Giriş
Soru: 1966 doğumluyum. Ve bugüne kadar hiç sigortam yok. 1’inci çocuğum 1988 doğumlu, 2’nci çocuğum 1989 doğumlu. Doğum SSK’sından yararlanmak istiyorum. Bundan sonra isteğe bağlı SSK’lı olacağım. En uygun şekilde SSK’lı olmam için ne yapmam gerekiyor? Sevim AYGÜN Cevap: Yasada açık hüküm olmamasına karşın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumları borçlandırmıyor. Sigortalı bir işte çalışırken, doğum borçlanması talebinde bulunup, reddettiklerinde dava açarak borçlanma hakkınızı yargı yoluyla almaya çalışabilirsiniz. Ancak başlangıç tarihinden önceki doğumlar için açılmış çok sayıda dava var. Nihai yargı mercii olan Yargıtay’ın önümüzdeki dönemde bu konudaki görüşü netleşir. Ve doğum borçlanması yapıp yapamayacağınız ortaya çıkar.
[[HAFTAYA]]
Bu açıdan doğum borçlanması için, Yargıtay kararlarının, kararlı hale gelmesini de bekleyebilirsiniz. Bugüne kadar hiç sigortanız yoksa, doğum borçlanması sigortalı çalışanlara tanınan bir hak olduğundan kısa bir süre (bir ay, iki ay gibi) sigortalı bir işte çalıştıktan sonra, isteğe bağlı prim ödemeye başlayabilirsiniz. İsteğe bağlı prim ödemeleri Bağ-Kur’a sayıldığından, 15 tam yıl prim ödeme ve 60 yaş şartlarını birlikte yerine getireceğiniz tarihte emekli olabilirsiniz.
Kendi isteği ile ayrılanın tazminat almasına ilişkin yasa çıkmadı
Soru: Eşim 4 yıldır bir tekstil atölyesinde çalışıyor. Hamileliği dolayısıyla doğum izni ve 6 ay ücretsiz izne çıktı. Bu 6 ay zaman zarfı içerisinde işyeri sigortasını ödemek zorunda mıdır? Bir de yeni çıkan kanuna göre, kendi isteği ile işten ayrılan, kıdem tazminatı hariç normal tazminatını alabiliyor diye söylüyorlar. Böyle bir şeyin aslı var mıdır? Rumuz:DÜCELİİ Cevap: Ücretsiz izin süresinde işveren prim ödemez. Prim ödenmesi için ortada fiili çalışmanızın olması gerekir. Maalesef söylentilerin aslı yok. Kendi isteği ile işinden ayrılan kıdem ve ihbar tazminatı alamaz. Ayrıca kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı dışında, normal tazminat adı altında bir tazminat da bulunmuyor.
Bağ-Kuru’nuzu kapatmadan sigortalı çalışarak SSK’ya prim ödeyebilirsiniz
Soru: Bağ-Kur’luyum. Başka bir yerde SSK’lı olarak çalışıp, 3.5 yıl prim ödeyerek (5000 günü tamamlıyorum) emekli olabilir miyim? Bağ-Kur’dan emekli olmam için 8.5 yıl daha prim ödemem gerekiyor. Engin HIDIR Cevap: Torba Yasa 1 Mart 2011 tarihinden itibaren Bağ-Kur’lulara sigortalı çalışarak 4/a sigortasına (eski adıyla SSK’ya) prim ödeme hakkı getirdi. Sigortalı çalışarak en az 1260 gün prim ödemeniz halinde SSK şartlarıyla emekli olma hakkı elde edersiniz.
Doğum borçlanmasının eşinize faydası yok
Soru: Eşim için 1992 yılı Ocak ayında isteğe bağlı ödemeye başlayıp 5555 günden fazla ödeme yapıp ödemeleri kestik. Yeni yasaya göre 48 yaşında emekli olacağımız söylendi. Eşim 1970 doğumlu. Şu an ödeme yapmıyoruz. Sorumuz, eşim 1992 ve 1996 yıllarında iki doğum yaptı. Bunları borçlanıp, emekli yaşını geri alabilir miyiz? Eşim ilk girişi hariç hiçbir yerde çalışmadı. Tamamen isteğe bağlı prim ödedi. K.Ö. Cevap: Doğum borçlanması eşinizin prim gününü artırır. Emekli olma şartlarını değiştirmez. Oysa eşinizin emekli olmasına yetecek kadar primi var. Emekli olacağı yaş şartını değiştirmediğinden doğum borçlanmasına gerek yok.
52 yaşın dolmasını beklemeniz gerek
Soru: 3 Mayıs 1972 doğumlu bayanım. Sigorta başlangıcım 15 Mart 1991. Sigorta sürem 20 yıl olup, 7000 iş günü prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Dilek ŞAHİN/İSTANBUL Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 52 yaşınızı dolduracağınız 3 Mayıs 2024 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Lehinize sonuçlanırsa dava 180 gün kazandırır
Soru: 1967 doğumlu olup, 9 Haziran 1988’de SSK’lı oldum. 30 Haziran 1994’te ayrıldım. 19 Ocak 1996 tarihinde Bağ-Kur’lu oldum. 13 yıl 11 ay 27 gün Bağ-Kur’um var. SSK’lı çalıştığım dönemde, 1991 yılına ait 1 ve 2’nci dönemlerde dört aylık bordroda gözükmüyorum. İş yerine bildirdim. Fakat bir cevap alamadım. Bu konuda ne yapmam gerekir? 1991 Kasım’da bir doğum yaptım. Doğum borçlanması yapabiliyor muyum? Kayıp olan dönemler için iş yerine dava açabilir miyim? Bu durum emeklilik tarihimi nasıl etkiler? Ne zaman emekli olabilirim? Zehra GÜZEL Cevap: Şayet, kuruma bildirilmeyen 1991 yılının 1’nci ve 3’üncü dönemlerine ilişkin çalışmanızı kanıtlayabiliyorsanız, hizmet tespit davası açarak günlerinizi, yargı yoluyla kazanabilirsiniz. Lehinize sonuçlanırsa hizmet tespit davası 180 gün kazandırır. Doğum yaptığınız Kasım 1991’den sonraki iki yıllık sürede çalışmanız yoksa, doğum borçlanması yaparak 720 gün kazanmanız mümkün. Bağ-Kur’da emekli olmak için 20 tam yıl prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. SSK’lı olduğunuz dönemde, belirttiğiniz eksik süreler haricinde boşluğunuz yoksa, prim ödemeniz yeterli olduğundan, 2014’te 47 yaşınızı tarihte emekli olabilirsiniz. Şayet 1991 yılında bildirilmeyen altı aylık sürenizi kazanabilirseniz, 46 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Staj sigortası emeklilik açısından başlangıç sayılmaz
Soru: 11 Ocak 1972 doğumluyum. 1988’de okurken stajımda sigortalı oldum (1988/1990 arasında). Şimdi ise SSK başlangıç tarihim 1996 gözüküyor. Okulu arayıp ‘Neden 1988’de başlangıcım görünmüyor prim yatırmadınız mı?’ diye sorduğumda, sağlık üzerinden prim yattığını belirterek ‘Fakat yıl olarak 1988’i baz alacaksınız’ dediler. Bu konuda beni aydınlatır mısınız? Ne zaman emekli olabilirim? Kaç yılım var? Muzaffer KOÇ Cevap: Staj döneminde kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyerin iş kazası ve meslek hastalığına karşı riski güvence altına alınır. Kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmediğinden, staj sigortası emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Ancak bu dönemde alınan sigorta sicil numarası ve sigorta kartı emekli olana kadar kullanılır. 1988’deki staj sigortanızda, uzun vadeli sigorta kollarında prim ödenmediğinden başlangıç olarak görünmüyor. Başlangıç tarihiniz 1996’da adınıza ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen gündür. Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam 5825 gün prim ödemeniz şartıyla 56 yaşınızı dolduracağınız 11 Ocak 2028 tarihinde emekli olabilirsiniz.
