Giriş
Soru: İlk sigorta tarihim 27 Mart 2000. 2003 ve 2010 doğum tarihli 2 tane çocuğum var. Doğum borçlanması yaparak 15 yılımı doldurmadan 3600 prim günümü tamamladıktan sonra kıdem tazminatımı alabilir miyim? Yoksa mutlaka 15 yıl zorunluluğu var mı? Ayşen ÇETİN Cevap: Emeklilik için aranan üç şarttan, sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını yerine getirip sadece aranan yaş haddini dolduranlar, kıdem tazminatını alarak işlerinden ayrılabiliyorlar. Sigorta başlangıç tarihiniz itibarıyla iki şekilde emekli olabilirsiniz: 1) Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Bu seçenekte priminizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte 58 yaşınızı doldurmuyorsanız kıdem tazminatını alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
[[HAFTAYA]]
2) Yaş haddinden emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Bu seçenekte de 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 27 Mart 2025 tarihinde 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim şartlarını yerine getirdiğinde, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabiliyor. Sigorta başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999’dan sonra olduğundan, maalesef 3600 günle tazminat alarak işinizden ayrılamazsınız.
Emeklilik şartlarını staj sigortası belirlemez
Soru: 20 Kasım 1971 doğumluyum. 16 Kasım 1987’de stajyerlik ile SSK sigorta başlangıcım var. Ancak SGK prim ödeme başlangıç tarihim 15 Ekim 1988. 80 günlük doğum iznimden başka boşluğum yok. Bugüne kadar yaklaşık 8000 gün prim ödemem oldu. Hâlâ da prim ödemeye devam ediyorum. Arada boşluğum yok. Halen çalışıyorum. Emeklilik şartı olarak SGK ekranından baktığımda 1987’ye göre 44, 1988’e göre 45 yaşımı doldurunca emekli olabiliyorum. Doğum borçlanmasından yararlanabilir miyim? Emeklilik yaşımı 2 yıl erkene çekme şansım olur mu? Mevlüde TÜRKOĞUL Cevap: Staj döneminde sizi emekli edecek olan uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Başlangıç tarihiniz 15 Ekim 1988’dir. Bu tarihe göre emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 45 yaşınızı dolduracağınız 20 Kasım 2016 tarihinde emekli olabilirsiniz. Doğum yaptığınız tarihten sonra 80 gün dışında boşluğunuz olmadığından, sadece 80 günü borçlanabilirsiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanma yapmanıza gerek yok. Maalesef, emeklilik yaşınızı iki yıl öne çekmeniz mümkün değil.
Yaş haddi 2036’dan itibaren kademeli olarak 65’e çıkacak
Soru: Ekim 1981 doğumluyum. Ekim 1998’de öğrenci sigortalısı olarak staj yaptım. 2008 yılından itibaren sigortalı olarak çalışıyorum. Emeklilik yaşım ve prim gün sayısı ne kadardır? Metin MORKOÇ Cevap: Öğrenciyken yapılan staj sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Emekli olmak için 7200 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. En geç 1 Ocak 2036’ya kadar prim ödemenizi 7200 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız Ekim 2041’de emekli olabilirsiniz. Prim ödemenizi 1 Ocak 2036’ya kadar 7200 güne tamamlamanızda yarar var. Çünkü primin 7200 güne tamamlanacağı tarihe göre, emekli olunacak yaş haddi 65’e kadar çıkıyor.
Eşiniz kıdem ve ihbar tazminatı alamaz
Soru: Öğretmenim. Bu yıl yurtdışında bir okula 5 yıl için görevlendirildim. Eşim ise 5 yıldır özel bir bankada çalışıyor ve toplamda 7 yıllık sigortalı. Şimdi ise işten ayrılıp yurtdışında yanımda kalacak. İşten kendi isteğiyle ayrılması durumunda, herhangi bir tazminat veya benzer bir para alabilir mi? Ahmet ÇAĞLAR Cevap: Eşiniz kendi isteğiyle ayrıldığından maalesef kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alamaz. Varsa kullanmadığı geçmiş yıllara ait yıllık izin sürelerinin ücretini alabilir. Ayrıca eşiniz, en az 8 hafta önce işten ayrılacağını işverene bildirmek zorunda. Aksi halde işverene 8 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
Babanızın 1800 gün ödemesi olmadığı için ölüm aylığı bağlanmaz
Soru: Babam 1955 doğumlu. 21 Temmuz 2007’de vefat etti. Bağ-Kur’la askerliği toplamı 58 ay 19 gündür. Ancak iki yıl vergi mükellefiyeti mevcut. Ölüm aylığı bağlatmak için nereye başvurduysak hep engellerle karşılaşıyoruz. Ölüm aylığı bağlatmak için ne yapmamız gerekiyor? Mustafa ULAKÇI Cevap: Babanızın ölüm tarihi itibarıyla Bağ-Kur’dan ölüm aylığı bağlatmak için 1800 gün prim ödeme şartı aranıyor. Babanızın askerliğini borçlansanız dahi, toplam günü 1761 gün çıkıyor. Babanızın primi, ölüm aylığı bağlanması için aranan 1800 günden 39 gün eksik. Prim ödemesi aylık bağlanması için aranan primden 39 gün eksik olduğundan, babanızdan dolayı annenize ve hak sahibi çocuklarına ölüm aylığı bağlanmaz.
Eşiniz üç doğumdan ikisini borçlanarak 1440 gün kazanabilir
Soru: Eşim 1970 doğumlu 1985’te SSK’ya giriş yaptı. 595 gün çalışmışlığı var. 1989’da evlendik 3 çocuğumuz var. Çocuklarımızın doğum tarihleri 10 Temmuz 1991, 28 Ocak 1998, 8 Ekim 1999. Çocuk borçlanması yaparak, ne kadar prim ödememiz gerekiyor. Eşim ne zaman emekli olabilir? Halil ASLAN Cevap: Eşinizin üç doğumundan ikisini borçlanarak toplam 1440 gün kazanabilirsiniz. Eşiniz emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 42 yaş şartlarına tabi. Eşiniz 3040 gün daha prim ödeyerek, borçlanmayla birlikte 2035 güne yükselecek prim ödemesini 5075 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Ayrıca, borçlanmadan sonra 1565 gün daha prim ödeyerek, toplam prim ödemesini 3600 güne tamamlaması şartıyla, 58 yaşını dolduracağı tarihte emekli olması da mümkün.
Eski yasaya göre emekli olmak için 3600 gün prim ödemelisiniz
Soru: 1960 doğumlu bir bayanım. 1970’li yıllarda 1.5 yıl sigortam var ve 5 çocuk sahibiyim. İsteğe bağlı olarak da üç kere ödeme yaptım. Son yasaya göre hangi şartlarda emekli olabilirim ve geriye dönük ne kadar ödeme yapabilirim? M.DEMİRCİ Cevap: 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan eski yasa şartlarıyla emekli olacaksınız. Eski yasaya göre en erken, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarını sağlayarak emekli olabilirsiniz. İki doğumunuz için borçlanma yaparak 1440 gün kazanabilirsiniz. Borçlanmadan sonra 1620 gün (isteğe bağlıya ödediğiniz prim kadar az ödeyebilirsiniz) daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
