Giriş
Soru: Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) giren devlet yardım yapacakmış. Bu yardımın tutarı ne kadar? Usulü nedir? Bilgilendirirseniz sevinirim? Derya ÖZ Cevap: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde 2.6 milyon katılımcıdan sadece yüzde 40’ının yararlandığı vergi avantajı (yıllık asgari ücret tutarını aşmamak üzere ücretin yüzde 10’unun vergi dışında tutulması) terk edilerek, yerine tüm katılımcıların yararlanacağı yüzde 25 devlet katkısı getirildi. Katılımcının BES’e ödediği katkı payının yüzde 25’i kadar da devlet katkı payı ödeyecek. Örneğin; aylık 200 TL katkı payı ödeyen biri adına devlet de her ay 50 TL katkı payı ödeyecek.Ancak ödenecek katkı payı, asgari ücretin yıllık tutarının yüzde 25’ini geçemiyor.
[[HAFTAYA]]
Bu, bugün için BES katılımcısına devletin aylık en çok 235.13 TL, yıllık da 2.821.50 TL katkı yapacağı anlamına geliyor. Yatırımcıların tasarrufları her ay devlet katkısı ile yüzde 25 kazanç elde edecek. Örneğin, 800 TL katkı payı yatıran birine devlet 200 TL katkı yapacağından parası 1000 TL olacak. 940 TL katkı payı ödeyen birine devlet 235 TL katkı yapacağından parası 1175 TL olacak. 940 TL’den fazla katkı payı ödeyene, bugün için devlet katkısının aylık tavan tutarı olan 235 TL katkı yapılacak.
Askerlik borçlanma bedelini devlet ödemeli
Soru: 6 Temmuz 1982 ile 6 Mart 1984 tarihleri arasında askerlik yaptım. 20 Ocak 1993’ten itibaren sigortalı olarak çalışmaya başladım. 26 Eylül 1962 doğumluyum. Askerliğimi yatırırsam ne zaman emekli olurum? Bir de askerlik borçlanmasını devletin ödeyeceğini söylüyorlar. Gerçekten devlet bunu öderse başlangıç tarihim 2 yıl geri gider mi? Şu anda 5000 iş günü prim ödemem var. Hasan USTA Cevap: 20 ay askerlik yapmış olmalısınız. Askerliğinizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 20 ay geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Askerlik borçlanmasıyla prim şartını sağlamış olacağınızdan, 52 yaşınızı dolduracağınız 26 Eylül 2014’te emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmazsanız, toplam 5675 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 54 yaşınızı dolduracağınız 26 Eylül 2016’da emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması 2 yıl erken emekli olmanızı sağlıyor. Askerlik zorunlu devlet hizmeti olduğundan, gençler askerlik yaptığı sürece sosyal güvenlik hakkından mahrum kalıyor. Gerçi borçlanmayla telafi edilme hakkı tanınmış. Ancak, borçlanma bedeli sigortalının cebinden çıkıyor. Bu adil değil. Kişisel olarak öteden beri askerlik zorunlu vatan hizmeti olduğundan, nasıl ki giyim, yeme, içme, barınma gibi ihtiyaçlar devlet tarafından karşılanıyorsa, o zaman ya askerlik süresince gençler sigortalı sayılsın veya borçlanma bedelini devlet karşılasın görüşündeyim. Doğru olanı bu. Umarım önümüzdeki günlerde, yasal düzenleme yapılır da, askerlik borçlanma bedelini devlet öder.
İkramiye ve maaş alarak emekli olmak için2029’u beklemeniz gerek
Soru: 1975 doğumluyum. 30 Eylül 1998’de öğretmenliğe başladım. Ara vermedim, bugün de halen çalışıyorum. Eski kanuna göre 20 hizmet yılımı tamamladıktan sonra emekli olmak istiyordum. Şu anda emekli ikramiyesi ve maaşı alarak ne zaman emekli olabilirim? Esin İNAN Cevap: Emekli olmak için, 20 tam yıl fiili hizmet süresi ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam hizmet sürenizi 20 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 2029’da 54 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
İntibak’takiaylıkartışları aylıkbağlamaoranı yükseltilereksağlanıyor
Soru: 1991’de 8585 gün ile emekli oldum. Şu anda 12625 olan göstergem intibak sonrası değişecek mi? Kamil SAVUR Cevap: 2000 yılından önce SSK’dan emekli olanlar intibak kapsamında olduğundan 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren emekli aylıklarında artış olacak. İntibak’la gösterge rakamları değişmiyor. Aylık bağlama oranı değiştirilerek, maaş artışı sağlanıyor. Bugün için 1.060 TL aylık aldığınızı, intibak sonucu aylığınızda yaklaşık 200 TL civarında artış olacağını ve 1 Ocak 2012’de yaklaşık 1270 TL civarında aylık alacağınızı tahmin ediyoruz.
Evlilik nedeniyle işinden ayrılan işsizlik ödeneği alamaz
Soru: Benim kızım 1 yıl 1 ay bir mağazada çalıştı ve evlilik sebebiyle ayrıldı. İşsizlik Sigortası’ndan yararlanabilir mi? Arzu AKAY Cevap: Kızınız işinden kendi isteğiyle ayrıldığından, İşsizlik Sigortası’ndan yararlanarak işsizlik ödeneği alamaz. Ayrıca, kızınız sigortadan yararlanmayı hak edecek şartlarda işinden ayrılsa bile, şartları işsizlik ödeneği almasına uygun değil. Çünkü; işsizlik ödeneği almak için son 120 günü kesintisiz olmak üzere son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemek gerekiyor.
Başlangıçtan önceki doğumları SGK borçlandırmıyor
Soru: Eksik prim günüm var. İki çocuğum doğduktan sonra sigortalı oldum. Doğum borçlanması yapıp sigortadan erken emekli olabilir miyim? Perihan KATAR Cevap: Yasada açık hüküm olmasa da, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumları borçlandırmıyor. Maalesef Yargıtay da aynı yönde karar verdi. Bugün için doğum borçlanması yapamazsınız.
Kıdem tazminatı paraları kişi adına açılan hesaba yatacağından güvenli
Soru: Fonlar konusunda geçmiş sicilimiz temiz değil. Kıdem Tazminatı Fonu da, Konut Edindirme Yardımı, Tasarrufu Teşvik Fonu gibi çar-çur edilirse işçinin hakkı ne olacak? CEMİL Cevap: Geçmişle ilgili tespitinizde haklısınız. Tasarrufu Teşvik Fonu, Konut Edindirme Fonu çar-çur edildi ve beklentiler karşılanamadı. Son olarak 8 Eylül 1999’da getirilen ve varlığı devasa tutarlara ulaşan İşsizlik Sigortası Fonu’nun da amacına uygun kullanıldığı tartışılır. Ancak Kıdem Tazminatı Fonu’nun, çar-çur edilen havuz karakterli fonlardan farkı, birikimlerin bireysel hesaplarda izlenecek olmasıdır. Kişi adına açılacak ‘bireysel kıdem hesabı’nda biriken paranın kamu tarafından kullanılması söz konusu olamaz. Nasıl ki kamu, kişilerin banka hesaplarındaki paralarını kullanamıyorsa, bireysel kıdem hesabında biriken paralarını da kullanamaz. Ayrıca, oluşturulacak Emeklilik Gözetim Merkezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Maliye ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) denetimi altında olacağından endişeye gerek yok.
