Doğrusu bu

75 yaşında birinden daire aldık. Olayda banka kredisi de vardı ve daire bankaya ipotek edildi. Satıcının okuma yazması yoktu tapuda iki şahit bulundu. Satıcının çocuğu yok ama eşi var. Tapu bizden satıcı için rapor istemedi. İleride bir problem yaşarmıyız? E.K.

Bana gelen mektuplarda sizinki gibi ‘ileride sorun yaşar mıyım’ türü sorular var. Ben onlara ‘yaşarsın’ veya ‘yaşamazsın’ gibi yanıt veremiyorum. Zira herkes her gün haklı veya haksız bazı problemlerle karşılaşabilir. Ancak ben sizin olayınızın hukuki cephesini anlatayım, sonra işi oluruna bırakın. Diyorsunuz ki eskiden 65 yaş üstündekilerden rapor istenirdi.

Evet bir dönem bu uygulama yapıldı. Hatta bazı yerlerde hâlâ yapılıyor. Ancak hep yazıyorum, böyle bir uygulama yanlış. ‘65 yaş üzerindekiler akıl hastasıdır’ diye düşünmek doğru değildir. Rapor, akıl sağlığı yerinde olmadığı izlenimini verenlerden istenilir. Kural, karşınıza gelen herkesin akıl sağlığı yerinde olduğunun kabulüdür. Ancak hal ve hareketinden, konuşmalarından yaptığı işin mahiyetini anlayamayacak durumda olduğu anlaşılan birinden doktor raporu istenir. Her 65 yaşını geçenden rapor istemek hakarete eş değerdir. Ben o zamanki yazılarımda “Bu ülkede 65 yaşını geçmiş cumhurbaşkanları, başbakanlar oldu. Her fiilleri için doktor raporu mu isteyeceğiz?” diye yazmıştım. Nitekim sonra bu uygulamaya son verildi. Şimdi sizin olayda olsa olsa sonradan satıcının yaşı nedeni ile değil, ‘satış sırasında akıl sağlığı yerinde değildi’ diye bir iddiada bulunulabilir.

Başka iddiada bulunmak zor olduğundan ihtilaf çıkarmak isteyen bir ilgili ancak bunu ileri sürebilir ve böyle bir iddia karşısında da satıcının hayatta iken kullandığı ilaçları falan delil olarak gösterebilir. Bu durumda endişeleri gidermek için biz alıcıya “Bir sağlık raporu temin et” deriz. Aslında ilaçları gösterip dava açmak mutlaka sizin davanızın kaybedileceği anlamı taşımaz. Dava açmaya niyetli biri varsa başka yolu yoktur, onu anlatmak için yazdım. Yoksa aslolan, hukuki işlem yapanın akıl sağlığının yerinde olduğu görüşüdür. Aksini ispat biraz zordur.