Giriş
Soru: Son günlerde gazetelerde, primi ve süreyi doldurup yaşı bekleyenlerin emekli edileceklerine dair yazılar var. Ben de prim ve hizmet yılını doldurup emekli olmak için yaşı bekleyenlerdenim. Yaş kanunu çıkacağı doğru mu? Bu kanundan yararlanarak emekli olabilir miyim? 1 Kasım 1968 doğumluyum. 1986’dan beri SSK’ya prim ödüyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Fatih CENGİZ/KAYSERİ Cevap: Muhalefet partisine mensup bir milletvekili, sigorta süresi ve prim şartlarını sağlayan ve emekli olmak için aranan yaş haddinin dolmasını bekleyenlerin bir defaya mahsus olmak üzere emekli edilmesi için Meclis Başkanlığı’na yasa tasarısı verdi.
[[HAFTAYA]]
Bu yasa taslağı toplumda emeklilik söylentilerine yol açtı. Söz konusu tasarı, TBMM’de kabul edilerek yasalaşırsa, sizin gibi sigorta süresi ve prim şartını yerine getirenler, yaş şartı aranmadan emekli edilecek. Ancak, iktidarda büyük çoğunluğa sahip bir parti var. Geçmiş uygulamalara baktığımızda, bu tür önemli yasaların, iktidar partisi vekillerinin verdiği yasa teklifleriyle çıktığı görülüyor. İktidar partisi isterse yasa çıkar. İstemezse çıkmaz. Boş yere beklentiye girmek de doğru değil. Başlangıç tarihinizi gün, ay, yıl olarak vereceğiniz yerde, sadece yıl olarak vermişsiniz. Sorunuzu 23 Kasım 1986’dan önce sigortalı olduğunuz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 1 Kasım 2017’de emekli olabilirsiniz.
Sahte şirketten bildirildiği tespit edilenin emekliliği iptal edilir
Soru: Şubat 2008’de emekli oldum. 3.5 yıl maaşımı düzenli olarak aldım. Bugün hastaneden maaşımın kesildiğini söylediler. SSK Genel Müdürlüğü’ne gittim, bir şirketin SSK primlerimi yatırdığını söyledim. O şirketin sahte olduğunu söylediler. 640 günümü iptal etmişler. Çok mağdur durumdayım. Ne yapabilirim? Osman POLAT Cevap: Kurum, kayıtları elektronik ortama aktardıkça sahte işlemler ortaya çıkıyor. Sizin gibi, sahte işlemlerle emekli edildiği tespit edilen on binlerce kişinin emekliliği iptal edildi. Kurum, 640 gün çalışmanızı bildiren şirketin sahte olduğu, dolayısıyla fiili çalışmanız olamadığı gerekçesiyle, emekliliğinizi iptal etmiş. Şayet, sahte olduğu ileri sürülen 640 gün çalışmanızın gerçek olduğunu, şahit ve belgelerle mahkemede ispat edebiliyorsanız, yapılan işleme karşı İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz. Mahkemede sahte olduğu ileri sürülen şirkette, 640 gün çalıştığınızı belge ve şahitlerle mahkemede kanıtlayarak, lehinize bir karar çıkarabilirseniz, emekli aylığınız kesilen tarih itibarıyla tekrar bağlanır. Aksi takdirde, 640 gün daha prim ödeyerek emekli olabilirsiniz.
5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz
Soru: 9 Aralık 1983 doğumluyum. 1 Eylül 1999’da SSK’lı oldum. 3600 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Ercan ERÇELİK Cevap: 25 yıl sigorta, 5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 2375 gün daha prim ödeyerek priminizi 5975 güne tamamlamanız şartıyla, 9 Aralık 2041’de emekli olabilirsiniz.
65 yaşını dolduran memur rapor alsa da emekli edilir
Soru: Babam 10 Ocak 1947 doğumlu. Şu anda sınıf öğretmeni olarak çalışıyor. Devlet zorunlu olarak babamı ne zaman emekliye sevk edebilir? Normalde 10 Ocak 2012 günü 65 yaşını bitiriyor. Tam teşekküllü (çalışabilir) sağlık raporu alınması halinde, 6 ay daha çalışabilir mi? Y.Ü. Cevap: Babanız 65 yaşınızı dolduracağı 10 Ocak 2012’de zorunlu olarak emekliye sevk edilir. Sağlık raporu alarak babanızın çalışma süresini uzatamazsınız. Çünkü, babanız sağlık nedeniyle değil, yasa ile belirlenen yaş haddini doldurduğu için emekli edilecek.
Çalışma sürelerine uymayarak fazla çalışma yaptıran işveren ücretini ödemek zorunda
Soru: Mayıs 2008’den beri özel bir sektörde her gün 12 saat görev yapmaktayım. Yasaların ön gördüğü çalışma saatlerinin dışındaki ücretler ödenmiyor. Bordroya 225 saat olarak yansıtılıyor. Bu çalışma saatlerini işverenden talep edilebilir miyim? Osman OKTAY Cevap: Yasa ile belirlenen azami çalışma süreleri ihlal edilerek fazla çalışma yaptırılması, işçinin fazla çalışma ücretinin ödenmemesini gerektirmez. İşveren yasayı ihlal ederek de olsa fazla çalışma yaptırmışsa ücretini ödemek zorunda. Hem de bordroya dahil ederek. Bu durumun tespit edilmesi halinde, işverene 1113 lira tutarında idari para cezası kesilir. İşverenin bu cezayı ödememek için fazla çalışmanızın bir kısmını bordroya almaması ve ücretini ödememesi gibi bir durum söz konusu olamaz. Fazla çalışma sürelerinin tamamının ücretini talep edebilirsiniz.
5 yıl içinde dava açmayan treni kaçırıyor
Soru: SSK girişim askerden sonra. Askerden önce de çeşitli yerlerde çalıştım. Ama SSK’lı olduğuma dair bilgi yok. Emekli olmama 2 yıl kaldı. Askerlik öncesi sigorta yapılmayan çalışma sürelerim için ne yapabilirim? İrfan BAŞTUĞ Cevap: SSK’ya işe girişi bildirilmeyen işçi, işten ayrıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde, ‘hizmet tespit davası’ açmak zorunda. Aksi takdirde dava açma hakkı zamanaşımına uğruyor. Maalesef, askerden önce sigortasız çalıştığınız yerdeki çalışma süreleriniz için yapabileceğiniz bir işlem yok. İşe girişiniz bildirilmiş olsaydı, bildirilmeyen çalışma süreleriniz için, hizmet tespit davası açar ve mahkemede çalışmalarınızı belge ve şahitlerle kanıtlamanız halinde günlerinizi kazanabilirdiniz.
Toplu prim ödeyerek emekli olma usulü yok
Soru: 1964 doğumluyum. 1983’te 7 ay, 23 gün Bağ-Kur hizmetim var. 1983 yılını baz alarak, tüm primlerimi toptan yatırmak suretiyle, kaç yaşında emekli olabilirim? Mert TAŞ Cevap: Mevzuatta toplu prim ödeyerek emekli olma usulü yok. Geçmiş günleri borçlanma yoluyla kazanıp emekli olamazsınız. 1983 başlangıcınıza göre; SSK’da yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Son 1260 gününü sigortalı çalışarak ödemek şartıyla, 3367 gün daha prim ödeyerek, toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız halinde, 2024’te 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
