Giriş
EYT yasa teklifi Meclis'e geliyor! Sigortası 18 yaşından önce başlayanları kapsayacak mı?
EYT yasa teklifi pazartesi günü TBMM'ye sunuluyor. İlk aşamada 8 madde olarak hazırlandı Ancak, Erdoğan’ın “Yasada sadece EYT ile ilgili düzenlemeler yer alsın” talimatının ardından 5’e düşürüldü. Buna göre yaş sınırı olmadan prim gün ve yılını dolduran, 9 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlara emeklilik hakkı tanınacak. Teklif emeklilik sonrası çalışmaya devam edecekler için sigorta prim teşviki ve kamuya geçen taşeronların emekliliğinin de isteğe bağlı olmasını öngörüyor. İki hafta içinde yasalaşması hedefleniyor. EYT Meclis'e gelmeden merak edilen soruları POSTA gazetesi yazarı Ekrem Sarısu yanıtladı. 500 günlük prim şartında değişiklik olacak mı, Yıpranma hakkıyla EYT kapsamına girmek mümkün mü, EYT yasası sigortası 18 yaşından önce başlayanları kapsayacak mı? İşte kritik soruların cevapları...
BAĞKUR'DAN SONRA SSK'YA 1260 GÜN PRİM ÖDEMENİN AVANTAJI NE?
SORU: 1977 doğumluyum. Sigorta girişim 28 Haziran 2000’dir. 2000-2001 arasında 453 gün prim ödemem var. 1997-1998 arası 18 ay askerlik yaptım. 2003-2013 arası esnaflıktan dolayı Bağkur’luydum. 11 ay askerlik borçlanması yaptım. Toplam 4600 gün primim var. SSK’ya 1261 gün daha prim ödeyip SSK’dan emekli olabilir miyim? EYT’den 50 yaşında emekli olabilir miyim? ABDURRAHMAN
CEVAP: Bağkur’dan sonra SSK’ya en az 1260 gün prim ödemeniz halinde, SSK’da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT’lilerden yaş aranmayacağı açıklandı. Erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi aranacak. Ancak kaç gün prim aranacağı belli değil. Yetkililer pazartesi günü (yarın) saat 11.00’de TBMM’de EYT yasası esaslarının kamuoyuyla paylaşılacağını açıkladılar.
Şayet yasa 8 Eylül 1999’dan önce emeklikte aranan 5000 gün primi ararsa, Bağkur’dan sonra SSK’ya ödeyeceğiniz primi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Şayet yasa kademeli geçişteki primi ararsa, 1260 günden sonra ayrıca 40 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EYT YASASI SİGORTASI 18 YAŞINDAN ÖNCE BAŞLAYANLARI KAPSAYACAK MI?
SORU: 1982 doğumluyum. SSK girişim 1997’de olup 4690 gün prim ödemem var. Buna göre EYT’den yararlanır mıyım? İbrahim ARSLAN
CEVAP: İlk girişiniz çırak veya staj sigortası değilse ve EYT yasasından da, sigortası 18 yaşından önce başlayanların yasadan yararlanmalarını yasaklayan bir düzenleme çıkmazsa, EYT kapsamındasınız. EYT’lilerden yaş aranmayacak. Ancak sigortalılık süresi ve prim aranacak. Burada aranacak prim gün sayısı da henüz belli değil.
Yapılan açıklamalardan 5000 gün primin yeterli olacağı anlaşılıyor. Pazartesi günü (yarın) bu konuda kapsamlı bir açıklama yapılacak. Açıklamayla birlikte prim şartları da netleşmiş olacak. Şayet EYT yasası 8 Eylül 1999’dan önce emeklilikte aranan 5000 gün primi ararsa, 310 gün daha prim ödeyerek priminizi 5000 güne tamamlamanız şartıyla, 2025’te 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (25 yılın hesabında sigorta başlangıç tarihi olarak 18 yaşı doldurduğunuz tarih dikkate alınacağından). Yasa kademeli geçişteki primi ararsa, 1210 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
YIPRANMANIN BAŞLANGICI GERİ ÇEKMESİ YÖNÜNDE BİR DÜZENLEME ADİL OLUR
Soru: 1980 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 2 Temmuz 2001. Polis memuruyum. Doğum borçlanması yaptım. Çocuklarımın biri 2003, biri 2010 doğumlu. EYT’den yararlanabilir miyim? Ya da yıpranma başlangıcımı geriye çekebilir mi? MÜNÜRE
Cevap: İlk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar veya memuriyete başlayanlar EYT kapsamındalar. Memuriyet başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999’dan sonra olduğundan, bu tarihten önce sigortanız veya Bağkur’unuz olmadığından, EYT kapsamında değilsiniz. Doğum borçlanması hizmet sürenizi artırır. Ancak başlangıç tarihinizi geri çekmez. Aynı şekilde Fiili Hizmet Süresi Zammı’nız da (yıpranmanız) hizmet sürenizi artırır.
Ancak başlangıcınızı geri çekerek EYT kapsamına girmenizi sağlamaz. Ama sizin gibi başta polis, asker ve gazeteciler gibi yıpranmanın başlangıcı geri çekmesini talep eden çok sayıda çalışan var ve bunlar haklı olarak yıpranma sürelerinin başlangıç tarihlerini geri geçmesini sağlayan bir düzenleme yapılmasını talep ediyor. Önümüzde seçim olması ve siyasi otoritenin de toplumdan gelen talepleri dikkate alması, beklentiyi artırmakta.
Esasında yıpranma süresi hizmet süresini artırıyor. Ama aynı sürede hem hizmet süresi, hem de fiili hizmet süresi üst üste geliyor. Yani çakışıyor ve tek süre gibi görünüyor. Esasında teknik olarak yıpranmanın başlangıcı geri çekmesi çok daha uygun ve yerinde bir düzenleme olur. Çünkü, ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olan veya memur olanların 23 Mayıs 2002’deki hizmet süresine, yıpranma süresi de eklenerek emekli olma şartları belirlendiğinden, yıpranma, başlangıcı her ne kadar geri çekmese de, farazi olarak geri çekmiş gibi sonuç doğuruyor.
Yıpranma süresine bağlı olarak emeklilik yaşı da düşüyor, SSK’larda ödenecek prim gün sayısı da düşerek, daha uygun şartlarla ve daha erken emekli olunmasını sağlıyor. Bu avantajın 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olanlara veya memur olanlara da sağlanması daha adil olur.
Bunun da yolu; EYT yasasına yıpranma süresinin başlangıç tarihini geri çekmesini sağlayan bir madde eklemekten ibarettir. Umarız bu yönde tek maddelik bir düzenleme yapılır da, başta asker, polis, gazeteci olmak üzere yıpranma alan işte çalışan milyonlarca kişinin beklentisi boşa çıkmaz.
EYT ESASLARI YARIN AÇIKLANACAK
SORU: 1970 doğumluyum. İlk sigorta giriş tarihim 1993 yılı olup SSK’ya 1200 gün prim ödemem var. 2010’da sonra Bağkur’lu oldum. Hâlâ Bağkur’um devam ediyor. Bağkur’la birlikte toplamda 5800 gün prim oluyor. Emeklilik şansım nedir? Şükran ÇİÇEK
CEVAP: Bağkur’da yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 5400 günden fazla priminiz olduğu için bundan sonra prim ödemeseniz de, 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Şayet EYT yasası 5400 günle emekliliği de kapsar ve 8 Eylül 1999’dan önce 5400 günle emeklilikte kadın sigortalılardan aranan 50 yaşı ararsa, EYT yasası yürürlüğe girdiğinde emekli olmanız mümkün. Ayrıca sigortalı bir işte çalışarak SSK’ya 1260 gün prim ödemeniz halinde, SSK’dan emekli olmanız da mümkün olabilir. Pazartesi günü (yarın) TBMM’de EYT yasasının esasları açıklanacak. Yarın EYT yasası açıklandığında bu seçeneklerden hangisinin avantajlı olduğu ortaya çıkar. Yasanın açıklanmasını beklemekte yarar var.
BORÇLANMA BEDELİNİ ÖDESEM EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
SORU: 1 Ocak 1972 doğumluyum. Askerliğimi 15 Temmuz 1998- 13 ile Kasım 1999 tarihleri arasında yaptım. Sigorta giriş tarihim 16 Ekim 2001 olup şu an 6450 gün prim ödemem var. Askerlik borçlanması başvurusunda bulundum. Bugün sonuç geldi. SGK’ya gittim, borçlanma evrakını aldım. Borçlanmayı yatırdığımda emekli olabiliyor muyum? Boşuna para yatırmayayım. Bilgilendirseniz sevinirim. Nezir YAĞMURCU
CEVAP: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik borçlanması, sigorta başlangıç tarihinizi borçlanma gün sayısı kadar geri çeker. Askerlik borçlanmasıyla EYT kapsamına girip emekli olabilmeniz için sigorta başlangıç tarihinizi 7 Eylül 1999’a çekecek kadar askerlik sürenizin olması lazım. Sigorta başlangıcınızı bu tarihe çekecek kadar askerlik süreniz olmadığından borçlanma emeklilik şartlarınızı değiştirmez.
MEMUR ASKERLİK BORÇLANMASI İLE EYT’Lİ OLABİLİR Mİ?
SORU: 16 Haziran 1972 doğumluyum. 3 Temmuz 2000’de göreve başlayan Emeklilik Sandığı’na tabi (4/C) polis memuruyum. 21 Kasım 1996/21 Mayıs 1998 arasında yaptığım askerliğimi, 2002’de borçlandım. EYT’den yararlanır mıyım? Akın KAYA
CEVAP: Memurlarda askerlik borçlanması başlangıç tarihini geri çekerek emeklilik şartlarını değiştirmiyor. EYT’den ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce memur olanlar yararlanıyor. Bu tarihten önce sigortanız veya hizmet süreniz olmadığından, SGK uygulamasına göre, maalesef askerlik borçlanması ile EYT kapsamına girmeniz mümkün değil.