Giriş
Soru: Yüzde 60 engelli olan kardeşimin, daha önce iki yıl sigortalı çalıştığı gerekçesiyle engelli aylığı kesildi. İki yıllık aylığını cezalı olarak geri istiyorlar. Kardeşim şu an çalışmıyor. İstenen parayı ödeyecek durumu yok. Ne yapmalıyız? H. DEMİR Cevap: Engelli aylığı almaktayken sigortalı çalışmaya başlayanların, muhtaçlığı ortadan kalktığı için, engelli aylığını kestirmesi gerekiyor. Kestirmeden yersiz aylık alanlardan ödenen aylıklar yüzde 50 fazlası ile geri istenmektedir. Kardeşiniz iki yıl sigortalı çalıştığı halde engelli aylığı aldığından, 2002 sayılı Yasa hükmünce yersiz aldığı aylıklar yüzde 50 fazlasıyla geri istenmektedir.
[[HAFTAYA]]
Bu doğru bir işlemdir. 19 Kasım 2010’da TBMM’ye sunulan mali af yasa tasarısının 17/4’üncü maddesi, ‘Bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar yapılmış ödemelere ilişkin olmak üzere, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında almakta oldukları aylıkları yüzde 50 fazlası ile geri alınması gerekenlerden, yüzde 50 fazlaya ilişkin tahsil edilmemiş tutarların tahsilinden vazgeçilir’ hükmünü içermektedir. Tasarı aynı şekilde yasalaşırsa kardeşinizden istenen aylıkların yüzde 50 fazlasından kurtulursunuz. Ancak, asıllarını ödemek zorundasınız.
Prim yeterli olduğundan 48 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: 10 Aralık 1967 doğumluyum. 1 Ocak 1985’te SSK’lı oldum. Askerlik süremi borçlandım ve bedelini ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? Adnan KAYMAKÇI Cevap: 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 10 Aralık 2015’te emekli olabilirsiniz.
SSK avantajlı Bağ-Kur’a 41 aydan fazla prim ödemeyin
Soru: 28 Temmuz 1966 doğumluyum. 1 Mart 1986’da SSK’lı oldum. 6 Mart 1986’da askere gittim ve 18 ay askerlik yaptım. 6860 gün prim ödedim. 1.5 yıldan beri Bağ-Kur’luyum. Ne zaman emekli olabilirim? SSK’dan mı, Bağ-Kur’dan mı emekli olacağım? Ercan OKTAY/İSTANBUL Cevap: Primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Bugün için SSK’dan emekli olma hakkınız var. SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz dahi, 49 yaşınızı dolduracağınız 28 Temmuz 2015’te emekli olabilirsiniz. Ancak, bu şartlarla emekli olabilmeniz için, Bağ-Kur’a 41 aydan (1230 gün) fazla prim ödememelisiniz. Çünkü, Bağ- Kur’a 42 ay (1260 gün) ve daha fazla prim ödediğinizde, son yedi yılda Bağ-Kur’a fazla prim ödemiş duruma geçeceğinizden, Bağ-Kur şartlarına tabi olarak emekli olma durumunda kalırsınız. SSK’dan emekli olmanız avantajlı.
Kendi isteği ile ayrılan kıdem tazminatı alamaz
Soru: 1988’de sigorta girişim yapıldı, parçalı olarak bazı firmalarda sigortam yatırıldı. 14 yıl 3 aydır bir firmada çalışıyordum. Kendi isteğimle işten ayrıldım. Son çalıştığım firmadan tazminat talep etme şansım var mı? ÇELİK Cevap: Emekli olmak için aranan sigorta süresi ve prim şartlarını yerine getiren, ancak yaşı dolduramayanlar, kıdem tazminatını alarak işten ayrılabiliyor. Bunun için, sosyal güvenlik kurumu il veya merkez müdürlüğünden ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz etmek gerekiyor. Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim ve doğum tarihinize göre; 59 veya 60 yaş şartlarına tabisiniz. Süre ve prim ödeme şartlarını sağladığınızdan, kıdem tazminatı alabilir yazısı alarak işverene ibraz etmiş olsaydınız, kıdem tazminatınızı alarak ayrılabilirdiniz. İşten ayrılma tarihinizi bildirmemişsiniz. Şayet işten ayrılmanız çok yeni ise sosyal güvenlik kurumundan ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alabilirseniz, kıdem tazminatı almak işin şansınızı deneyebilirsiniz. İşten ayrılmanız eski tarihli ise kendi isteğinizle işten ayrıldığından kıdem tazminatı alamazsınız.
Babanız 48 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir
Soru: Babam 1 Ekim 1966 doğumlu. 1984’te SSK’lı oldu. 6472 gün prim ödedi. Ne zaman emekli olabilir? Başak ÇAKMAK Cevap: Babanız 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 1 Ekim 2014’te emekli olabilir.
Borçlanma yasası çıkarsa annenizi emekli edebilirsiniz
Soru: Annem 23 Mart 1952 doğumlu. 3 Aralık 1987’de SSK’lı oldu. 330 gün prim ödedi. Yeni çıkacak olan kanuna göre; borçlanma yaparak kendisini emekli edebilir miyim? Murat SAĞLAM Cevap: Yeni çıkacak yasa, vergi ve prim borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili. Maalesef borçlanma yasası değil. Son yıllarda uygulanan sosyal güvenlik politikalarına göre borçlanma yasası çıkmaz. Ancak, önümüzdeki yıl genel seçim var. Seçimin hatırına geriye yönelik borçlanmaya imkân tanıyan bir yasa çıkarsa, borçlanma yoluyla annenizin prim ödemesini 3600 güne tamamlayarak annenizi emekli edebilirsiniz.
Af Bağ-Kur prim borçlularının sağlık yardımı almalarını da sağlayacak
Soru: Bağ-Kur’luyum. Ekonomik krizden dolayı dört yıldan beri prim borcumu ödeyemiyorum. Prim borcum olduğundan sağlık yardımı da alamıyorum. Af Kanunu çıktığında bana ne gibi haklar sağlayacak? Sağlık yardımı alabilecek miyim? HAMDİ Cevap: TBMM’de olan af yasa tasarısı, sizi hem prim borcundan kurtaracak hem de sağlık yardımı almanızı sağlayacak. Yasa çıktığında, prim borcunuzun yüksek oranlı gecikme cezası ve gecikme zammı silinecek. Yerine borcunuzun vade tarihinden, af yasasının yürüklüğe girdiği tarihe kadar enflasyon oranında yeni gecikme zammı hesaplanacak. Prim borcunuzun aslı ile yeni hesaplanan gecikme zammını peşin ödeyebileceğiniz gibi, yıllık yüzde 5 faiz uygulayarak 12 ayda 6 taksitte, yüzde 7 faiz uygulayarak 18 ayda 9 eşit taksitte, yüzde 10 faiz uygulayarak 18 ayda 9 eşit taksitte, yüzde 15 faiz uygulayarak 36 ayda 18 eşit taksitte ödeyebilirsiniz. İlk taksidinizi ödediğiniz tarihten itibaren de gerek siz, gerekse eş ve çocuklarınız sağlık yardımı alabilecek.
