Giriş
Soru: 10 Haziran 1948 doğumlu bir kadın sigortalıyım. 21 Temmuz 1969’da SSK’lı oldum. 51 yaşında 1 Mart 2000’de emekli oldum. 10 bin 653 gün primim bulunuyor. Aylık bağlama oranım da 74’te 71’dir. Şu anda 975 lira maaş alıyorum. Benden daha az prim günü ve yılı olanlar, benden fazla maaş alıyor. Maaşım yanlış hesaplanmış olabilir mi? Eğer yanlış hesaplanmışsa hakkımı nasıl arayabilirim? Perran AKSU
Cevap: Emekli aylığınızın düşüklüğü yanlış hesaplamadan değil, sistemden kaynaklanıyor. Aynı dereceden emekli olan memurlar hangi yılda emekli olursa olsun aynı tutarda emekli maaşı alırken, sizin gibi aynı prim günü ve aynı kazanç tutarı üstünden prim ödeyen ancak, farklı yıllarda emekli olanlar çok farklı aylık alıyor. Bu, emekli aylıklarında memurlar gibi adaletli artış yapılmamasından kaynaklanıyor. Zamanında tavan tutar üstünde emekli aylığı bağlanmış, bugün tabandan aylık bağlananlar kadar aylık alanlar da var (süper emekliler gibi). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, bu durumda kaç kişi olduğunun tespiti ve emekli aylıkları uyumlaştırılırsa bütçeye ne kadar yük getirdiğinin hesaplanması için çalışma başlattı. Şayet uyumlaştırmanın mali yükü bütçe imkânlarıyla karşılanabilirse, emekli aylıklarında uyumlaştırma yapılacak. Ne olacağını bekleyip hep birlikte göreceğiz. Bu aşamada yapılacak bir şey yok.
2009 yılı yeniden değerleme oranı yüzde 2.2
Soru: Vergi artışlarında önemli rol oynayan yeniden değerleme oranı nasıl belirleniyor? 2010 yılı vergi artışlarında dikkate alınacak yeniden değerleme oranı belli oldu mu? Durmuş CUMALI
Cevap: Vergi uygulamasında pek çok had, tutarın belirlenmesinde belirleyici rol oynayan yeniden değerleme oranı, ekim ayında (ekim dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından belirlenen Üretici Fiyat Endeksi’nde (ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Yeniden değerleme oranı Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmekte ve Resmi Gazete’de yayımlanmaktadır. Maliye tarafından henüz belirlenen ve Resmi Gazete’de yayınlanan bir oran olmamasına karşın, 2009 yılı yeniden değerleme oranını ‘yüzde 2.2’ çıkmakta olup, Maliye’nin de bu oranı açıklaması beklenmektedir.
2010’da kişi başına miras hissesinin 109.768 lirasına vergi yok
Soru: Kişi başına düşen mirasın ne kadarına vergi yok? Aysel KARACI
Cevap: 2009 yılında, eş ve çocuklardan her birine isabet eden miras hissesinin 107.406 lirası, mirasçı çocuk bulunmaması halinde eşe isabet eden hissenin 215.336 lirası Veraset ve İntikal Vergisi’ne tabi tutulmuyor. Henüz Maliye Bakanlığı açıklamasa da 2009 yılı yeniden değerleme oranı yüzde 2.2 çıkıyor. Bu istisna tutarları 2010 yılında yeniden değerleme oranında artırılacağından, 2010’da eş ve çocuklardan her birinin miras hissesinin 109.768 lirası, mirasçı çocuk yoksa eşin miras hissesinin 220.073 lirası Veraset ve İntikal Vergisi’nden müstesna tutulduğundan bu kadar tutara kadar olan miras için vergi ödenmeyecek.
Yeni yasa sağlık yardımı almayı kolaylaştırdı
Soru: Sigortalı olarak yeni çalışmaya başlayan biri kaç gün prim ödediğinde sağlık yardımı alabilir? Sevilay
Cevap: Yeni yasa sağlık yardımı almayı kolaylaştırdı. İlk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar, genel sağlık sigortasına 30 gün prim ödediğinde sağlık yardımı almaya başlar.
Bağ-kur şartlarına tabi olma riskiniz yok
Soru: 31 Aralık 1957 doğumlu bir kadın sigortalıyım. 8 Şubat 1993’te SSK’lı oldum. 2000 yılına kadar 1948 gün prim ödedim. 1 Nisan 2006’dan beri isteğe bağlı prim ödüyorum. 1 Ekim 2008 itibarıyla yeni yasaya göre Bağ-Kur’a geçirildiğimizi öğrendim. Bu durumda ne zaman emekli olabilirim? SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olacağım? Fikriye ARSLAN
Cevap: Kısmi yaşlılık aylığı ile daha erken emekli olursunuz. Kısmi yaşlılık aylığı (yaş haddinden emeklilik) ile emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 362 gün daha prim ödeyerek, 3238 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 31 Aralık 2013’te emekli olabilirsiniz. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (Bağ-Kur) sayılıyor. Bu tarihten itibaren primi ödenmiş son yedi yılda, isteğe bağlıya 1260 gün (3.5 yıl) ve daha fazla prim ödeyenler, Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmak zorunda kalacaklar. Ancak, 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlıya 752 gün prim ödemiş olacağınızdan, sizin için Bağ-Kur şartlarıyla emekli olma riski yok (tabi belirttiğimizden fazla prim ödememeniz şartıyla) 1 Kasım 2009’dan itibaren 362 gün daha isteğe bağlı prim ödeyerek 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte SSK’dan emekli olabilirsiniz.
İşverenle sorunu uzlaşarak çözmek en doğru olanı
Soru: Yaklaşık üç yıldır çalıştığım şirkette gerçek ücretten sigortalı gösterilmiyorum. Davayı hangi koşullarda açmalıyım? İşe devam ederken mi, işten çıktıktan sonra mı? İşten çıkış belgelerinin usulüne uygun düzenlenmesi handikap oluşturur mu? İşten çıktıktan sonra dava yoluna gitmem durumunda ne olur? Rüçhan Akcan SELİM
Cevap: İşvereni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na şikâyet edebileceğiniz gibi, iş mahkemesine dava da açabilirsiniz. Gerek şikayet gerekse dava hakkınızı kullandığınızda işverenle aranızın açılacağına ve muhtemelen işinizden olacağınıza hiç şüphe yok. Bu açıdan işverenle görüşüp uzlaşarak sorunu çözmek en doğru olanı.
Şirket gayrimenkul satışları belirli durumlarda vergiye tabidir
Krizin de etkisiyle son günlerde şirket gayrimenkul satışlarının vergiye tabi olup olmadığı, vergiye tabiyse hangi şartlarda ve ne oranda vergi ödenmesi gerektiği hususunda çok soru alıyoruz. Okurlarımızın hepsine bu yazıyla cevap vermek istedik. Şirkete ait gayrimenkul satışında, KDV ve elde edilen kazanç üstünden Kurumlar Vergisi (KV) ödenmesi söz konusu. Şirkete ait gayrimenkul satışından elde edilen kazancın Kurumlar Vergisi’ne ve KDV’ye tabi olup olmadığını, gayrimenkulün şirket aktifte bulunma süresi belirliyor. En az iki tam yıl süreyle şirket aktifinde yer alan gayrimenkul satışından elde edilen kazancın yüzde 75’i, belli şartlarda Kurumlar Vergisi’ne tabi değil. Satış kazancının yüzde 75’ini vergi dışında tutabilmek için;
- Kazancın, satışın yapıldığı dönemde vergi dışında tutulması,
- Kazancın, 5 yıl süre ile pasifte özel bir fon hesabında bekletilmesi, - Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen iki takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi,
- Kazancın, 5 yıl süre ile sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması gerekmektedir.
En az iki yıl süre ile şirket aktifinde bulunan gayrimenkul satışları da KDV’ye tabi değildir. Ancak, iki yıldan önce elden çıkarılan şirket gayrimenkul satışı, KDV’ye tabi olduğu gibi, elde edilen kazanç üstünden de Kurumlar Vergisi ödenmesi gerekir.
