Giriş
Soru: 16 yıl Emekli Sandığı’na tabi hizmetten sonra SSK’dan 1985 yılında emekli olmuş bulunmaktayım. Kıdem tazminatı konusunda her iki kurumdan olumlu bir cevap alamamıştım. Emekli Sandığı, bu cevaba son günlerde Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilen genelge ya da yasa maddesini gerekçe olarak gösteriyordu. Değişen duruma göre kıdem tazminatı hakkım acaba ne durumdadır? Aydınlatırsanız sevinirim. Yaman AKDOGAN Cevap: Sizin gibi memuriyetten ayrıldıktan sonra, SSK, Bağ-Kur veya özel emekli sandıklarına tabi çalışmaları nedeniyle hizmet birleşmesi yaparak emekli olanların, memuriyet sürelerine ilişkin emekli ikramiyesi ödenmesine mani olan 2829 sayılı kanunun 12’nci maddesindeki ibare, Anayasa Mahkemesi’nce Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi. İptal kararını da 5 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan iptal kararında yasal boşluk doğmaması için idareye yasa yapması açısından süre vermek amacıyla kararının yayım tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörüldüğünden, iptal kararı 5 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe kondu. Ancak idare bu tarihe kadar yapması gereken yasal düzenlemeyi, 19 Haziran 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5997 sayılı yasa ile yaptı. Ve hukuka aykırı şekilde geriye yönelik olarak 1 Haziran 2010 tarihinden itibaren yürürlüğe koydu. Ancak, yapılan düzenleme sizin gibi emekli ikramiyesini alamayanlara maalesef hiçbir hak getirmiyor. Çünkü, Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilen ibare, bu kez Emekli Sandığı Kanunu’nun 89’uncu maddesine kondu. Böylece eski uygulamanın devamı sağlandı. Muhtemelen bu yasa da Anayasa Mahkemesi’ne götürülecek ve bu yasa da iptal edilecek. Ancak bu durum bugün için kimseye bir şey kazandırmıyor. Sonuç olarak bugün için emekli ikramiyesi almanız mümkün değil.
8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıl sigortalılık süreniz olduğu için şanslısınız
Soru: 14 Eylül 1964 doğumluyum. Mart 1981’de sigortalı olarak çalışmaya başladım. 475 gün prim ödedim. 1985 ve 1990 yıllarında 2 doğum yaptım. Bunları borçlanıp ödedikten sonra, kaç gün tamamlamam gerekir ve ne zaman emekli olabilirim? Emine TURAN Cevap: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yasada olmadığı halde, doğum borçlanması için işten ayrılma tarihinden itibaren 300 gün içinde doğum yapma şartı arıyor. İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 300 günden sonra doğum yaptığınızdan, SGK’ya göre borçlanma yapamazsınız. Ancak, mahkemeler yapabileceğiniz yönünde kararlar veriyor. SGK’dan borçlanma talep edin. Reddettiklerinde iş mahkemesine dava açarak borçlanma hakkı alırsınız. İki doğum için borçlanma yaparak 1440 gün kazanırsınız. 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıldan fazla süre sigortalı olduğunuz için şanslısınız. Çünkü, 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıl ve daha fazla süredir sigortalı olan bayanlar bu tarihte uygulamaya konan ve emekli olmayı zorlaştırdığından toplumda mezarda emeklilik olarak adlandırılan, 4447 sayılı yasaya tabi olmadan, eski kanun hükümlerine göre emekli olabiliyor. Eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum borçlanmasından sonra 1685 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 2600 güne tamamlayacağınız tarihte, emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz Nisan 2015’te).
Askerlik sürenizin 220 gününü borçlanmanız yeterli
Soru: 15 Mayıs 1965 doğumluyum. 1 Ocak 1989’da SSK’lı oldum. 6931 gün prim ödemem bulunmaktadır. Askerliğimi sigortalı olmadan önce 18 ay (550 gün) yaptım. Askerlik süremin ne kadarını borçlanmam gerekiyor? Ne zaman emekli olabilirim? Turgay YAVAŞ Cevap: Askerlik sürenizin 220 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 220 gün geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 15 Mayıs 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmazsanız, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabi olarak 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Yaşı dolduran ancak emekli olacak kadar primi olmayan, primlerini geri alabilir
Soru: SSK da birikmiş olan primimin hepsini alabilir miyim? Ve buna göre eğer primimi alabilirsem, sigortalılık akıbetim ne olur? Sonuç itibarıyla bu ülkede mutlaka çalışmaya devam edeceğim ve çalıştığım kurum bana mutlaka sigorta yapmak isteyecek. Tüm primimi aldıktan sonra, aynı SSK numaramdan mı? Yoksa farklı bir numaradan yeniden mi sigortam başlayacak? Harabi ŞAHİN Cevap: Emekli olmak için aranan yaş haddini doldurmanıza karşın, emekli olacak kadar prim ödemesi olmayanlar, talep etmeleri halinde ödedikleri primleri geri alabilir. Doğum tarihinizi ve sigorta başlangıç tarihinizi bildirmediğinizden primlerinizi geri alıp alamayacağınızı hesaplayamıyoruz. Ancak sorunuzdan, emekli olunacak yaş haddini doldurmadığınızı tahmin ediyor ve primlerinizi geri alamayacağınızı düşünüyoruz.
Yeni iş arama izni toplu olarak kullanılabilir
Soru: İşten çıkartılmadan önce günde 2 saat olarak verilen yeni iş arama izni toplu olarak kullanılabilir mi? Cevahir ALTAN Cevap: İhbar öneli süresince çalışana günde 2 saat ‘yeni iş arama izni’ verilir. İşten çıkartılacağı bildirilen çalışanın talep etmesi halinde, ihbar öneli süresi içinde günde iki saat olan yeni iş arama izin süresi, işten ayrılma süresinin son günlerine denk getirilmek şartıyla toplu olarak kullandırılabilir.
48 yaşınızı dolduracağınız tarihte Bağ-Kur’dan emekli olacaksınız
Soru: 20 Mart 1965 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Eylül 1982 olup, askerlik görevim nedeniyle 31 Ağustos 1985 çıkış tarihim. Bağ-Kur başlangıç tarihim de 25 Haziran 1987 olup, halen devam ediyor. Bütün kurumlar SGK adıyla birleştiğine göre, ben ne zaman emekli olurum? Ve ne zaman emekli maaşı alabilirim? Alkan BAKİOĞLU Cevap: Sosyal güvenlik kurumlarımız tek çatı altında toplanmasına karşın, farklı uygulamalar devam ediyor. Örneğin SSK’lı devam etseydiniz, 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarıyla emekli olacaktınız. Oysa Bağ-Kur’da emekli olmak için 25 tam yıl prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. 3 yıl SSK prim ödemenizle birlikte prim ödeme şartını sağladığınızdan, 48 yaşınızı dolduracağınız 20 Mart 2013 tarihinde emekli olabilirsiniz.
