Giriş
Soru: 1) Eşim 1 Eylül 1964 doğumlu. 2 oğlum, 1 kızım var. Kızım evlendi. 1995 doğumlu oğlum lisede okuyor. 1986 doğumlu oğlum doğuştan down sendromlu, özel okula gidiyor. Eşimi işyerimde 1 Kasım 1994’te sigortalı yaptım. 2000 yılına kadar sigortalı gösterebildim. Engelli çocukların annelerine erken emeklilik adı altında bir yasa çıktı. Fakat 2008’den sonraki sigortalı olan kişileri kapsıyor. Bu tarihe anlam veremedim. Benim çocuğum bu yılda engelli olmadı ki, neden bu yıldan öncekileri kapsamıyor. Ne yapabilirim? 2) Bu yasadan faydalanamazsak, eşimin sigortasını isteğe bağlı devam ettirebilir miyim? Ödemelerimiz ne olur? Durumumuz uygun değil. Ama bu kadar yıl sigortalılık da boşa gitsin istemiyoruz. 3) Eşim şu anda bakım parası alıyor. Bir firmada sigortalı olarak çalışıyor gösterirsem maaşı kesilir mi? Ayhan ÇABUK
Cevap: 1) Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu olan kadın sigortalılara, 1 Ekim 2008’den sonra belirttiğiniz imkân sağlandı. Bu tarihten sonra ödenen primler, yüzde 25 oranında artırılıyor. Artırılan süre ayrıca emekli olunacak yaş haddinden düşüyor. Örneğin; ağır engelli çocuğu olan kadın sigortalı, 1 Ekim 2008’den sonra 4 yıl (1440 gün) prim ödemişse, prim sayısı bir yıl (360 gün) artırılarak, prim sayısı 5 yıla (1800 gün) çıkarılıyor. Ayrıca emekli olacağı yaş haddinden bir yıl düşürülüyor. (Emekli olacağı yaş 48 ise 47’ye iniyor).
[[HAFTAYA]]
Bu uygulamadan 1 Ekim 2008’den sonra sigortalı olanlar değil, tüm sigortalılar yararlanıyor. Ancak, yasa 1 Ekim 2008’de yürürlüğe girdiğinden bu tarihten sonra ödenen primler yüzde 25 oranında artırılıyor. Bu tarihten önce ödenen primler artırılmıyor. Eşinizin 1 Ekim 2008’den sonra ödediği (ödeyeceği) primler de belirttiğimiz oranda artırılacak. Yani, diğer sigortalı kadınların yararlandığı haktan aynı oranda eşiniz de yararlanacak.
2) Eşiniz isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyebilir. İsteğe bağlıya bugün için en az 301 TL prim ödeniyor. Her ne kadar isteğe bağlı prim ödemesi Bağ-Kur’a sayılsa da prim ödemesinin son 1260 gününü sigortalı çalışarak ödemek suretiyle, eşiniz SSK’dan emekli olabilir.
3) Evde bakım aylığı alabilmek için aile içinde kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari ücretin net tutarının üçte ikisinden (448.86 lira) az olması gerekiyor. Eşiniz sigortalı çalışmaya başladığında aile içinde kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari ücretin net tutarının üçte ikisinden fazla olursa, evde bakım aylığı kesilir.
ANNENİZDEN BAŞKA AYLIK ALAN YOKSA AYLIĞI 24 AY SONRA ARTAR
Soru: 1) Yetim maaşı alıyorum. 26 yaşındayım. Evlendiğimde çeyiz parası alabilir miyim? 2) Çalışmaya başladığımda kesilen maaşım anneme geçer mi? 3) Çeyiz parası geri ödenir mi? GÜLİZAR
Cevap: 1) Evlendiğiniz zaman evlenme ödeneği (çeyiz yardımı) alırsınız. Evlenme ödeneği almak için, evlilik cüzdanınızın bir örneğiyle bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğüne başvurmalısınız. 2)
Yetim aylığını hangi kurumdan aldığınızı belirtmemişsiniz. SSK veya Bağ-Kur’dan aylık alıyorsanız sigortalı çalışmaya başladığınızda aylığınız kesilir. Babanızdan dolayı anneniz dışında aylık alan ve annenizin sosyal güvencesi yoksa, 24 ay sonra aylık bağlama oranı yüzde 50’den yüzde 75’e yükselir. Ancak Emekli Sandığı’ndan aylık alıyorsanız, sigortalı çalışmaya başladığınızda aylığınız kesilmez. Yetim aylığı almaya devam edersiniz.
3) Çeyiz yardımı geri ödenmiyor.
BAĞ-KUR’A 1 EKİM 2008’DEN ÖNCESİ KAYIT MÜMKÜN DEĞİL
Soru: 2005-2007 arası vergi mükellefiyim. Fakat esnaf sicil ve Bağ-Kur’a kaydım yok. Şimdi ise Bağ-Kur primimi ödemek istiyorum. Bunu ne şekilde ödeyebilirim? Nasıl bir yol izleyebilirim? SSK primi eksik olanlara bir kolaylık yok mu? REŞİTOĞULLARI
Cevap: 1 Ekim 2008’den önceki dönem için Bağ-Kur’a kayıt mümkün değil. 2005-2007 dönemi için Bağ-Kur’lu olup, prim ödeyemezsiniz. SSK’da primi eksik olanlara, primini tamamlamaları için herhangi bir kolaylık bulunmuyor.
Toplu prim ödeyerek emekli olunamıyor
Soru: 1 Ocak 1954 doğumlu olup 1995’te SSK’ya 45 gün prim ödeyen biri şu anda ödeme yaparak emekli olabilir mi? Kıymet ÖZDEMİR
Cevap: Mevzuatta toplu prim ödeyerek emekli olma usulü yok. 1995’ten 45 gün primi olan, toplu prim ödeyerek emekli olamaz. Son 1260 günü sigortalı çalışarak ödemek şartıyla primini 3600 güne tamamlayarak emekli olabilir.
Yaş dışındaki şartları sağlamışsınız
Soru: 10 Haziran 1967 doğumluyum. 2 Temmuz 1985’te SSK’lı oldum. 7000 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? Zafer BUDAK
Cevap: 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli. Bundan sonra prim ödemeseniz de 10 Haziran 2016’da emekli olacaksınız.
Soyadı değişmese de evlenen kız çocuğunun yetim aylığı kesilir
Soru: Nişanlım anne ve babasından ölüm aylığı almaktadır. Kızlar için ölüm aylıkları evlenme durumlarında kesiliyor diye biliyorum. Ama biz evlendiğimiz zaman nişanlımın soyadını değiştirmesek, yine kendi soyadını kullansa ölüm aylığı yine kesilir mi? Hem benim hem kendi soyadını kullansa sorun olur mu? Ali ATALAY
Cevap: Anne veya babasından yetim aylığı alan kız çocuğunun evlenmesi halinde, aldığı yetim aylığı kesilir. Soyadının bir önemi yok. Önemli olan resmi kayıtta evlenmiş olmaktır. Ancak, nişanlınız SSK veya Bağ-Kur’dan yetim aylığı alıyorsa 24 aylık, Emekli Sandığı’ndan aylık alıyorsa 12 aylık tutarında çeyiz yardımı alır. Bir anlamda 24 aylığını (veya 12) peşin almış olur.
