Anneler için ne yapılsa az

3 Mart’ta çıkan EYT yasası sonrası kadınların en çok merak ettiği konu doğum borçlanması olmuştu. İşçi, memur, esnaf statüsündeki kadınlar, doğumdan sonra çocuk 2 yaşını dolduruncaya kadar boşta geçen süreleri için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, boşta geçen sürelerinin toplam 6 yıla kadar olan kısmı için doğum borçlanması yapabilir. Staj sonrası doğumlar için de borçlanma yapmak mümkün oluyor. Bu şekilde doğum borçlanması yapan kadınların sigorta başlangıç tarihi de öne çekildiği için erken emeklilik de sağlıyor. Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık izin hakkı var. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda. Kadın çalışanlar, hamile olduklarını sağlık raporuyla tespit ettirdikten sonra vardiya ile bile olsa doğuma kadar geçen sürede gece (saat 20.00-06.00 arası) çalışmaya zorlanamaz. Yine hamile veya emziren kadınlar günde 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz. Sigortalı olarak çalışmakta olan ve başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelerin, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışma sürelerine yüzde 25 oranında ilave ediliyor. İlave edilen bu süreler emeklilik yaş haddinden de indiriliyor. Engelli çocuk annesi kadın 20 yıl sigortalı bir işte çalışmış ise çalışma süresine 5 yıl ilave edilip, emeklilik yaşı da 5 yıl öne çekiliyor. Anneler, yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabiliyor. Çocuk engelli doğarsa süre 360 güne çıkıyor. Yarım çalışma ödeneği için doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a başvuru yapılmalı. Bu haktan yararlanmak için kadın işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim bildirilmesi gerekiyor. Kadın çalışan sayısı 150 ve daha fazla olan işyerlerinin kreş yükümlülüğü bulunuyor. İşveren ya doğrudan kreş açmak ya da mevcut kreşlerden hizmet satın almak veya başka işverenlerle ortak kreş açmak zorunda. Kıdem tazminatı, normalde emeklilikte veya 15 yıl sigortalılık, 3600 prim günü gibi yaş dışındaki emeklilik koşullarının yerine getirilmesi, işçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi, işverenin işçiyi işten çıkarması gibi hallerde ödenir. Yeni evlenen kadın işçilere ise bu konuda hak tanınıyor. Kadın işçi, resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir. Doğum yapan memur anne, talep ederse 16 haftalık analık izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. SSK’lı anneler ise sadece 16 haftalık analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin alabiliyor. Kadın işçilerin, çocuk ilköğretime başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma hakkı bulunuyor. Doğum yapan tüm annelere sigortalı olsun olmasın çocuk parası veriliyor. İlk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var. Anne doğum izninde geçen süreler için de devletten para alıyor. Doğum parası 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En düşük doğum parası 24 bin 908 lira. Eşi vefat eden, geliri ve sosyal güvencesi olmayan kadınlara her ay yardım veriliyor. Başvuru, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na yapılıyor. Ödemeler 2 ayda bir 1.000 lira. Doğum yapan kadına süt parası da denilen emzirme ödeneği (520 lira) verilir. Kadın çalışmıyorsa bu para sigortalı erkeğe ödenir. 5 yıl içinde bu para talep edilebilir. Başvuru SGK il müdürlüğüne, Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yapılıyor. Bağkur’lu anneler de süt parası alabiliyor. Annelere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirliyor. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.