Baharın müjdecisi marteniçkanın hikayesi nedir? Marteniçka ne zaman çıkartılır? Leylek ve kırlangıç ne zaman ve nerelerde görülür?

Baharın gelişi kültürden kültüre göre farklı şekillerde kutlanabilir. Özellikle Bulgarlar tarafından marteniçka veya bilinen diğer ismiyle martenitza ile kutlanan bahar ayına ait bu gelenek, Türk kültüründe de önem taşır. Kısa süreli kullanılan bu bileklikler belirli koşullarda ve bir süre sonra bilekten çıkartılır. www.posta.com.tr Bulgar geleneğinde baharın gelişini müjdeleyen marteniçka, kırmızı ve beyaz ipliklerden elde edilen bir süs takısıdır. Bileğe dilek dileyerek takılan bu bileklikler bir leylek veya kırlangıç görüldüğünde bilekten çıkartılır ve en yakındaki bahar dalına bağlanır. Bu şekilde o dileğin kısa sürede gerçekleşeceğine inanılır. Bulgar geleneğinde bolluk, bereket, güç gibi simgeleri çektiğine de inanılan bu takı, yalnızca süslü bir görünüm oluşturmanın yanı sıra önemli bir kültürel öge olarak da değerlendirilebilir. Bulgar efsanelerine ve ritüellerine dayanan marteniçkanın hikayesi de bir hayli dikkat çekicidir. Bir efsaneye göre Baba Marta (Marta Nine) isimli bir kadın, her yıl baharın gelmesini sabırsızlıkla beklermiş. Günlerden bir gün karlar içerisinde açan dalında bir çiçeği gördüğünde bu yaşlı kadın gözyaşlarına boğulmuş. Gözyaşları beyaz ipliklere dönüşen kadının kanı ise kırmızı ipliğe dönüşmüş ve bu iki rengin bir araya gelmesi ile marteniçka bilekliği doğmuş. O günden beri Bulgarlar bu bileklikleri her sene baharın gelişi ile takmaya başlamış. Zaman içerisinde bu kültür o kadar beğenilmiş ve yayılmış ki Türk kültürü içerisinde de yer edinmiş. Marteniçka, her şeyin ötesinde sembolik anlamı ile de dikkat çeker. Bileklikte yer alan kırmızı renk, sağlık, canlılık ve gücü temsil etmektedir. Beyaz renk ise saf, masum istekleri ve umutları temsil eder. Karın beyazlığı da ipliğe beyazlığı ile yansımıştır. Marteniçka takmak baharın yenilik, iyimserlik ve umut getirmesini desteklemek için sürdürülen bir gelenektir. Marteniçka yani martenitsa her yıl bahar ayının gelişi olan mart ayı boyunca takılabilir. Bilekliği takarken özel dualar edilebilir veya dilekler dilenebilir. Marteniçkanın çıkartılması için iki farklı inanış bulunur. Bunlardan ilki havada leylek veya kırlangıç görülmesidir. Bir diğer inanışa göre ise marteniçka bir sonraki yıl bahar ayının ilk gününde bir dala bağlanmalı veya akarsuya bırakılmalıdır. Çıkartılan marteniçka yerine böylece yenisi takılabilmektedir. Baharın gelişinin en önemli simgelerinden ikisi de leylekler ve kırlangıçların cıvıldaşmalarıdır. Göklerde süzülen ve sıcak iklimlerde ülkemizi ziyaret eden bu sevimli dostlar Türkiye'nin hemen her yerinde görülebilse de özellikle bağ bahçe alanlarında, deniz kenarlarında ve bol ağaçlı alanlarda görülebilir. İstanbul'da leylek veya kırlangıç görmek için Gülhane Parkı, Bebek Sahili ve Beşiktaş Sahili ziyaret edilebilmektedir.