Kentsel dönüşümle evinizi yenilemeden önce dikkat edilmesi gerekenler

Kahramanmaraş depremi sonrası kentsel dönüşümün önemi ve aciliyeti ortaya çıktı. Hürriyet'ten Noyan Doğan, kentsel dönüşümle ev yenilemeden önce bilinmesi gerekenleri yazdı.İşte Noyan Doğan'ın yazısı: Yapılan açıklamalara göre de önümüzdeki günlerin gündem konusu kentsel dönüşüm olacak. Sadece İstanbul’daki riskli bina sayısı 1.5 milyon ve bunun da yüzde 25’inin acil dönüşmesi gerekiyor. Kahramanmaraş depremi sonrası binasının riskli olduğunu düşünenler binalarını dönüştürmeye çalışıyor. Hazır yeri gelmişken, kulağıma gelen duyumlara göre ‘belediyede tanıdığımız var, tanıdık müteahhit var’ diyerek bu işten rant elde etmek isteyen ve vatandaşları kandırmaya çalışan bazı kişi ve gruplar türemiş; dikkat edin derim. Kentsel dönüşümün bir kısmı devlet eliyle olacak ki, buna diyecek bir şeyim yok. Vatandaşlar ise müteahhitler ile anlaşarak binalarını dönüştürecek. İşte, burada sigortaya ihtiyaç var. Kentsel dönüşüm uzmanları ile konuştum, sigortasız kentsel dönüşümün büyük risk olacağını söylüyorlar. En basit haliyle, kentsel dönüşümün başında, müteahhit sigorta yapıyor. Müteahhit kendi de sigortayı yaptırabilir, binasını dönüştürmek isteyen konut sahipleri de müteahhitten bu sigortayı isteyebilir. Sigorta şirketi, sigortalayacağı inşaat şirketinin mali yapısını, tecrübelerini inceliyor. İnşaat şirketini riskli görür, projeyi bitiremeyeceğine karar verirse; sigorta yapmıyor ya da ek teminatlar istiyor. Riskli görmezse, bina tamamlama sigortasını yapıyor. İnşaat süresi içinde şirket, sigortacıya karşı yükümlülüklerini yerine getirmez, mali yapısını bozacak girişimler içinde bulunur ya da eksik malzeme kullanımı gibi yollara saparsa; sigorta şirketi sözleşmeyi sona erdiriyor ve bunu da yetkili kurumlara bildiriyor. İnşaat süresi içinde müteahhit iflas eder, konutları sahiplerine teslim edemezse; devreye sigorta şirketi giriyor, konut için o tarihe kadar ödenen tüm bedeli tüketiciye ödüyor ya da sigorta şirketi, inşaatın tamamlanmasını sağlıyor, tüketiciye konutu teslim ediyor. Peki, kentsel dönüşümü kapsayacak bir sigorta var mı? Aslında var; bina tamamlama sigortası ve uygulanıyor da. Ancak ufak bir sorun var. Soruna geçmeden önce kısaca bina tamamlama sigortasından bahsedeyim. Aslında bina tamamlama sigortası zorunlu bir sigorta ve müteahhitler yapı ruhsatı almadan önce bina tamamlama sigortası yaptırmak zorunda. Dediğim gibi bazı sorunlar nedeniyle zorunluluğu da tartışılır. Şu kadarını söyleyeyim, müteahhit ile anlaşıp konutunuzu dönüştürecekseniz, inşaat şirketine, ‘bize bina tamamlama sigortasını yap getir’ deyin; eğer sigortayı önünüze koyamıyorsa, o müteahhit ile anlaşmayın derim. Eğer sigortayı yaptırabiliyorsa, güzünüz kapalı, binanızı dönüştürün. Çünkü arkasında sigorta desteği var demektir. Nitekim bugüne kadar da bina tamamlama sigortası Ankara ve İstanbul’da bazı belediyelerin desteği ile yapılan projelerde uygulandı ve hak sahipleri konutlarını teslim aldı. Peki, sorun nerede? Bina tamamlama sigortasının genel şartları var, uygulanıyor da; ancak kentsel dönüşüm, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın alanına giriyor ve Bakanlık, sigortanın, kentsel dönüşümde kullanılabilmesi için genel şartlarda bazı değişiklikler yapılmasını istiyor. Yani, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bu konuda mutabakat sağlanıp sigortanın genel şartlarında değişikliğe gidilmesi gerekiyor. Bu değişikliği yapacak olan da Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK). Duyduğum göre de değişiklikler konusunda çalışmalar bitmiş; başta Bakanlık olmak üzere taraflar ortak noktada birleşmiş. Geri sadece SEDDK’nın, değişiklikleri yayınlaması kaldı ki, önümüzdeki günlerde bu da yayınlanacak. Tabii yapılması gereken bir düzenleme daha var; o da kentsel dönüşümde, bina tamamlama sigortasının zorunlu hale getirilmesi. Bu ne sağlayacak? Vatandaş, ‘anlaştığım müteahhit işi bitirir mi, batar mı?’ diye endişe etmeyecek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumluluğunu sigorta sistemi ile paylaşacak.