Giriş
Konutta kredi hesapları: Yüzde 1,20 faiz ve 15 yıl vade! İşte beklenen kampanyanın detayları
Konut kredilerine yönelik düzenlemeler devam ediyor. Yılbaşında konutun değerine göre kredi oranları belirlenirken, geçtiğimiz günlerde ev sayısına göre sınırlama yapıldı. Kredi çekmek isteyenler sıfır-ikinci el, ilk ev-ikinci ev, enerji performansı-tutar gibi kriterlerle karşılaşıyor. Bu kriterlere göre ‘ne kadar kredi çekilebilir, kredi faizlerinde durum ne, ilk evini alana kampanya olacak mı, hangi faizde ne kadar ödeme yapılır?’ gibi soruları yanıtladık...
Konut kredileri, ev alımında önemli bir kriter. Kredi oranları azaldığında satışlar artarken, kredi oranları yükseldikçe satışlarda gerileme görülüyor. Bu yıl konut kredili satışlar dip seviyeleri gördü. Bir yandan da kamunun konut kredilerine yönelik sıkılaştırma düzenlemeleri söz konusu oldu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), geçtiğimiz günlerde ikinci ve daha fazla konut alacaklara yönelik kredi miktarını yüzde 22.5 ile sınırladı. Bu sınırlama, yatırım için ev almanın hızını kesmeyi amaçlıyor. Bir yandan da ilk evini alacaklara yönelik kampanya bekleniyor. İlk kez ev alacaklara yapılması beklenen kampanyada faizin yüzde 1.20’ye düşmesi, vadenin ise 15 yıla çıkması öngörülüyor. Bu ortamda konut kredilerindeki son durumu analiz ettik.
HER 5 KONUTTAN BİRİ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında ipotekli (kredili) konut satışları geçtiğimiz yılların oldukça gerisinde seyrediyor. Ocak-temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28.2 azalışla 136 bin 63 konut için kredi verildi. Toplam 675 bin 327 adetlik satışın içinde kredili satışların payı yüzde 20.1 seviyesinde gerçekleşti. Yani, her 5 konuttan 1’i için kredi kullanılmış oldu.
2022’nin tamamında ise kredili satışların payı yüzde 18.9 seviyesindeydi. Kredili satışların toplam içindeki payı aylık bazda bakıldığında Aralık 2022’de dip seviyeyi görmüş ve yüzde 10.5 olarak gerçekleşmişti. Son açıklanan temmuz verisinde ise kredili konut satışlarının payı yüzde 13.3 oldu.
HACİM ARTIYOR
Konut kredilerinin hacmine bakacak olursak, Merkez Bankası’nın 18 Ağustos tarihli verisine göre, mevduat bankalarında konut kredilerinin büyüklüğü 403 milyar 318 milyon 416 bin TL, katılım bankalarında ise 41 milyar 810 milyon 946 bin TL seviyesinde bulunuyor.
Konut kredi kullanımı azalsa da fiyatların oldukça yüksek seyretmesinden dolayı kredi hacminde yükseliş söz konusu. Buna göre, mevduat bankalarında konut kredisi hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24.87, katılım bankalarında ise yüzde 41.33 artış gösterdi.
İLK EVİNİ ALANLARDA DURUM
BDDK’nın son kararı, ilk kez ev alacakları kapsamıyor. İlk kez ev alacaklar, evin değerine ve enerji sınıfına göre değişmekle birlikte yüzde 90’a kadar kredi kullanabiliyor. 24 Şubat 2023’ten bu yana uygulanan kredi tutarının konutun değerine oranları şu şekilde:
İKİNCİ EVE SINIR
BDDK’nın ikinci evini alacaklara yönelik düzenlemesi, “Konut kredilerinde kredi değer oranı tüketicinin kendisinin, eşinin veya 18 yaş altındaki çocuklarının en az bir konutu varsa yüzde 75 azaltılarak uygulanacak” şeklinde açıklandı. Düzenlemeden önce kaç evi olursa olsun kredi kullanmak isteyenler evin değerinin yüzde 90’ına kadar kredi alabiliyordu. Şimdi eğer bir evi varsa yüzde 75 kısıtlama ile kullanabileceği kredi, evin değerinin yüzde 22.5’ine iniyor. Örneğin 1 milyon liralık ev almak isteyen bir kişi, düzenleme öncesi 900 bin liraya kadar kredi alabiliyorken, şimdi 225 bin lira alabilecek. Yani 100 bin lira peşinata değil 775 bin lira peşinata ihtiyacı olacak.
KAMPANYA BEKLENİYOR
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, konut arzını artırma konusunda çeşitli değerlendirmelerin yapıldığını belirterek, “Birinci konut edinimini özellikle daha güçlü bir şekilde teşvik edecek mekanizmalar üzerinde durduk. Bu konuda Merkez Bankamızın da BDDK’yla çalışmaları var” açıklamasını yapmıştı. Kampanyaya yönelik detaylar henüz resmiyet kazanmadı. Ancak piyasada kamu bankalarının yüzde 1.20 faiz oranı sunacağı ve vadeyi 15 yıla çıkaracağı beklentisi hakim. Kampanyanın sonbaharda hayata geçmesi bekleniyor.
HANGİ SEVİYEDE?
Merkez Bankası’nın 18 Ağustos tarihli verisine göre, konut kredilerinde ortalama faiz yıllık yüzde 36.40 seviyesinde. Yani aylık ortalama yüzde 3.03’e denk geliyor. Özel bankalarda yüzde 2.74 ile yüzde 3.60 arasında konut kredisi bulmak mümkün. Kamu bankalarında ise konut kredisi faiz oranları yüzde 2.39 ile yüzde 2.59 arasında değişiyor.