Giriş
Şiddetli ve ani yüz ağrınız mı var? Bu hastalık delirtiyor, ancak çözümsüz değil!
Halk arasında delirten hastalık olarak bilinen ‘trigeminal nevralji’ kabusunuz olmasın. Halk arasında delirten hastalık olarak bilinen trigenal nevarji, şiddetli ve ani yüz ağrısı yaşanmasına neden oluyor. Genellikle diş ve kulak ağrılarıyla karıştırılan hastalık, gereksiz diş çekimlerine neden olabiliyor. Ağrıların ağız içinde başlaması nedeniyle hastalar bu bölgelere dokunamıyor, dokundurtamıyor; yüz yıkama, diş fırçalama, hatta yemek yeme gibi işlevlerden dahi kaçınıyor.
Trigeminal nevralji, direkt olarak beyinden çıkan 12 çift sinirden beşincisi olan "trigeminal sinir"in tutulduğu, çok şiddetli ağrılarla seyreden bir hastalık. Trigeminal Sinirin 3 dalı bulunuyor. Bunların birincisi göz çevresinin, ikincisi üst çene ve yanağın, üçüncüsü ise alt çenenin duyusunu beyne iletiyor. Ayrıca üçüncü dal bazı çiğneme kaslarının hareketlerinden de sorumlu. Trigeminal nevraljide en çok üçüncü ve ikinci dallar tutuluyor. Birden fazla dalın aynı anda tutulduğu da görülüyor. Halk arasında delirten hastalık olarak bilinen ‘trigeminal nevralji’ hastalığı hakkında merak edilenleri Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Mete Karatay cevapladı.
TRİGEMİNAL NEVRALJİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Halk arasında delirten hastalık olarak bilinen trigenal nevarji, şiddetli ve ani yüz ağrısı yaşanmasına neden oluyor. Genellikle diş ve kulak ağrılarıyla karıştırılan hastalık, gereksiz diş çekimlerine neden olabiliyor. Ağrıların ağız içinde başlaması nedeniyle hastalar bu bölgelere dokunamıyor, dokundurtamıyor; yüz yıkama, diş fırçalama, hatta yemek yeme gibi işlevlerden dahi kaçınıyor.
Trigeminal nevraljinin karakteristik görünümü, şiddetli ve ani başlangıçlı bir ağrı. Birkaç saniyeden bir dakikaya dek uzayabiliyor ve çoğunlukla yüzün bir yarısında trigeminal sinirin dağılım alanına uyuyor. Ancak ağrı genelde yüzün alt yarısını tutuyor. Spontan olarak başlayabiliyor veya yüzde ve ağız içindeki bir tetik noktasının uyarılması sonucu ortaya çıkabiliyor. Bu tetik noktaya dokunmakla veya soğuk ve sıcak sıvıların alınmasıyla veya da rüzgara maruz kalmakla stimüle edilebiliyor. Ayrıca konuşma, çiğneme veya diğer yüz hareketleriyle de başlayabiliyor. Tekrarlaması tipik olarak aralıklı olan "delirten hastalıkta" ağrı periyotları zamanla sıklaşıyor ve bir trigeminal daldan daha geniş alanlara yayılabiliyor.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜR VE NEDEN OLUR?
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Mete Karatay, bu hastalığın 50 yaş üzeri ve kadınlarda daha sık görüldüğünü belirtiyor: Prof. Dr. Karatay, trigeminal nevraljinin en sık sebebinin sinirin komşuluğundaki damarsal oluşumlardaki yapısal farklılıklar ve bozukluklar nedeniyle trigeminal sinirin basıya uğraması olduğunu açıklıyor. Bunun yanı sıra kafa içindeki iyi veya kötü huylu kitleler de trigeminal nevralji nedeni olabiliyor.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ AĞRISI NASIL OLUR?
Prof. Dr. Karatay, ağrıyı şu şekilde tanımlıyor: "Trigeminal sinirin yayıldığı yüz bölgesinde, kısa süreli (birkaç saniye ile bir-iki dakika arası), tekrarlayan, elektrik çarpması tarzındadır. Genellikle yüzün dış kısmında, ağız içinde ağrının başlamasını tetikleyen noktalar bulunur. Bu sebeple hasta bu bölgelere dokunmaz, dokundurtmaz; yüz yıkama, diş fırçalama, hatta yeme gibi işlevlerden kaçınır.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ BAŞ, DİŞ VE KULAK AĞRISI YAPAR MI?
Prof. Dr. Karatay, trigeminal nevraljinin baş ağrısı yaptığını ve baş ağrısı yaptığı için de migren ya da küme tipi baş ağrısı ile karıştırılabildiğini belirtiyor. Ancak trigeminal nevralji diş ağrısı yapıyor. Fakat neden olduğu ağrı genellikle diş ağrısı ile karıştırılabiliyor. Birçok hasta ne yazık ki ancak birkaç dişini çektirdikten sonra doğru tanıyı alabiliyor. Trigeminal nevralji kulak ağrısı yapmamasına rağmen hastalar yüzlerindeki ağrıyı kulak ağrısı ile karıştırabiliyorlar.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ TANISI NASIL KONULUR?
"Trigeminal nevraljinin tanısı öyküden konabilir. Tetik noktanın hasta tarafından gösterilmesi anlamlıdır. Fizik ve nörolojik muayene ile birlikte yer kaplayan bir oluşumu ekarte etmek amacıyla gelişmiş beyin MR yapılmalıdır." diyen Prof. Dr. Karatay, ayrıca hastalığın başlangıç safhasında bir epilepsi ilacı olan karbamazepin ile ağrının şiddetinin azalması da trigeminal nevraljiyi düşündürür." diye belirtiyor.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ AĞRISI NASIL GEÇER?
Trigeminal nevralji hastalığının tedavisinde farklı yöntemler kullanılabiliyor. İlaç, trigeminal cerrahi ameliyatı, sinir blokajı veya radyo cerrahi gibi tedavi yöntemleri bulunuyor. Tedavi seçeneği hastaya ve hastalığın durumuna göre şekillendirilebiliyor. Trigeminal cerrahi tedavisinde kullanılan en önemli cerrahi işlem mikrovasküler dekompresyon işlemi. Prof. Dr. Karatay, yöntemi şu şekilde açıklıyor: "Mikrovasküler dekompresyon tedavi yönteminde kulağın arka kısmına küçük bir kesi yapılarak kafatasında bir delik açılır ve cerrahi mikroskopik görüntüleme altında trigeminal nevralji’nin nedeni olan bir atardamarın yüz duyu sinirine olan basısını ortadan kaldırılmasıdır. Yapılan cerrahi tedavi yönteminde hastaların %80′den fazlasında ağrılar tamamen ortadan kalkmaktadır. Tedavi başarısı ağrının ortadan tamamen kalkması ya da basit ilaçlarla tedavi edilebilir duruma gelmesidir. "