Giriş
Soru: 7 Mayıs 2003 tarihinde eşimden boşandım. Boşanmadan 2 gün sonra yani 9 Mayıs 2003 tarihinde eşim vefat etti. Eşimle 30 yıl evli kaldık ve 2 tane evli kızımız var. Eşim 15 Mayıs 1977 tarihinden SSK girişli olup, 965 gün prim ödemesi bulunmakta. Çevremdekiler eşimin üzerinden emekli olabileceğimi söylüyorlar. Ama konuyla ilgili bulunduğum ilçede kimse bir açıklama yapamıyor. Şimdi; 1) 30 yıl kahrını çektiğim eşimin boşandıktan 2 gün sonra ölmesine rağmen eşimin üzerinden emekli olma şansım var mıdır? 2-Eşimin ölümü ve boşanmamızın üzerinden 7 yıl geçmiş olması hakkımı kaybettiğim anlamına mı gelir? Konu hakkında beni aydınlatırsanız memnun olurum. Cemile ÇİFTCİ Cevap: 5 yıl sigortalılık süresi ve en az 900 gün prim ödemesi olan sigortalının eş ve çocuklarına ölüm aylığı (dul yetim aylığı) bağlanır. Eşinizin şartları, eş ve varsa hak sahibi çocuklarına dul ve yetim aylığı bağlanmasına yetecek durumda. Ancak, boşandığınızdan eski eşi olarak dul aylığı alma hakkınız yok. Kızlarınız da evli olduğu için yetim aylığı alma hakları yok. Sonuç olarak, eşinizden dolayı aylık bağlanacak kimse bulunmuyor. 1) Eşinizin ölüm tarihinde evli olmadığınızdan dul aylığı alamazsınız. 2) Eşinizin ölüm tarihinde evli olsaydınız, 7 yıl geçmiş olması sorun teşkil etmeyecek ve dul aylığı bağlatabilecektiniz.
İhtarnameyi istediğiniz zaman çekebilirsiniz
Soru: 1 Ağustos 2010’da işimden kendi isteğimle ayrıldım. Ayrılmadan önce işyerine ayrılacağımı bildirdim. Ayrıldıktan üç gün sonra da SGK’dan 16 Temmuz 2010’da almış olduğum ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısını götürüp işyerime verdim ve kıdem tazminatımı istediğimi söyledim. Onlar da ‘Tamam vereceğiz’ dediler. Fakat bu zamana kadar herhangi bir haber çıkmadı. Anlayacağınız beni oyalıyorlar. Ben de iyi niyetli olduğumu göstermek için bu zamana kadar ihtarnameyi çekmedim. Şimdi sizden ricam, ihtarname çekmenin süresi işten ayrıldıktan itibaren ne kadardır. İhtarnameyi çekip mahkeme yoluna gideceğim. Bir de mahkeme ne kadar sürer? Bu arada 25 yıllık sigortalılık ve 5225 gün pirim ödemem fazlasıyla mevcuttur sadece yaşımı bekliyorum emeklilik için. Halil İbrahim GÖNÜL Cevap: Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Herhangi bir hak kaybınız söz konusu olmaz. İhtarnameyi istediğiniz zaman çekebilirsiniz. Ancak süreyi uzatmamakta da yarar var. Çünkü geciken süreye faiz alabilmeniz için işvereni temerrüde düşürmeniz gerekir. İhtarnamede vereceğiniz süre içinde ödemezlerse, İş Mahkemesi’ne dava açarak, kıdem tazminatınızı yargı yoluyla alabilirsiniz.
Bağ-Kur’dan daha erken emekli olabilirsiniz
Soru: 9 Aralık 1954 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Kasım 2001, 8 yıl 10 ay prim ödemem var. 20 yıl askerlik borçlanması ödersem, emekli olmam için kaç yıl prim ödemem lazım? Kaç yaşında emekli olabilirim? Mustafa HOROZ Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Askerliğinizi borçlandıktan sonra 3220 gün daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz Ağustos 2019’da). Ayrıca, askerliğinizi borçlanıp, isteğe bağlı olarak 4/b sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur’a) 54 ay prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 62 yaşınızı dolduracağınız 9 Aralık 2016 tarihinde kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.
Emekli ikramiyesi için yeni açılan iptal davasını bekleyebilirsiniz
Soru: Emekli Sandığı’na bağlıyken haklarımı SSK’ya devrettim. 2004 yılında emekli oldum. Ancak Emekli Sandığı’ndaki haklarımdan dolayı emekli ikramiyesi almadım. Yeni çıkan yasayla bu haklarımı almak için başvurdum. Dilekçemin reddi durumunda nasıl bir yol izlemeliyim? Celil Arslan KURUCU Cevap: Sizin gibi memuriyet dönemi için emekli ikramiyesi alamayanlara ilişkin kanun hükmünü Anayasa Mahkemesi iptal etmesine karşın, iptal edilen hükmü 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 89’uncu maddesine tekrar ekledikleri için, talebiniz reddedilecektir. Talebiniz reddedildiğinde 60 gün içinde idare mahkemesine, 5434 sayılı yasasının 89’uncu maddesinde yapılan düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile dava açabilirsiniz. Mahkeme Anayasa’ya aykırılık iddianızı yerinde görür de davanızı Anayasa Mahkemesi’ne taşır, Anayasa Mahkemesi yeni düzenlemeyi de iptal ederse, emekli ikramiyenizi alabilirsiniz. Ana muhalefet partisi iptal davası açtı. Bu davanın neticesini de bekleyebilirsiniz. Tercih sizin.
Askerlik borçlanması ile iki yıl erken emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1963 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1 Ocak 1987’dir. 5896 gün prim ödemem var. 1983/1985 arası askerlik yaptım. Askerlik borçlanmasını yatırırsam ne zaman emekli olurum? Borçlanma, 50 olan emeklilik yaşımı düşürür mü? Hüseyin TIRAŞ Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizi borçlanmanız halinde sigorta başlangıç tarihiniz 20 ay geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. Prim ödemeniz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim ödemeseniz dahi, 48 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması iki yıl erken emekli olmanızı sağlıyor.
Aralık 2012’de kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz
Soru: 6 Şubat 1978 doğumluyum. SSK başlangıcım Aralık 1997. Yaklaşık 3100 gün prim ödemem var. Çalıştığım işyerinden kıdem tazminatımı alarak ne zaman ayrılabilirim? Özcan GÖKSU Cevap: Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getirip henüz yaş şartını yerine getirmeyenler, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir. Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 500 gün daha prim ödeyerek, 3100 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 15 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız Aralık 2012’de kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
