Japonya, tsunami tahvili çıkarabilir

Japonya Finans Kurulu Başkanı Prof. Dr. Naoyuki Yoshino, Japonya’da meydana gelen şiddetli deprem ve tsunaminin ekonomi üzerindeki etkisini değerlendirirken, ek bütçenin nasıl oluşturulacağı konusunun ekonomistlere düşeceğini belirterek, "Mevcut devlet tahvillerinden farklı olarak, Deprem-Tsunami-Afet tahvili çıkarmak gerektiğini düşünüyorum. Konuyu masaya yatırdık, tartışıyoruz" dedi.

Türkiye Ekonomi Kurumu’nun, geçen yıl Eylül ayında KKTC’de düzenlediği ekonomi konferansına katılan Keio Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yoshino, kurumun kendisine gönderdiği "geçmiş olsun" mesajına karşılık, bir teşekkür mektubu kaleme aldı.

Kurumun internet sitesinde yayımlanan mektupta, Yoshino öncelikle başından geçenleri ve deprem anında neler yaşadıklarını aktardı.
Kısa bir süre önce Japonya Finans Kurulu Başkanlığına atanan Yoshino, mektubunda ekonomik gelişmeleri değerlendirirken de, ülke yöneticilerinin, kuruldan Japon finans sistemini yeniden canlandırmasını istediğini, bunun kendisini için zorlayıcı, iddialı bir görev olacağını söyledi.

"Deprem için ek bütçenin nasıl oluşturulacağı, biz ekonomistlerin işi olacak" diyen Yoshina, Deprem-Tsunami-Afet Tahvili çıkarmanın iyi olacağını düşündüğünü aktardı. Yoshino, bu tahvilin diğer devlet tahvillerinden farklı, özel bir tahvil olması gerektiğini ifade ederek, konuyu masaya yatırdıklarını ve üzerinde tartışma yürüttüklerini söyledi.

-NÜKLEER SANTRAL ENDİŞESİ...-

Olay meydana geldiğinde kamu kurumu olan Finansal Hizmetler Ajansı binasının 15. katında bulunduğunu belirten Yoshino, binanın bir "gemi" gibi sallandığını söyledi.

Binanın yıkılmasından çok korktuklarını, sallantının yaklaşık 10 dakika sürdüğünü kaydeden Yoshino, kızlarının ve kendisinin eve yürüyerek ulaşabildiklerini, yolların kapandığını, metronun, trenin çalışmadığını anlattı. 2 saatten fazla yürüdüklerini ancak bazı insanların evleri uzakta olduğu için okullarda, iş yerlerinde, istasyonlarda konaklamak zorunda kaldığını kaydeden Yoshino, "Marketlerde ekmek ve içecekler tükenmişti. Ben son ekmeği alacak kadar şanslıydım" dedi.

Ülkenin kuzeydoğusuyla ilgili kaygıları dile getiren Yoshino, nükleer santral konusunda büyük endişe taşıdığını kaydetti.

-"MALİYETİN 180-200 MİLYAR DOLAR’I BULMASI BEKLENİYOR"-

Türkiye Ekonomi Kurumu Başkanı Prof. Dr. Ercan Uygur, afetin maliyetinin 180-200 milyar dolar civarında olmasının beklendiğini söyledi. Bu da ortalama olarak milli gelirin yaklaşık yüzde 3.5’ine karşılık geliyor.

Toyota’nın ve Nissan’ın belli bölgelerde üretimini durdurduğunu, Sony başta olmak üzere elektronik sanayinin üretimine de bazı bölgelerde ara verildiğini, petrol rafinerilerinin etkilendiğini ifade eden Uygur, özellikle sigortacılık sektörünün büyük darbe aldığını, sektörden yaklaşık 40 milyar dolar para çıkmasının beklendiğini kaydetti.

Afet zamanlamasının da Japonya için çok kötü olduğunu belirten Uygur, 1990’ların başından bu yana resesyon-durgunluk sıkıntısı yaşayan ülkenin tam çıkış gösterecekken küresel krizin etkisine girdiğini, 2010 yılı itibariyle sanayi üretimi ve ihracat artışıyla yükselme sinyalleri verdiği süreçte de bu afetle karşılaştığını anlattı.

Uygur, ülkenin altyapısının da büyük zarar gördüğünü, nükleer santralindeki durum nedeniyle enerji açığının da artacağını ifade ederek, çıkış için Japonya’nın tekrar borçlanmaya gitmek zorunda kalacağını söyledi.

-"VERGİ ARTIŞI OLAMAZ, TAHVİL BORÇLANMAYI GÖSTERİYOR"-

Japonya’nın ekonomiyi canlandırmak için zaten yüksek oranda bütçe açığı verip bunun için de borçlanmış bulunduğunu, şu anda dünyada milli gelirine göre en yüksek kamu borcuna sahip ülke olduğunu kaydeden Uygur, kamu borcunun milli gelire oranının yüzde 225 kadar olduğuna işaret etti.

Ülkenin 31 Mart’tan itibaren yeni bütçe yapacağını ifade eden Uygur, bunun harcamaların artması anlamına geleceğini söyledi. Harcamaların finansmanı için Japonya’nın vergi artışına gidemeyeceğini, ekonomik durgunluk tehdidinin daha büyük olduğunu dile getiren Uygur, "Yine borçlanma kaçınılmaz. Zaten Prof. Yoshino’nun sözünü ettiği Deprem-Tsunami-Afet Tahvili de daha fazla borçlanılacağını gösteriyor" dedi. Uygur, çıkarılacak tahvilin mevcut tahvillerden farklı olacağının belirtildiğini ancak bu farkın nasıl olacağının henüz ortaya konmadığını ifade etti.
Uygur, borçlanmanın orta vadeyi olumsuz etkileyeceğini belirterek, Merkez Bankasının para basma yoluna gidebileceğini sözlerine ekledi.

-JAPON EKONOMİSTLER: "YENİ ÇÖZÜM YOLLARI DÜŞÜNMELİYİZ"-

Türkiye Ekonomi Kurumu’nun 2010 Eylül’ünde KKTC’de düzenlediği konferansa katılan diğer 3 Japon ekonomiste de mektup gönderdiklerini kaydeden Ercan Uygur, onlardan gelen yorumlara ilişkin de özetle şu bilgileri verdi:

"Bu arkadaşlarımızdan bir tanesi ’Umarım politikacılar kavgayı bırakır ve Japonya için artık daha çok uzlaşırlar’ diyor, demek ki orada da sorunlar var. Bir diğeri ’İktisatçılar olarak Japonya için alışagelen iktisadi çarelerin ötesinde yeni çözüm yolları düşünmemiz lazım’ diyor. Üçüncüsü de biraz kötümser bir bakışla ’Ülke uzun süre sanıyorum bundan kötü etkilenecek. Toplum olarak genellikle çabuk toparlarız ama bu olayla karamsarlık biraz fazla arttı’ görüşünü dile getiriyor.

Japonya, bu afetten oldukça fazla etkilendi. Ancak net tabloyu, neler yapılabileceğini önümüzdeki günlerde göreceğiz."

-TÜRKİYE’DE DE GÜNDEME GELMİŞTİ

Öte yandan, Türkiye’de 1999 yılında, depremin de etkisiyle giderek büyüyen Hazinenin nakit ihtiyacının karşılanması için doğrudan vatandaşa satılacak "Deprem Tahvili" çıkarılması önerisi gündeme gelmişti.

En az 1 yıl vadeli, dövize endeksli deprem tahvilinin, kamu bankaları kanalıyla doğrudan vatandaşa satılması seçeneği tartışılmış, ancak uygulamaya konulamamıştı.

Gökçen Çamlıyurt / AA