Giriş
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) konut çalışacak. Üretim kademe kademe artıp 2011’in son üç ayında ayda 250-300 bin bilgisayara çıkacak. 1500 kişi işe alınacak satışlarına ilişkin verilerini görmüşsünüzdür. 2010 yılının 3’üncü çeyreğine ait veriler, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25.21 oranında düşüş anlamına geliyor. İkinci çeyrekle (Nisan, Mayıs, Haziran) karşılaştırıldığında ise düşüş yüzde 7.28 düzeyinde kalıyor.
Ortada böyle bir tablo var. Diğer tarafta ise ardı ardına sunulan yeni projeler, Ali Ağaoğlu’nun ‘yok sattı gibi görünen’ siteleri var. Böyle olunca kafalar karışıyor.
Kafa karıştıran sadece ardı ardına gelen yeni konut projeleri ve ‘yok satıyor’ haberleri değil. Aynı zamanda kullanılan konut kredileri miktarları ile TUİK’in açıkladığı satışlar da çelişkili gibi görünüyor.
[[HAFTAYA]]
Gerçekte ne oluyor?
Önce konut kredilerinden kaynaklanan gerçek tabloya bakalım. Bankaların kullandırdıkları mortgage kredileri, bu alandaki büyümenin devam ettiğini gösteriyor.
Garanti Mortgage Genel Müdürü Sevgili Cemal Onaran ve Merkez Bankası’ndan aldığım veriler, yıl içinde aylar itibarıyla kredi tutarının artışını koruduğunu destekliyor.
Sektörün 2010 yılı başında toplam konut kredisi stoğu 42.5 milyar TL düzeyindeydi. 19 Kasım itibarıyla 54.7 milyar TL’ye ulaştı. Aralık sonunu ise 13-14 milyar TL net artışla, 56 milyar TL’den kapatması bekleniyor.
Konut satışları cephesi
Cemal Onaran, “İşin doğrusu gazetelerde yazılanların tam tersi bir durum söz konusu. Şu günlerde işlerden başımızı kaldıramıyoruz” diyerek konut tarafındaki canlılığa dikkat çekiyor... Bunun yanında TUİK ve sektörden gelen haberler ise daha olumsuz... TUİK’in son açıklamalarında Temmuz-Ağustos- Eylül döneminde Türkiye’de satılan konut sayısı 83 bin 697’de kaldı. Bu, son 2 yılın en düşük çeyreklik satışı anlamına geliyor. Bir yanda bankalar cephesinde ‘konut kredisinde rekor kırma’ hazırlığı, diğer yanda TUİK’in rakamları, alıcıların ve sektörün kafasını karıştırıyor.
Rakamların arkasındaki gerçek
Konut piyasasında iki farklı trend varmış gibi gösteren birkaç etken olabilir. En önemlisi, bildiğim kadarıyla TUİK’in verileri, tapulardaki işlemlerden derleniyor. Yani tapu işlemi gerçekleşmeyen satışlar, TUİK verilerine girmiyor. Oysa, özellikle toplu projelerde tapular ilerleyen zamanlarda, projeler tamamlanınca veriliyor. Bu da satışların bir süre sonra kayıtlara girmesine neden oluyor. 2009 yılının sıkıntılı dönemlerinde konut satış rakamlarının 150 bine (1 çeyrekte) yaklaşması da bu durumu açıklıyor olabilir. O dönemde piyasa kötü olmasına rağmen satış rakamları çok yüksek çıkmıştı.
Amerika’da konut hâlâ sorun
Amerika başta olmak üzere dünya ekonomilerini izleyen Muhtar Kent, Hüsnü Özyeğin ve Ferit Şahenk gibi isimlerle olan konuşmalarımda iki göstergeye dikkat çekmişlerdi; İşsizlik ve konut... Özyeğin’in, ‘Konut piyasası düzelmeden Amerika ekonomisi iyileşti diyemeyiz’ görüşünü burada da paylaşmıştım. Son dönemlerde piyasalar canlanıyor, borsalar coşuyor ya... Sanki her şey bitmiş, ekonomiler düzelmiş gibi bir hava var. Bir iyileşmenin olduğunu kabul etmekle birlikte ‘endişeler’ konusuna ben de katılıyorum.
Önceki gün Federal Reserve (ABD Merkez Bankası) Başkan Yardımcısı Janet Yellen’in açıklamalarını okuyunca, ‘daha var’ şeklindeki düşüncemi pekiştirdim. Çünkü, Yellen’in şu değerlendirmesi dikkatimi çekti: “Konut sektörü çok güç durumda... Toparlanmayı görmek zor. Konut sektörü sorun olmaya devam edecek.”
Bu değerlendirmeyi aklımızda tutup, ABD’deki istihdam piyasasındaki iyileşmeye, konutun da eşlik edip etmeyeceğini izlemekte yarar var.
