Giriş
Soru: Yeni mimarlık bürosu açtım. İşim gereği çevre illere seyahat ediyorum. Bu seyahat sırasındaki bilet, yemek, otel ve benzeri masraflara ilişkin aldığım fiş ve faturaları serbest meslek kazanç defterime gider olarak yazabilir miyim? Tayfun ASLAN Cevap: Serbest meslek erbabının, kazancından düşebileceği giderler Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci maddesinde ‘Mesleki Giderler’ başlığı altında tek tek sayılmıştır. Söz konusu maddenin 3’üncü bendi, ‘Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla)’ hükmünü içermektedir.
[[HAFTAYA]]
Bu hükme göre; işinizle ilgili ve işin amacının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak koşuluyla, seyahatlerinizdeki yol, yeme, içme ve otel harcamalarını serbest meslek kazanç defterinize gider olarak kaydedebilir, bu harcamaların Katma Değer Vergi’sini (KDV) indirim konusu yapabilirsiniz. Ancak burada dikkat edeceğiniz husus, tüm harcamalarınıza tutarına bakılmaksızın fatura almanızdır. Fişle yaptığınız harcamalarınızı gider yazamayacağınız gibi, KDV’sini de indirim konusu yapamazsınız.
Bağ-Kur’a 41 ay prim aftan yararlanır ödeyebilirsiniz
Soru: 1965 doğumluyum. 4 Kasım 1985’te sigortam başladı. 12 Mayıs 2008’de SSK’dan çıktım. Bu tarihler arasında SSK gün sayım 2243. Bağ-Kur’a giriş tarihim 12 Mayıs 2008. 2 yıl 6 ay Bağ-Kur günüm var. Benim SSK’dan emekli olabilmem için hangi tarihte Bağ-Kur’umu durdurup SSK’ya geçmem gerekiyor. Askerlik dönemim SSK giriş tarihimden sonra. 18 aylık askerlik borçlanmamı ödemiş varsayarsak, SSK’dan ne zaman emekli olabilirim? Ali BOZ/BURSA Cevap: SSK şartlarıyla emekli olabilmeniz için, Bağ-Kur’a 41 aydan (1230 gün) fazla prim ödememeniz gerekiyor. Bağ-Kur’a 41 ay prim ödedikten sonra Bağ-Kur’u kapatıp, tekrar sigortalı olarak çalışmaya başlayın. SSK’dan emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Askerlik sürenizi borçlandıktan sonra sigortalı çalışmak suretiyle 1287 gün daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Babanız yüzde 60 rapor ile emekli olabilir
Soru: Babamın sigorta başlangıç tarihi 1984. 1850 gün prim ödemesi var. 2008’de kalp ameliyatı geçirdi ve kalp kapakçıkları değişti. Şu an çalışmıyor. Malulen 1800 günle emekli olabilir mi? Yüzde kaç rapor alması lazım? Rabia ANIL Cevap: Babanızın malulen emekli olabilmesi için, 10 yıl sigortalılık süresi, en az yüzde 60 işgücü kaybı raporu ve 1800 gün prim ödeme şartları aranıyor. Babanız süre ve prim şartını sağladığından, en az yüzde 60 işgücü kaybı raporu alabilirse, malulen emekli olabilir.
Mayıs 2008’den sonraki prim borcu aftan yararlanır
Soru: Bağ-Kur’a giriş tarihim 1 Ocak 1989. Bugüne kadar hiç prim ödemedim. Borçlarımı toplu olarak ödesem prim affından yararlanabilir miyim? Nasıl emekli olabilirim? Mustafa AKBAŞ Cevap: 30 Nisan 2008’e kadar (bu tarih dahil) 5 yıldan fazla Bağ-Kur prim borcu olanların sigortalılıkları en son prim ödedikleri ay sonu itibarıyla sizin gibi hiç prim ödemeyenlerin de tescil tarihinden itibaren 30 Nisan 2008’e kadar durdurularak borçları silindi. Dolayısıyla 1 Mayıs 2008’e kadar prim borcunuz bulunmuyor. Ancak, 1 Mayıs 2008’den bugüne kadar prim borcunuz var. 1 Mayıs 2008’den sonraki döneme ait prim borçlarınız Af Kanunu’ndan yararlanır. 1 Mayıs 2008’den önceki döneme ait primlerinizi de güncel değerleri üstünden ödeyerek kazanmanız mümkün. Prim borçlarınızı ödeyip, ara vermeden prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 25 tam yıla tamamlayacağınız 1 Ocak 2014’te 52 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Kıdem tazminatı alabilirdiniz
Soru: 2008’de kendi isteğimle ayrıldığım işyeri ile ilgili olarak iş mahkemesine başvurduğumda 11 yıl çalışmamın karşılığı kıdem tazminatımı alabilme hakkım var mı? 22 yıllık sigortalıyım. R. SEYHAN Cevap: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi olan, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir. Bu şartları sağlayan sigortalı, bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden aldığı ‘kıdem tazminatı alabilir yazısı’nı işverene ibraz ederek, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılıyor. 15 yıldan fazla sigortalılık süreniz, 3600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, işten ayrılırken Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz edip, kıdem tazminatınızı talep etmeniz gerekiyordu. Bu işlemi yapmadığınızdan, tazminat almanız zor görünüyor. Ancak, kıdem tazminatında 10 yıllık zaman aşımı süresi var. İşverenden kıdem tazminatınızı talep edin. Ödemezse (Muhtemelen ödemeyecektir) iş mahkemesine dava açarak şansınızı deneyebilirsiniz. İş mahkemeleri genelde sigortalının lehine karar verdiğinden, davayı kazanmanız da ihtimal dahilinde.
Çalışarak 340 gün daha prim ödemelisiniz
Soru: 7 Nisan 1962 doğumluyum. Sigortaya ilk giriş tarihim 1 Haziran 1977. Toplam 3620 gün prim ödemem var (2008’de 259 gün, 2009’da 361 gün, 2010’da 300 gün ve sigortalılığım halen devam ediyor). Ayrıca 17 yıl 3 ay 10 gün de Bağ-Kur’um var. Acaba hangi kurumdan ne zaman emekli olabilirim? SSK’dan emekli olmak istesem, kaç gün daha prim ödemeliyim? Birol GÜMÜŞ Cevap: Bağ-Kur’a hangi tarihler arasında prim ödediğinizi belirtmemişsiniz. Şayet, 2007’den sonra Bağ-Kur’a prim ödemeniz yoksa (sorunuzdan olmadığı anlaşılıyor), sigortalı çalışarak 340 gün daha prim ödeyerek, 2007’den sonra ödediğiniz 920 gün primi 1260 güne tamamlamanız halinde, SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemenizi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (Ara vermeden prim öderseniz Ekim 2011’de).
Doğum borçlanması emeklilik tarihinizi değiştirmeyecek
Soru: Ocak 1987’de sigortalı oldum. 6800 gün prim ödemem var. 1 Nisan 1970 doğumluyum. 2000 ve 2007’de doğum yaptım. 2007’deki doğumdan sonra işten ayrıldım. Şu an 44 yaşımın dolmasını bekliyorum. Doğum borçlanmasının faydası olur mu? Nasıl borçlanabilirim? Ya da daha erken emekli olabilir miyim? SELVİN Cevap: Doğum borçlanması prim ödeme gün sayınızı artırır. Emekli olacağınız tarihi değiştirmez. Emekli olacak kadar prim ödemeniz olduğundan, doğum borçlanması yapmanıza gerek yok. 5225 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 44 yaşınızı dolduracağınız 2 Haziran 2014’te emekli olabilirsiniz.
