Giriş
15Temmuz’a kadar, “devletin tüm kurumlarına Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kumanda edebildiği”ne ilişkin bir algı vardı.
Özellikle 17-25 Aralık 2013 darbe girişiminden sonra, yargı/polisteki önlemler ve yasal değişikliklerle, iktidarın duruma hakim olduğu düşünülüyordu. Darbe girişiminden bu yana ortaya çıkan gerçekler farklı: 15 Temmuz sonrasında tasfiye edilen hakim ve savcı sayısı 4 bini buldu.
Bu, toplam sayının üçte biri. Buna rağmen, yargıdaki Paralel Yapı'nın gücünün tam olarak kırılması, hâlâ kolay görünmüyor. Darbede deşifre olan Cemaatçi subay sayısı 10 bin dolayında. Hâlâ 20 bin civarında kimliği saptanamamış alt kademe subayın varlığından söz ediliyor. Okullar kapatıldı.
Polis teşkilatındaki “FETÖ’ye yakın” kişilerin sayısını ifade etmek daha zor. Onca tasfiyeye rağmen, polislerin yarısından fazlasının örgütle bağı olmasından endişe ediliyor. Türkiye İletişim Başkanlığı'(TİB)nda, TÜBİTAK'ta, bakanlıklarda yapılan sayısız operasyona rağmen, Cemaatçi yapılanmanın oralarda da hala güçlü olduğu ortada.
Devletin demokratikleşmesi
Darbe girişimi şunu gösterdi: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ya da hükümetin, devlet kurumları içinde, düşünülen anlamda bir egemenliği bulunmuyor. Erdoğan gücünü, parti teşkilatından ve kitlelerden alıyor.
Bu güç, bir çok imkan sağlasa da, devleti yönetmeye her zaman yetmiyor. Devletin yapısı, darbe üreten bir karaktere sahip. Darbelerle geçen 60 yılın asıl nedeni; sivil siyasetçilerin beceriksizliği değil, askerin, polisin, bürokrasinin, yargının yapılanmaları.
Eski usul gitmez
Bir siyasi parti yüzde 50 oy alsa bile, devleti yönetmekte aciz kalabiliyor. “Yeniden yapılanma” için, “ortak siyasi zemin üzerinde uzlaşma”, yani “iktidarla muhalefetin üzerinde uzlaşabilecekleri bir platform” gerekli. Tayin edici rol Cumhurbaşkanı Erdoğan’a düşüyor. İçerideki uzlaşmanın derinleşmesi, yeniden yapılanma için başlangıç olabilir, ancak yetmez.
Dışarıyla olan ilişkilerde, yenilenme ilerlemeli. Rusya ve İsrail'le sağlanan havanın, Batı’yla da tamamlanması gerekiyor. İkidarın yakın çevrelerde son dönemde nükseden “Avrasyacı” hayallerin, pratikte bir karşılıkları olmadığı gibi, içerideki demokratikleşme alanını daraltıcı etkileri var.
Uzlaşma, içerisiyle dışarısıyla bütündür. Darbe üretemeyecek bir yapı ve kültür, ancak ortak bir bilinçle mümkün olabilir.
Eski usul siyasetle, tehlikeyi bertaraf etmek mümkün olmayacak...
