Giriş
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez’le İstanbul Beşiktaş’taki Ertuğrul Tekkesi’nde dün sabah kahvaltıda sohbet ettik. Görmez’in akademisyen ve araştırmacı kimliği de eklenince güncel konuların yanında biraz tarih ve kültür sohbeti de oldu. En sıcak konu, terör örgütü IŞİD’in saldırıları ve dünyadaki İslam algısı. Görmez, IŞİD eylemlerinin Müslümanlardan başka herkesin işine yaradığını somut örneklerle anlattı, sanılanın aksine Türkiye’den örgüte katılımın çok düşük olduğunu söyledi.
Görmez bu durumu Anadolu İslam geleneğinin mutedil niteliği ve Diyanet’in dini kurumlardaki eğitici faaliyetleriyle açıklıyor. Çarpıcı bir örnek verdi: Türklerin çoğunlukta olduğu ve Diyanet’in güçlü şekilde örgütlendiği Almanya’dan neredeyse hiç katılım yok. Oysa Fransa, İngiltere ve başka ülkelerden IŞİD’e akın akın insan gidiyor. Görmez’in analizine göre, sonradan Müslüman olanlar ve ana akım İslam geleneğinin dışından gelenlerde çarpıtılmış inançlara eğilim yüksek. IŞİD bu gibi kesimlerden ilgi görüyor.
Prof. Mehmet Görmez’in üzerinde itinayla durduğu konu Alevi meselesi oldu. Teolojik tartışmalara hiç girmek istemediğini, konuya hak ve özgürlük çerçevesinde baktıklarını anlattı. Görmez kendi ifadesiyle “özgürlük ve tarihe not düşmek adına” bütün inançlarla ilgili adım atılmasından yana. Alevilerle ilgili düzenleme ihtiyacını, hatta Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılmasını böyle değerlendiriyor. “Herkes ibadetini istediği gibi yapabilmeli, din adamını yetiştirebilmeli” diyor.
Prof. Görmez’in hedeflerinden biri; İngilizce, Arapça ve Türkçe eğitim verecek uluslararası İslam (ilahiyat) üniversitesi açmak. Bu konuda hazırlıkların olgunlaştığını anladım. Bu arada Diyanet’in Strasburg, Kazakistan, Kırgızistan ve Azerbaycan’da ilahiyat fakülteleri açtığını öğrendim.
Mehmet Görmez; Müslümanların siyonizm ile Yahudilik dinini karıştırmaması gerektiğini, antisemitik eylem ve söylemleri çok yanlış bulduğunu da ifade etti. Hatta bu konuda Türkiye Musevileri Hahambaşısı İsak Haleva ile aralarında yapıcı bir diyalog olduğunu söyledi. Peki, İslam’da radikalleşme söz konusu mu? Görmez “Hayır” diyor ve “Radikallik İslam’dan mesnet alıyor” sözüyle durumu tarif ediyor.
Savaş ve şiddet ortamında yetişen tepkisel kuşağın doğurabileceği potansiyel tehlikelere dikkat çekiyor. Diyanet İşleri Başkanı, Ortadoğu’da bugünün yaşananların ise mezhep değil “ideolojik nüfuz savaşı” olduğu görüşünde.
