Giriş
Birinin yalan söylediğini çoğu zaman fark etmek neredeyse imkansızdır. Ancak yapılan son araştırmalarda bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini anlamanın basit yolları ortaya çıktı.
Hollandalı bilim insanlarının yaptığı ve kısa sürede önce yapılan araştırmaya göre yalan söyleyen insanları çok kolay bir şekilde tespit edebilir. Buna göre yapmanız gereken tek şey “ayrıntı eksikliğine” dikkat etmek... Yalan söyleyenleri gözünden tanımak istiyorsanız bu ipuçlarını takip edin.
Hollandalı bilim insanları kısa süre önce tamamladıkları araştırmalarında yalan söylemek ile ilgili çarpıcı gerçeği ortaya çıkardı. Hollanda’daki Amsterdam Üniversitesi Davranış Bilimleri Fakültesinden araştırmacılar, bir kişinin yalan söylediğini anlamanın en basit yöntemini ortaya koydu. Buna göre yapmanız gereken tek şey “ayrıntı eksikliğine” dikkat etmek...
Bilim insanları uzun zamandır insanların neden yalan söylediğini araştırıyor. Buna yönelik olarak yapılan bazı eski çalışmalar bir kişinin yalan söylediğinin anlaşılabilmesi için yapılması gereken bazı adımlar sıralıyordu.
Buna göre şüpheli kişinin mimiklerini ve vücut dilini dikkatli bir şekilde takip etmek ayrıca kişinin konuşmalarındaki ipuçlarına odaklanmak gibi farklı yöntemlerin kullanılması gerektiği ifade ediliyordu.Ancak kısa bir süre önce yapılan araştırmalarda kişinin yalan söylediğini anlayabilmek için tüm bunlardan farklı bir şey yapmak gerektiğini ortaya koyuyor.
Amsterdam Üniversitesi Davranış Bilimleri Fakültesinden bilim insanlarının çalışmasına göre bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini anlamanın en kolay yolu, o kişinin konuşmalarındaki ayrıntılara, detaylara dikkat etmek.
Bruno Verschuere ve meslektaşlarının elde ettiği verilere göre, yalan söylediğinden şüphe edilen kişinin söylediklerindeki ayrıntı düzeyine odaklanmak, şüphelinin yalan söyleyip söylemediğini anlayabilmek için uygulanabilecek en iyi yöntem
BİRDEN FAZLA NOKTAYA ODAKLANIN
Araştırmacılara göre birden fazla yalanı ayırt etmek için pek çok farklı noktaya dikkat etmek gerekiyor. örneğin kişinin hem anlattıklarına hem de beden diline aynı anda dikkat kesilmek, işleri daha da zorlaştırmaktan başka bir şeye yaramıyor.
Verschuere bu husus hakkında “Bu saçma, çünkü aslında imkânsız bir görev.” ifadelerini kullanıyor. Bunun yanı sıra bilim insanları, karşıdan gelen sinyallerin kısa süre içerisinde değerlendirilemeyeceğini söylüyor.
SORULARI ÇALMA TESTİ
Bilimsel dergi Nature Human Behaviour'da yayımlanan araştırmada, deneye katılan kişiler yalancı ve masum olmak üzere iki gruba ayrıldı.
Suçlu grup, bir dolaptan sınav sorularını çalmakla görevlendirildi ve daha sonra bu konuda yalan söylemek zorunda kaldı. Masum grup ise yalnızca kampüste vakit geçirdi.
AYIRT ETMEK MÜMKÜN MÜ?
Soruların çalınmasıyla ilgili soruşturmada iki grubun da ifadesine başvuruldu ve bu ifadeler ayrı bir katılımcı grubuna izletildi. Bu katılımcılar, hangi grubun yalan, hangisinin doğru söylediğini anlamaya çalıştı.
İlk olarak katılımcılara herhangi bir ipucu değerlendirmekte özgür oldukları söylendi. Bunun sonucunda katılımcıların tahminlerinin neredeyse şansa dayalı olduğu tespit edildi.
Daha sonra da katılımcılardan yer, kişi, zaman ve konum gibi ayrıntılara odaklanarak ifadeleri yeniden değerlendirmeleri istendi. Bu durumda yalanları gerçeklerden daha iyi ayırt edebildikleri görüldü.
Denemelerden birinde, tüm ipuçlarını göz önüne alan katılımcıların yüzde 59 oranında başarı gösterdiği saptandı. Sadece ayrıntılara odaklanıldığında ise oran yüzde 66'ya yükseldi.
