Giriş
Soru: 21 Mayıs 1972 doğumluyum. Sigorta başlangıcım Emekli Sandığı’nda 18 Nisan 1994’te oldu. 2000 yılında işimden ayrıldım ve uzun süre ara verdim. 29 Mart 2013’te özel sektörde çalışmaya başladım. Halen çalışıyorum. Bu sene 50 yaşımı ve 5400 prim günümü dolduruyorum. Emekli olabilir miyim? Maaş alabilir miyim? Aradaki eksiklik emekliliğimi nasıl etkiler? Ebru KOÇ
Cevap: SSK’da emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 275 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5675 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Emekli aylığınız da primi tamamlayıp başvuru yaptığınız tarihi takip eden aybaşından itibaren bağlanır. Ara boşlukta prim ödemeniz olmadığından olumlu veya olumsuz bir etkisi olmaz.
GÖREVDEN SONRA ENGELLİ SAYILAN MEMUR EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
SORU: Emekli Sandığı’na tabi memur, istifa ettikten sonra hiçbir işte çalışmazken sağlığı nedeniyle engelli duruma düşmesi halinde emekli olabilir mi? DURAM K.
CEVAP: Emekli Sandığı’na tabi memurların memuriyetten ayrıldıktan sonra yüzde 40 ile 59 arasında çalışma gücü kaybına uğramaları halinde emekli olmaları mümkün değilken, 18 Ağustos 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde yapılan son değişiklikle bir hak tanındı. Buna göre görevden ayrıldıktan sonra hiçbir işte çalışmadan yüzde 40 ile 49 arasında çalışma gücü kaybına uğrayanlara 18 tam yıl (5760 gün), yüzde 50-59 arasında çalışma gücü kaybına uğrayanlara 16 tam yıl (6480 gün) hizmet süresi şartıyla emekli olmalarına imkanı sağlanmıştır.
ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİ MAAŞINI ARTIRIR MI?
Soru: 10 Kasım 1976 doğumlu, 1 Temmuz 1993’te işe başlayan 4A sigortalısıyım. 8860 gün prim ödemem var. Askerliğimi 1996-1998 arasında 15 ay yaptım. 1) Ne zaman emekli olurum? 2) Askerlik yıllarımı borçlanıp ödesem maaşımda bir artış olur mu? İsa GÜNGÖR
Cevap: 1) İlk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 54 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 2) Emekli aylığını; çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayısı belirliyor. Tabii prim ödenen dönemler de çok önemli. Çünkü 2000’den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008’den emekli olunan tarihe kadar yatırılan primler emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor. Bu veriler olmadan sorunuza cevap verilmesi mümkün değil. Ancak asgari ücret üstünden prim ödüyorsanız taban aylık bağlanacağından askerlik borçlanması emekli aylığını artırmaz. Ancak yüksek kazanç tutarı üstünden prim ödüyorsanız, askerlik borçlanması emekli aylığınızı bir miktar yükseltir. Emekli aylığınızı artırmak için emekli olacağınız tarihe kadar prime esas kazancın üst sınırından (aylık üst sınır bugün için 37 bin 530 TL’dir) veya üst sınıra yakın bir kazanç tutarı üstünden prim ödemelisiniz.
DOĞUM TARİHİNDEKİ YANLIŞLIĞI NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ DÜZELTEBİLİR Mİ?
SORU: Doğum tarihim nüfusa 3 ay geç yazdırılmış. Bir avukata danıştığımda hastanede doğduğum için değiştiremeyeceğim söylendi. Ama daha önce bir tanıdığımız yine aynı şekilde doğum tarihini geç yazıldığı için değiştirmişti. Benim hastane kağıdımda doğum tarihim yazıyor. Bu durumda nüfus müdürlüğünde değiştirebilir miyim? İrem GÜLERYÜZ
CEVAP: Hastaneden alınan ve doğum tarihini doğru şekilde gösteren belgeye rağmen, nüfusta yapılan bir hatadan dolayı doğum tarihiniz aile kütüğüne yanlış yazılmışsa düzeltme sağlanır. Hastaneden alacağınız doğum tarihinizi gösteren bir belge ile nüfus müdürlüğüne başvurursanız 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 38’inci maddesi hükmünce, doğum tarihiniz düzeltilecektir.
RAPORLU İŞÇİ GECE ÇALIŞTIRILAMAZ
Soru: 1987 doğumluyum. 2005’te sigorta girişim oldu. 10 yıldır aynı işyerinde çalışıyorum. Üç ay önce ağır kalp krizi geçirdim ve stent takıldı. Gece çalışamaz raporu aldım. Vardiyalı çalışma var. Şimdi tekrar vardiyaya çekmek istiyorlar, çekebilirler mi? Murat ÖZEN
Cevap: İşverenin gece çalışması yaptıracağı işçilere çalışma yaptırmadan önce sağlık durumlarının gece çalışmasına uygun olduğuna dair rapor alması ve sağlık durumu uygun olanları gece çalıştırması gerekiyor. ‘Gece çalışamaz’ raporunuzu işverene ibraz ettiğinizde sizi gece çalıştıramaz.
