Giriş
Soru: 1 Haziran 2008 ile 31 Aralık 2010 tarihleri arasında çalıştığım işyerinden haksız yere çıkarıldım. Çalıştığım aracı almak için gittiğimde “Siz kendinize başka bir iş bulun” dediler. Sigortam olmadığı için işsizlik sigortasından da yararlanamadım. Kıdem ve ihbar tazminatımı talep ettiğimde “Sigortalı değilsin” dediler. Birkaç maaş ikramiye talebimi de geri çevirdiler. Daha sonra bölge çalışma müdürlüğüne şikayete gittiğimde, başvuru yapamayacağımı, dava açmamı söylediler. Dava açmak için gittiğim hukukçu ise işyerinde çalıştığımı beyan edecek iki şahit geektiğini belirtti. Aracın ruhsat fotokopisinden, trafik evrakı ve şirket vergi kartına, günlük yazılan raporlara, bayi detaylarına kadar bilgisayar kayıtlarımda mevcut. Hakkımı almak için ne yapmam gerekiyor? Mehmet Taner ÇULAM Cevap: Hukukçu doğruyu söylemiş. Hizmet tespit davası açtığınızda belirttiğiniz tarihler arasında, sigortasız olarak çalıştırıldığınızı kanıtlamanız lazım. Bunun için de elinizde olan belgeleri delil olarak kullanabilirsiniz. Ayrıca, gerek çalıştığınız işyerinden gerek komşu esnaftan veya işyeri ile ilgisi olan (alışveriş yaptığı işyerleri gibi) yerlerden göstereceğiniz şahit veya şahitler de davayı kazanmanıza yardımcı olur. Hizmet tespit davasını kazandığınızda, geçmişe dönük olarak çalıştığınız sürelerin sigortası yapılır. Ayrıca, ihbar ve kıdem tazminatı, varsa kullanmadığınız izin sürelerinin ücretini, ücret alacaklarınızın haklarını da almanız mümkün. Ayrıca Bölge Çalışma Müdürlüğü, talebinize duyarsız kalarak dava açın diyemez. Yazılı olarak şikâyetinizi yaptığınızda, kurum müfettişlerince gerekli inceleme yapılır. Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu’na, vergi dairesine de şikâyette bulunma hakkınız var. Ancak, işverenle görüşerek alacaklarınızın ödenmemesi halinde, belirttiğimiz kamu kurumlarına şikâyet edeceğinizi, dava açacağınızı belirterek, işverenle uzlaşmaya çalışmakta yarar var.
Yaş hariç diğer şartları sağlayan kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilir
Soru: 15 yıllık sigortasını ve 3600 günü dolduran kendi isteğiyle kıdem tazminatı alıp işyerinden ayrılabilir mi? Aydan/İstanbul Cevap: Emeklilik için aranan şartlardan sigorta süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getiren ve emekli aylığı bağlanması için aranan yaş haddinin dolmasını bekleyenler, kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilirler. Yaş haddinden emekli olmak için aranan 15 yıllık sigorta ve 3600 gün prim şartını yerine getirenler, kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilirler. Bunun için yapmaları gereken bulundukları yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Merkez Müdürlüğü’nden ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz etmekten ibarettir. Süre ve primin yanında yaşın da dolması gerekiyor Soru: 1 Ocak 1984’te SSK’lı oldum. 4 Şubat 1966 doğumluyum. 6875 gün prim ödedim. 25 yılı ve primi dolduran emekli olabiliyor mu? Ne zaman emekli olabilirim? Ergül YILDIZ Cevap: 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 4 Şubat 2014’te emekli olabilirsiniz. 25 yıllık sigorta ve prim ödeme şartını yerine getirenler, emekli olamaz. Ama isterlerse kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir. Emekli, aylığı bağlanacak yaşı, çalışmadan bekleyebileceği gibi sigortalı bir işte çalışarak da bekleyebilirler.
Yeni binalarda 4 yıl süre ile bina vergisi arsa vergisinden az olamaz
Soru: Geçen yıl bir plazadan daire aldım. Yıllık bina vergisini 6000 liraya yükseltmişler. İncelediğimde dörtte bir oranındaki Emlak Vergisi muafiyetinin uygulanmadığını gördüm. Bildiğiniz gibi, mesken olarak kullanılan yeni bina ve apartman dairelerinin vergi değerinin dörtte biri, inşaatın sona erdiği yılı takip eden yıldan itibaren 5 yıl süre ile Emlak Vergisi’nden muaf tutuluyor. Muafiyetin neden uygulanmadığını belediyeden sorduğumda, arsa kıymetli olduğu için bana göre, saçma sapan bir cevap verdiler. Arsa kıymetli diye kanundaki muafiyet uygulanmaz mı? Bu nasıl iş? Murat/İstanbul Cevap: Belirttiğiniz gibi, mesken olarak kullanılan bina ve apartman dairelerinin vergi değerinin dörtte biri, inşaatın bittiği tarihten itibaren 5 yıl süre ile vergiden müstesna tutulmuştur. Muafiyetten yararlandırılmama gibi bir durum olamaz. Belediye memurunun belirttiği, ödenecek Emlak Vergisi’nin arsa vergisinden az olamayacağı hususudur. Emlak Vergisi Kanunu’nun 8’inci maddesinin son fıkrası, ‘Yeni inşa edilen bina veya binaların vergisi, arsanın (veya arsa payının) vergisinden az olamaz. Bu hüküm binaların inşaatlarının sona erdiği yılı takip eden yıldan itibaren dört yıl uygulanır’ hükmünü içermektedir. Dairenin geçici muafiyet uygulanmadan hesaplanan Emlak Vergisi’nde, daireye isabet eden arsa payı arsa vergisinden düşükse, aradaki fark, dairenin muafiyet uygulanarak hesaplanan Emlak Vergisi üstüne ilave edilir. Şayet belediye bu şekilde vergi hesaplamamışsa, verginizi yanlış hesaplamış demektir. Düzeltme talep ederek verginin düzeltilmesini isteyin. Düzeltme talebiniz reddedilirse, olayı şikayet yoluyla belediye başkanına taşıyın. Vergi yine düzeltilmezse, vergi mahkemesine dava açma hakkınız doğar. Vergi mahkemesine dava açarak verginizi yargı yoluyla düzelttirebilirsiniz.
5875 gün prim ödeyip 58 yaşı doldurmalısınız
Soru: 1981 doğumluyum. 1 Eylül 1999 itibarıyla SSK’lı oldum. 18 aylık askerlik görevim dışında sigorta boşluğum bulunmuyor. Ne zaman emekli olabilirim? Hakan ÇETİN Cevap: Dosyanızda 2515 gün prim ödemeniz görünüyor. Sorunuzdaki bilgiye göre, 3300 gün prim ödemeniz olması gerekiyor. Prim ödemelerinizi kontrol etmenizde yarar var. Emekli olmak için 25 yıl sigorta, 5875 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 5875 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
