Giriş
Geçen sene bir arkadaşıma 4000 TL borç verdim, karşılığında 4000 TL’lik senet imzalattım. Senedin tarihi 21.07.2009’du. Senette şahsın adresi, kimlik nosu yazıyor, imzası da var. Ancak borç ödenmedi. Bu senedi nasıl işleme koyabilirim? Senedin tahsil tarihi geçti, bu senedi iptal eder mi? H.Ş.
Okurum bir arkadaşına verdiği borç karşılığında bu şahsa bir senet imzalattığını söylemiş. Öncelikle belirtmek gerekir ki genellikle halk arasında ‘senet’ olarak ifade edilen belgeden anlatılmak istenen, bir kambiyo senedi olan ‘bono’dur. Bono ile size borçlanan şahıs, üzerinde yazılı olan tarihte yani vadesi geldiğinde bu borcu size kayıtsız şartsız ödeyeceğini taahhüt etmiş olur. Alacağınızı emniyet altına almak için borçluya imzalattığınız belgenin ne olduğunun tespiti için, içeriğinde yazanlar çok ama çok önemlidir, nedenini birazdan söyleyeceğim.
[[HAFTAYA]]
Okuyucum bu belgenin içeriğini tam olarak vermemiş. Bu nedenle ben neler ihtiva etmesi gerektiğini yazayım. Bononun düzenlenme tarihi ve borcun ödeneceği tarih yani vade, bu belgenin üzerinde mutlaka yazılı olmalıdır. Ayrıca senet metninde ‘bono’ ya da ‘emre muharrer senet’ ibarelerinden biri bulunmalı, buna ek olarak borçlunun kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli (bu olayda 4000 TL’yi) ödeme vaadi mevcut olmalı. Bulunması gereken diğer kalemler borcun ödeme yeri, kime ödeneceği, belgenin düzenlendiği tarih ve yer ile düzenleyenin yani borçlunun imzasıdır. (Kanuna göre eğer açıklık yoksa belgenin düzenlenme yeri, aynı zamanda ödeme yeri ve borçlunun ikametgahı sayılır.) Şimdi önemli kısma gelelim. Burada iki ihtimal var. Birincisi, okuyucumun elindeki belgede eğer bu saydığım kalemler yazılı ise ‘bono’ yani bir kambiyo senedidir. Bu halde bu belge icraya konulmalı, ‘Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu’ ile takip yapılmalıdır. Bunun herhangi bir belgeye dayanmayan ‘adi takip’lerden farkı çok daha hızlı ilerlemesi ve borcun tahsili aşamasına daha kolay ulaşılmasıdır. Zira borçlu arkadaşınız bonoda yazılı meblağı ödediğini iddia ederse bunu ispatlamalı, yoksa borcu vade tarihinden itibaren faizi ile ödemelidir. Bu da ikinci sorunuzun cevabı: Bononun vadesinde ödenmemesi bu belgeyi iptal etmez aksine lehinize faiz işlemesine neden olur. İkinci ihtimal, belgede saydığım kalemlerin eksik olması. Bu halde bu belge sadece borçlunun borçlu olduğunu beyan ettiği adi bir belgedir. Ama bu halde de çaresiz değilsiniz. Yine bir icra takibi yaparak borcunuzu talep edebilirsiniz. Ancak bu sefer adi bir takip yapmak durumundasınız. Söylediğim gibi, bu ihtimal sizi biraz daha uğraştıracaktır.
