Giriş
Soru: 16 Temmuz 1988’de SSK’lı oldum. Bir işyerinde çalışırken 13 Ağustos 2002’de Başak Sigorta’dan kendi adıma acentelik aldım. 16 Ekim 2002’de de kendi işyerimde SSK’lı oldum. Ara vermeden 31 Mart 2004’e kadar devam ettim. 1 Nisan 2004’ten sonra başka işyerlerinde muhasebeci olarak çalıştım. Bir sigorta müfettişi inceleme sırasında kendi işyerimde sigortalı olarak kendimi gösteremeyeceğimi belirtip, 16 Ekim 2002’den sonraki günlerimi iptal etti. Ben de dava açtım. Ne yapmam gerekir? Bora DALGIÇ Cevap: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren, kişilerin kendi işyerinde veya ortak olduğu işyerlerinde sigortalı çalışmaları yasaklandı. 1 Ekim 2008’den önce kendi işyerinden veya ortağı olduğu şirketten sigortalı olanlar durumlarında değişiklik olana kadar sigortalılıkları devam edecek. Sigortalarına ara verdiklerinde 4/b’li (Bağ-Kur) olacaklar. Süreyi geçirmemişseniz mahkeme kararını temyiz edebilirsiniz. 31 Mart 2002’den sonraki sigorta sürelerinizi kabul eden mahkeme kararı temyiz edilmiştir. Siz de temyiz edin. Nihai yargı mercii olan Yargıtay’ın kararına göre işlem yaparsınız. Yargıtay mahkeme kararını onarsa, SSK’ya ödediğiniz primleri Bağ-Kur prim borcunuza mahsup ettirebilirsiniz. Şayet Yargıtay mahkeme kararını bozarsa, yani sigortalılığınızın iptal edilemeyeceği yönünde karar verirse, zaten sorun yok.
Kıdem tazminatı almak için bir işyerinde çalışmak gerekiyor
Soru: 1975’te SSK’lı oldum. Eksik günümü doğum borçlanmasıyla tamamlayacağım. 9 Ağustos 2010’da Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) dilekçemi verdim. Ne kadar sürede emekli olurum? Şu anda 51 yaşındayım. Bizim gibilerin de emekli ikramiyesi olur mu? Maaşım ne kadar olur? Serap Güner KÖKER Cevap: 8 Eylül 1999 itibarıyla 18 yıl ve daha fazla sigorta süresi olan kadın sigortalılar, yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Süre ve yaş şartlarını yerine getirdiğinizden, prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Emekli ikramiyesi, hizmet sürelerine göre devlet memurlarına ödeniyor. Kıdem tazminatı da yine hizmet sürelerine göre sigortalı olarak çalışanlara işverenlerince ödeniyor. Siz devlet memuru veya bir işyerinde çalışan olmadığınızdan, emekli ikramiyesi veya kıdem tazminatı almanız söz konusu değil. 600 lira civarında emekli aylığı alırsınız.
İşveren kıdem tazminatını taksitle ödeyemez
Soru: İşveren isterse mali durumunu sebep göstererek kıdem tazminatını taksitle verebilir mi? Funda GÜNDOĞDU Cevap: İşveren çalışanın rızası olmadan mali durumunu bahane ederek, kıdem tazminatını taksitle ödeyemez. Kıdem tazminatını geç ödediği süre için, en yüksek mevduat faizine uygulan faiz oranında, ayrıca faiz ödemek zorundadır.
Staj sigortası emeklilikte başlangıç sayılmaz
Soru: 11 Ekim 1978 doğumluyum. 20 Kasım 1992’den itibaren SSK’lı olarak 2 yıl staj yaptım. Çalışmaya 14 Kasım 1997’de başladım. 3844 günüm var. Emekli olurken başlangıcım 1992 yılından mı? Yoksa 1997 yılından mı hesaplanacak? Aslı EKEN Cevap: Staj döneminde kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim yatmadığından, staj sigortası emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Emeklilik açısından başlangıç tarihiniz, 1997 yılında adınıza ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim yatan gündür.
Askerlik yaptığınız gün sayısı kadar borçlanabilirsiniz
Soru: 1 Nisan 1964 doğumluyum. 1 Aralık 1983’te SSK’lı oldum. 15 Kasım 2002’ye kadar 5091 gün prim ödedim. 16 Kasım 2002’den beri aktif olarak Bağ-Kur’luyum. 1989’da çıkan yasayla 91 gün bedelli askerlik yaptım. Askerlik borçlanması yapabilir miyim? Yapacaksam kaç gün üzerinden yapacağım? Ne zaman emekli olabilirim? Ersin AYDIN Cevap: Kaç gün askerlik yapmışsanız o kadar süreyi borçlanabilirsiniz. Emekli olabilmek için 25 tam yıl prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Yaklaşık 2 yıl 10 ay daha prim ödeyerek, toplam prim ödemenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 1 Nisan 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Başlangıçtan önceki doğumu borçlanıp Eylül ayında emekli olabilirsiniz
Soru: 11 Eylül 1968 doğumluyum. 1 Haziran 1987’de SSK’lı oldum. 4450 gün primim var. SSK’lı olmadan önce 1985’te doğum yaptım. Bu doğumu borçlanıp erken emekli olabilir miyim? SSK’lı olduktan sonra 1989’da da bir doğum yaptım. Çalışmaya altı yıl ara verdim. Hangi doğumu borçlanırsam SSK girişim iki yıl öne gelir? Emekli olabilir miyim? Emine BAYRAM Cevap: Doğum tarihinizi yıl olarak vermişsiniz. Oysa bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Sorunuzu 1 Haziran 1985 ve daha önceki bir tarihte doğum yaptığınız varsayımına göre cevaplandırıyoruz. 1985 yılındaki doğumunuzu borçlanmanız halinde başlangıç tarihiniz 2 yıl geri gider ve 20 yıl sigorta, 5075 gün prim ve 42 yaş şartlarına tabi olursunuz. Doğum borçlanmasıyla prim eksiğinizi tamamlamış olacağınızdan, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 42 yaşınızı dolduracağınız 11 Eylül 2010’da emekli olabilirsiniz.
İki doğumunuz için 1000 gün borçlanma yapabilirsiniz
Soru: 23 Kasım 1954 doğumluyum. 1 Ağustos 1995’ten beri SSK’lıyım. 2600 gün primim var. 1979, 1981, 1983’te 3 doğum yaptım. Doğum borçlanmasından faydalanabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Naciye YENİCE Cevap: İki doğumunuz için 1000 gün borçlanma yaparak prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız halinde, 15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabi olarak, 56 yaşınızı dolduracağınız 23 Kasım 2010’da emekli olabilirsiniz.
