Giriş
Kiminde sadece birkaç saat içinde ortaya çıkan ve 48-72 saat süren inatçı yüksek ateş, şiddetli baş, kas ve eklem ağrıları… Kimindeyse bunların yanında mide bulantısı, öksürük ve/veya ishal. Son haftalarda benzer vakaları sık duyar olunca, konuyu uzmanına sordum. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’a... Esin Hoca harika bir özet yaptı. Başlık başlık aktarıyorum.
KIŞ NASIL GEÇTİ?
Bu kışı ardışık ya da uzayıp bir türlü iyileşmeyen gribal tablolarla geçirdik. Hatırlarsınız, sosyal medya ve tıp dışı çevrelerde ‘kombo’ ya da ‘kokteyl’ virüs gibi tanımlamalar yapılmıştı. Ateş, halsizlik, kırıklıkla seyreden, yüksek ateşin 3-5 gün, halsizliğin ve öksürüğün ise günler, haftalar bazen de aylarca sürdüğü solunum yolu infeksiyonlarıyla…
Dünyada hâlâ veri toplayan ülkelerin verilerine göre; COVID-19’un yeni varyantı, nisan başına kadar yüksek düzeyde dolaşımdaydı ve kırılgan/yaşlı kişilerde ölümlere yol açıyordu.
SON HABERLER
Ama COVID-19, son 2-3 haftadır, pandemi başladığından beri en düşük düzeyinde seyrederken, İngiltere son bir haftadır artış olduğunu bildiriyor. Yakın komşumuz Suriye de nisanın ilk haftasından itibaren COVID-19 ve ilişkili ölümlerin arttığı bilgisini veriyor.
Grip, yani ‘influenza’ da aşı olmayanlarda ölümcül ve ağır seyretti. Bu yıl Türkiye’de aşılanma düzeyleri zaten çok düşük. Grip salgını, acil servisleri dolduran hızını kesti ama hâlâ var.
Son zamanlarda bir de ‘Adenovirüs’ tespitimizde artış var. Yüksek ateş, boğaz ağrısı, boğaz iltihabı, konjonktivit yani göz iltihabı ile seyreden bir viral infeksiyon. Bazen uzamış tablolara yol açıyor.
ATİPİK ZATÜRRE
Bunların yanında bir de ‘atipik zatürre’ dediğimiz, bildiğimiz zatürre gibi tipik bulguların, yani nefes almakla batıcı ağrı, balgam gibi bulguların olmadığı; onun yerine yüksek ateş, ishal, boğaz ağrısı, kırıklık gibi gribal bulgular ya da COVID-19 benzeri bulgular gördüğümüz bir hastalık var.
Şimdi de uluslararası infeksiyon alarmlarını bildiren ‘ProMed’, Arjantin’den 30 olgu ile yeni bir ‘atipik zatürre’ alarmını duyurdu. ProMed, COVID-19 salgın bildirimini ilk yapan site.
Bu kez etken, kuşlardan bulaşan ‘Chlamydia psittaci’. Hastalığın adı da ‘Pistakoz’. Ama Arjantin’den bildirilen olgularda, evcil kuş, kümes hayvanı ya da kuş ticareti gibi bilinen bir riskli temas da olmadığı anlaşılıyor.
Özellikle 2023 başından itibaren, Avusturya, Danimarka, Almanya, Hollanda; ‘Papağan Hastalığı’ da denilen ‘Pistakoz’ ile ilişkili artan vakalara dikkat çekiyor.
Tedavi edilmezse ağır, ölümcül olabilecek bir hastalık. İnsandan insana bulaşması kolay değil. O zaman insan olgularındaki artışı açıklamak gerekli. Bu artışın nedeni kontrolsüz sınır ötesi ticaret olabilir diye düşünülüyor.
YURTDIŞI SEYAHATLER
Yurtdışı seyahatler ya da Türkiye’ye dışarıdan gelen insanlar ekstra bir risk oluşturuyor. Düzensiz tüm göçmenler, iç ve dış kötü yaşam koşulları nedeniyle yayılımı kolaylaştırıyor. Göç yollarına düşenler tıbbi bakımdan ve aşıdan uzak kalıyor.
Turistler de hastalıkları hatta onları yayan sinek vb. canlıları bavullarında ülkeden ülkeye taşıyor. Bugün artık, dünyanın en uzak köşesinde hangi bulaşıcı hastalık varsa o, bir turist ya da göçmenle bize, evimize kadar ulaşıyor. Böyle bir dünyada yaşıyoruz ve aslında hepimiz hastalıklardan korunmak için almamız gereken temel önlemleri biliyoruz.
