Giriş
6 cm’den yüksek topuklu ayakkabı giyerken dikkat!
Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Ahmet Güray Batmaz, kadınlarda erkeklerden 20 kat daha fazla görülen halluks valgus hastalığı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kadınlar tarafından tercih edilen sivri burunlu yüksek topuklu ayakkabılar halk arasında ayakta kemik çıkıntısı veya çarpık parmak olarak bilinen halluks valgus rahatsızlığına neden olabiliyor. Yapılan çalışmalar özellikle 6 cm'den yüksek topuklu ayakkabı giymenin halluks valgus oluşum riskini yaklaşık 2,5 kat artırdığını ortaya koyuyor.
AYAĞINIZDA FAZLADAN KEMİK YOK
Ayak başparmağının dışa doğru dönerek çıkıntı görünümünü aldığı halluks valgus rahatsızlığında hastaların birçoğu ayaklarında fazladan bir kemik oluştuğunu düşünebilmektedir. Ancak bu durum ayakta başka bir kemiğin oluşması değil ayak başparmağının tarak kemik üzerinde dışarı doğru kaymaya başlamasıyla tarak kemiğinin daha belirgin hale gelmesidir. Halluks valgus kadınları sıklıkla etkilemekle birlikte erkeklerde ve hatta genç hastalarda da görülebilmektedir. Çocuk yaş grubunda görülen tipte genellikle 10 yaşına kadar maksimum eğrilik oluşup, ilk 10 yıldaki kadar hızlı seyretmese de yıllık artış devam etmektedir.
AYAKKABI SEÇİMİNİZ ETKİLİ OLABİLİR
Halluks valgus bazı hastalarda ağrısız ilerleyebilirken bazı hastalarda özellikle sivri burunlu topuklu ayakkabı giyilmesiyle şiddetli ağrılara yol açabilmektedir. Günlük yaşamı olumsuz etkileyen halluks valgus rahatsızlığında ayak tabanında nasırlaşma görülmesi bu durumun süreklilik gösterdiğinin bir işareti olabilir. Düztabanlık, aşırı esnek eklemler gibi bazı durumlar da halluks valgus rahatsızlığına zemin hazırlayabilmektedir. Hastanın halluks valgusa genetik yatkınlığı da varsa ayakkabı seçimi süreci hızlandırabilmektedir.
TOPUK YÜKSEKLİĞİNİ 6 SANTİMETRE İLE SINIRLAYIN
Yapılan çalışmalarda 6 cm’den yüksek topuklu ayakkabı giyilmesinin, ayakkabının burnu geniş dahi olsa, halluks valgus gelişimi için risk oluşturabildiğini ortaya koymaktadır. Yüksek topuklu ayakkabı giyen çalışanların düztaban ayakkabı giyenlere oranla halluks valgus gelişme riski yaklaşık 2,5 kat artmaktadır. Sivri burunlu ve topuklu ayakkabı seçiminin uzun yıllar devam etmesi halluks valgus gelişme riskini daha da artırmaktadır.
GECE ATELİ AĞRIYI ALABİLİR AMA TEDAVİ ETMEZ
Halluks valgus hastalığının tedavisinde kullanılan gece ateli veya parmak arası makara gibi uygulamalar yaşanan ağrıyı azaltabilmektedir. Ancak bu uygulamalar ayak parmağında oluşan eğriliğin derecesinde olumlu bir etki yaratmamaktadır. Bununla birlikte çıplak ayak koşusuna yakın performans gösteren minimalist koşu ayakkabısı olarak bilinen ayakkabı kullanımı ayaklara binen yüklerde düzeltme yaratabilmektedir.
HALLUKS VALGUS AMELİYATI KİŞİYE ÖZEL PLANLANMALIDIR
Halluksvalgus hastalığının kesin tedavisi cerrahi yöntemdir. Halluks valgus ameliyatı sonrasında ayak tabanına binen yük dağılımı sağlıklı kişilerinkine yaklaşmaktadır. Cerrahi sonrasında yapılan yürüyüş analizlerinde 6 ay-1 yıl arasında belirgin düzelmeler görülmektedir. Sporcularda halluksvalgus ameliyatı sonrasında spora dönüş süresi 3 ay ile 1 yıl arasında değişmekle birlikte spor hayatına dönüş oranları oldukça yüksektir. Halluks valgus ameliyatları titizlikle incelenmesi gereken bir durumdur. Yapılacak cerrahinin şekline hastanın durumuna göre karar verilmelidir.
Halluks valgus ameliyatından önce planlanırken;
- Hastanın biyomekaniği
- Kemik ameliyatına yumuşak doku ameliyatının eklenip eklenmemesi
- Hastanın eklem gevşekliği veya sertliği
- Halluks valgusa eşlik eden düztabanlığın varlığı
- Eklemde kıkırdak dokunun aşınıp aşınmamış olması
- Yapılacak kemik kesilerindeki açının dar veya geniş olması gibi birçok durum değerlendirilerek ameliyat buna göre planlanmalıdır.
Ameliyattan sonra hastayı erken mobilize edebilmek için özel yapım halluksvalgus ayakkabıları kullanılmaktadır. Ancak ayak ameliyatlarından sonra ayakta uzun süre şişlik sorunu görülebilmektedir. Yaklaşık 1,5 ayın sonunda hastaların günlük rutinlerine dönmesine izin verilmektedir. Sporcular için özel bir değerlendirme ve spora dönüş programı yapılmalıdır.