'Aile konutu'nda, borçsuz eşe itiraz hakkı

Anayasa Mahkemesi, aile konutlarının haczedilmesiyle ilgili tartışılan bir konuda önemli bir karar verdi. / Meltem Kara Söyleyenoğlu'nun haberi. Aile konutu olarak kullanılan bir taşınmazın tapuda sahibi olarak görünen eş, diğer eşin onayını almadan konutu bir başkasına satamıyor. Satarsa bu satış iptal ettirilip, geçersiz sayılabiliyor. Ancak aynı konut haczettirilip satılmak istendiğinde borçlu olmayan eşin bunu engelleme ya da satışı iptal ettirme gibi bir imkanı bulunmuyordu. Şimdi borçlu olmayan eşe de itiraz hakkı doğdu. Anayasa Mahkemesi, Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla, konutun sahibi olmayan eşin haciz işlemine itiraz etmesine imkan tanımayan uygulamanın, Anayasa’daki ‘aile hayatına saygı’ hakkının ihlali anlamına geldiğini ifade etti. Gerekçede, “Aile konutunun haczedilmesine karşı borçlunun eşinin de yargı yoluna gitmekte hukuki yararının olduğu, aile konutu güvencesinden kaynaklanan haklarını ileri sürebilme ve bunları yargı mercilerinde tartıştırabilme imkanına sahip olması gerektiği” vurgulandı. Kararı değerlendiren Sözleşme Hukuku Uzmanı Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söyledi: “Karara konu olan olayda, aile konutunun tapuda sahibi olan eşin alacaklısı, konutu haczettirmiş. Konutun sahibi olmayan diğer eş ise haciz işlemine itiraz etmiş. Mahkeme, ‘Sen bu konutun sahibi ve bu alacağın borçlusu değilsin, böyle bir itiraz hakkın yok’ diyerek itirazı reddetmiş. Benzer olaylarda diğer mahkemeler de bu yönde karar verir. Çünkü kanunda, borçlu olmayan eşe itirazda bulunma imkanı tanınmıyordu. Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla birlikte artık mahkemelerin bu uygulaması değişmek zorunda.” İzmir’de yaşayan bir kişi hakkında ödenmediği iddia edilen iki çekten dolayı icra takibi başlatıldı. Takip nedeniyle çek sahibinin İzmir’in Buca ilçesindeki konutuna haciz konuldu. Eşinin borcundan dolayı eve haciz konan kadın ise önce dava açarak mahkeme kararıyla oturdukları eve aile konutu şerhi koydurdu, ardından da haciz işlemine karşı dava açarak, kaldırılmasını istedi. İzmir 11. İcra Hukuk Mahkemesi “aktif dava açma ehliyeti” bulunmadığından kadının başvurusunu reddetti. Hüküm, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin kararıyla onandı. Başvurucu kadın, karar düzeltme talebinin de reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı boşanma davalarında diğer eşe pay vermek istemeyen eşlerin oyununu da bozacak. Umut Yeniocak, “Boşanma sürecinde olup, aile konutunun kendisinde kalmasını sağlamak ve eşine pay vermemek isteyen eşlerden bazıları, danışıklı olarak birilerine borçlanıp evin haczedilmesini sağlayıp diğer eşi zor durumda bırakabiliyordu. Diğer eş, bu haczin danışıklı olduğunu ispat etmekte zorlanıyordu. Bu karar sayesinde, bu tür durumlar yaşayan eşlerin eli güçlendi, şartları oluştuğunda, aile konutu üzerindeki haciz işlemlerine itiraz etme olanakları arttı” diye konuştu.