Giriş
Beta HCG değeri nasıl yükselir?
Hamileliğin sağlıklı olup olmadığını belirlemek için ultrason muayenesi gibi bazı hormon tahlillerine de ihtiyaç var. Özellikle gebeliğin ilk haftalarında sıklıkla bakılan Beta HCG değeri belirli sürelerde bir artması gerekir. Düzenli artmayan Beta HCG hormonu, bazı problemlerin habercisi olabilir. Peki, Beta HCG değeri nasıl yükselmeli? Kaç saatte bir değişmeli? Beta HCG değeri ne kadar artmalı?
Beta HCG, insan koryonik gonadotropini olarak adlandırılır ve gebeliğin erken teşhisi için ön ayak olur. Halk arasında hamilelik hormonu olarak da bilinir. Plasenta vasıtasıyla üretilen bu hormon, genellikle kanda saptanır ve hamileliğin olup olmadığının sinyallerini verir.
Beta HCG hormonunu, kan ile yapılan gebelik testlerinde ölçümlenebildiği gibi idrar ile evde yapılan hamilelik testlerinde de teşhis edilebilir. Fakat evde yapılan idrar testinde sapmalar olabilir ve güvenilirliği kan testine oranla daha düşüktür. Bu hormonu ölçme adına yapılan testleri, Beta HCG kan testi, kantitatif kan gebelik testi, kantitatif HCG testi, kantitatif seri Beta HCG testi adlarıyla duyabilirsiniz.
Hamilelik ile çok bağdaştırılmış bir hormon olmasına karşın, bazı hastalıklara bağlı olarak da vücuttaki seviyesi artış gösterebilmektedir. Bu yüzden Beta HCG hormonunda yüksekliğe rastlanılsa bile, gebeliğin varlığı adına başka yollara da başvurulup kesin sonuçlara ulaşmakta fayda vardır.
BETA HCG NEDİR?
Aslında gebelik testlerinde bakılan hormonun adı HCG’dirn(Human Chorionic Gonadotropin) ama bu hormonun alfa ve beta olmak üzere 2 çeşidi mevcuttur. Hamile olup olunmadığına bakılırken referans alınan hormon beta olduğu için Beta HCG olarak isimlendirilir. Gebe olmayan bir kadında Beta HCG hormonu 0-10 mlU/ml aralığında seyreder ama daha çok 0 ve 0’a yaklaşık değerlerdir.
Hamileliğin oluşumundaki ilk evrelerde bile kendini belli edecek artışlar gösterdiğinden ötürü, hamileliğin tespiti açısından çok önemli bir parametredir. Kan ve idrar testi aracılığıyla kolay ve hızlı şekilde ölçümlenebilir.
Kan testi sonuçları, idrar testi sonuçlarına göre daha kesin yargılar barındırır. Özellikle ilk evrelerde idrar testlerinde yapılan ölçümlerde bazı sapmalar (sıvı kaybı, testin yapıldığı saate vb. bağlı olarak) meydana gelebilirken, kan testleri erken dönemde daha kesin sonuç verebilir ve henüz idrar testlerinin ölçümleyemeyeceği seviyedeki hormon yükselişlerini saptayabilir.
Beta HCG hormonu, döllenmenin gerçekleşmesiyle beraber plasenta tarafından salgılanmaya başlar. Döllenmeden yaklaşık olarak 11 gün sonra kan numunesinde, HCG hormonunda yüksek değeler saptanabilir ve bundan birkaç gün sonra da idrar testi aracılığıyla veriler elde edilebilir.
Kan testindeki değerin yükselme bilgileri, hamileliğin kaçıncı haftasında olduğuna dair bilgiler sunmaktadır. Ayrıca Beta HCG hormonu, gebelik süresince anne adayının düşük yapmasının önüne geçen progesteron hormonunun üretilmesini de sağlar. Yani Beta HCG’nin görevlerini progesteron hormonunun salgılanmasını desteklemek ve bebeğin rahim içerisinde tutunmasını sağlamak olarak sayabiliriz.
BETA HCG YÜKSEKLİĞİ NEDİR?
Beta HCG düzeyini artıran en yaygın sebep hamileliktir. Ama daha önce de bahsettiğimiz gibi gebelik tespiti için bu test tek başına yeterli gelmemektedir. Daha emin olmak adına 48 ila 72 saat sonrasında test tekrarlanırsa daha güvenilir, kesin sonuçlar elde edilebilir.
Hamilelik haftası saptanmış bireylerde, karşıladığı haftaya göre belirtilen referans değerlerinin üstünde bir durumla karşılaşılıyorsa bunun hamilelik dışında birkaç sebebi daha mevcut olabilir.
Belirlenen hamilelik hastasındaki yanlış tespit, düşük, gastrik, boş gebelik, bazı pankreas kanser çeşitleri, bazı mide kanserleri, yumurtalık kanseri, down sendromu, karaciğer tümörü, molar gebelik, çoğul gebelik gibi durumlara bağlı olarak değerlerde yükseklik saptanabilir. Eğer değerler normalden katbekat fazla ise ikiz ya da üçüz bebeğe hamile olma ihtimali fazladır.
Ayrıca avokado, dereotu, domates, ıspanak, ay çekirdeği, ceviz gibi progesteron içeren besinler de Beta HCG değerinin yükselmesine sebebiyet verir.
GEBELİK HAFTASINA GÖRE BETA HCG DEĞERLERİ
Normal sağlıklı bir bireyde hamilelik durumu söz konusu değilse, kandaki Beta HCG değeri 0 ila 10 mlU/ml aralığındadır. Bu değerin üzerinde seyreden sonuçlarda ve üreme çağındaki kadınlarda gebelik durumundan şüphelenilir. Hamilelik günlük, haftalık olarak ilerlerken Beta HCG hormonu da hatırı sayılır düzeyde yükseliş gösterir.
Eğer hamilelik süreci başlamış ve embriyo sağlıklı bir şekilde rahim duvarına tutunabilmişse plasenta sağlıklı bir gelişim gösterir ve düzenli olarak Beta Human Chorionic Gonadotropin üretecektir.
Gebelik ektopik bir şekilde gerçekleşmişse, yani bebeğin konumu rahimin dışında bir yer ise plasenta sağlıklı bir şekilde gelişim gerçekleştiremediğinden Beta HCG değerleri istenilen ölçüde artış göstermeyecektir.
Gebelik dönemindeki son adet tarihi(SAT) esas alınarak oluşturulan haftalık bazda HCG değerleri:
3.hafta: 5 ila 50 mlU/mL
4.hafta: 5 İla 426 mlU/Ml
5.hafta: 18 ila 7.340 mlU/mL
6.hafta: 1.080 ila 56.500 mlU/mL
7. ve 8. hafta: 7.65 ila 229.000 mlU/mL
9 ila 12. hafta: 25.700 ila 288.000 mlU/mL
13 ila 16. hafta: 13.300 ila 254.000 mlU/mL
17 ila 24. hafta: 4.060 ila 165.400 mlU/mL
25 ila 40. hafta: 3.640 ila 117.000 mlU/mL
Beta HCG hormonunun en önemli rolü, gebeliğin erken dönemde tespitini sağlamasıdır. 4 ila 5. haftadan sonra değerlerde katlanırcasına büyümeler mevcuttur. Alt sınıra veya üst sınıra yakınlığının anne-bebek açısından herhangi bir önemi mevcut değildir. 4.-5. haftanın ardından değerleri takip etmenin hiçbir önemi yoktur. Çünkü bu noktadan sonra işin içine rutin kontroller, anneye yapılan muayeneler ve ultrason görüntülemeleri dahil olacaktır.
6. ve 10. haftada yapılacak ultrason görüntülemesi ve bebeğin kalp atışlarının duyulmasıyla kesin yargıya varılacaktır. Tabii gebelik kesesinin görülmesi de önem arz etmektedir.