Bebeklerde doğumsal kalp hastalığına karşı hamilelikte yapılması gereken testler

Doğumsal kalp hastalıkları, yenidoğanlarda görülen en sık doğumsal anomali nedeni olarak gösterilirken, birçok ebeveyn bebeklerinin kalp sağlığı ile ilgili endişe yaşayabiliyor. Bebeğin kalbinin daha anne karnındayken incelenmesine olanak veren fetal ekokardiyografi yöntemi ile birçok doğumsal kalp hastalığı erkenden teşhis edilebiliyor. Doğumsal kalp hastalıkları, yenidoğanlarda görülen en sık doğumsal anomali nedeni olarak gösterilirken, birçok ebeveyn bebeklerinin kalp sağlığı ile ilgili endişe yaşayabiliyor. Bebeğin kalbinin daha anne karnındayken incelenmesine olanak veren fetal ekokardiyografi yöntemi ile birçok doğumsal kalp hastalığı erkenden teşhis edilebiliyor. Tespit edilen kalp rahatsızlığına doğumda müdahale edilebilmesi için ebeveynler uygun merkezlere yönlendirilerek erken ve doğru girişimin planlanması sağlanabiliyor. Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Feyza Ayşenur Paç, bebeklerde kalp problemleri hakkında bilgi verdi. Doğumsal kalp hastalıkları (DKH) hamileliğin erken dönemlerinde oluşan ve bebeğin kalbinde bulunan yapısal hastalıklar. Bu hastalıklar bebek doğduğu andan itibaren var olurken, bir kısmı hafif seyredip sadece takip ediliyor, bir kısmı ise daha ağır olup tedavi gerektiriyor. Anne karnındaki bebeklerin kalplerinin gelişimi gebeliğin 3-8. haftaları arasındaki dönemde gerçekleşiyor. Bu dönemde ortaya çıkabilecek gelişim kusurları bebeklerde doğuştan kalp hastalıklarına yol açabiliyor. Bununla birlikte, ritim bozuklukları gibi durumlarla alakalı olarak gebeliğin 2. ve 3. trimestr dönemlerinde bulgular gelişebiliyor. Anne adaylarında görülen bazı sorun ve hastalıklar bebeklerinin kalbinde anomali oluşmasına neden olabiliyor. Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Feyza Ayşenur Paç, kalpte anomali oluşma riskini artıran etmenler şu şekilde sıralıyor. Annenin bebekte gelişim bozukluğuna yol açan bazı ajanlara (teratojenlere), ilaçlara ya da enfeksiyonlara maruz kalmasıBazı ilaç ve maddelerin kullanımıAnnenin aşırı alkol tüketimiAnnenin gebeliğin ilk üç aylık döneminde kızamıkçık, sitomegalo virüs enfeksiyonu geçirmesi ve yüksek doz iyonize radyasyona maruz kalmasıAnnede diyabet hastalığının bulunması Annede bağ dokusu hastalıklarıAilede özellikle annede doğumsal kalp hastalığı öyküsünün bulunması Diyabet hastalığının erken dönemde kontrolünün yapılmadığı durumlarda bebeklerde doğumsal kalp hastalığı riski yüzde 0.6-0.8’dan yüzde 4-6’ya yükseliyor.Bu risk oranı fenilketonürili hastalığı olan annelerin bebekleri için yüzde 14. Anne karnındaki bebeğin kalbinde gelişebilecek bu anomaliler ultrasonografik yöntem olan kısaca “Fetal eko” da denilen fetal ekokardiyografi ile tespit edilebiliyor. Bu yöntemde ultrasonik ses dalgaları aracılığı ile kalbin yapısal durumu ve fonksiyonları hakkında bilgi sahibi olunabiliyor. Doğumsal kalp hastalıkları bebeğin anne karnında gelişimi sürecinde oluşan hastalıklar. Fetal ekokardiyografi ile doğuştan kalp hastalıkları, çeşitli ritm bozuklukları, anemi gibi kalp dışı etkenlere bağlı olarak gelişen kalbin ikincil etkilendiği bazı durumların bulguları elde edilebiliyor. Doğumda mevcut olan anomalilerin en sık görülenlerinden biri olan doğumsal kalp hastalıklarının izlenme oranları yüzde 1-2 aralığında olurken, bu hastalıkların anne karnında görülme oranı daha yüksek seviyelere çıkabiliyor. Gebeliğin 18-22 haftaları fetal eko uygulaması için en uygun zaman aralığıdır. Fetal ekokardiyografi annenin karın yüzeyinden uygun proplar aracılığı ile bebeğin kalbinin görüntülenmesiyle yapılır. Anne ve fetüs için güvenilir bir yöntem olan bu işlemin hiçbir zararı bulunmuyor.Bağdokusu hastalıkları ve ritim bozuklukları söz konusu olduğunda bu işlemin hamileliğin 2. ve 3. trimester dönemlerinde de yapılması önem taşıyor. Fetal ekokardiyografi işlemi doğuştan kalp hastalıklarının tespit edilebilmesi için yüksek riskli gruplara mutlaka uygulanması öneriliyor.Riskli gruplarPozitif aile öyküsü olanlarBazı hastalıkları bulunan anne adaylarıHamilelikte teratojenlere (ajanlara) maruz kalınmasıKızamıkçık gibi intrauterin enfeksiyon geçirilmesiRaporlanmış fetal anomali olmasıAmnion sıvı anomalileriKromozom anomalisinin bulunmasıİkiz gebeliklerMonozigotik ikizler ve birleşik ikizler Yaşı ileri olan anne adaylarıTahlil sonuçları anormal olan anneler Fetal ekokardiyografi öncelikli olarak risk grubunda olan anne adaylarına yapılıyorr. Ancak yapılan rutin fetal ekokardiyografi taramalarında bulunan anomalilerin yüzde 90’ının hiçbir risk taşımayan anne adaylarının bebeklerinde tespit edildiği görülmüş durumda. Yani annenin hiçbir risk taşımaması bebeğinde doğumsal kalp hastalığı olmayacağı anlamına gelmiyor. Bu sebeple bütün anne adaylarının fetal ekokardiyografi taramasını yaptırması önem taşıyor.Çünkü bebeklerde doğumsal kalp hastalıkları, doğum öncesi yapılan ultrason çalışmalarında en sık gözden kaçırılan anomalilerden. Bu hastalıkların prenatal tanısı özellikle bazı doğumsal kalp hastalıklarında hastanın doğumdan sonraki seyrini önemli ölçüde etkiliyor. Dünyada uygulama sıklığı artan ultrasonografi taramalarının yanı sıra fetal kalp değerlendirilmesi de teşhis için önem arz ediyor. Birçok kalp hastalığının tedavisi günümüzde mümkün. Tedavi seçenekleri anomalinin tipine, gestasyonel yaşa, eşlik eden major anomalilere ve etik duruma göre değişkenlik gösteriyor.Doğuştan kalp hastalıkları tespit edilen durumlarda patolojinin durumuna göre değerlendirme yapılıyor. Anne ve bebeğin takip edilmesinin gerektiği bu gibi olgularda, doğumda gerekli müdahalenin yapılması için ebeveynler uygun merkezlere yönlendiriliyor. Böylece bebeğe erken ve doğru girişimin planlanmasının yapılması sağlanıyor.Fetusta ritm bozukluğu olduğunda anneye verilen ilaçlarla bebeğin ritminin düzenlenmesine yardımcı olunur. Tarama testleri sonucunda ağır kalp hastalığı belirlenmiş bebeklerde 24. haftaya kadar olan dönemde gebeliği sonlandırma seçeneği hakkında ailelere bilgi veriliyor.