Giriş
Çocukluk çağı kalp krizleri basit bir EKG ile önlenebilir (Ani kalp krizi neden olur?)
Elazığspor için başlatılan yardım kampanyasına simit satarak kazandığı 21 lira ile destek veren 16 yaşındaki Muhammed Furkan Gündüz’ün yaşamını yitirmesiyle gündeme gelen ani kalp krizine bağlı ölümlerin en büyük sebebi, doğumsal kalp hastalıkları. Ancak her çocuğun en azından okula başlamadan önce basit bir EKG taramasından geçirilmesiyle bu hastalıkların yaratacağı kötü sonuçların önüne geçilebilir
Türkiye'de her yıl yaklaşık 1 milyon 350 bin bebek doğuyor. Doğumsal kalp anomalileri ise her 1000 bebekten 8'ini etkiliyor. Konjenital kalp hastalıkları, görülen doğumsal hastalıklar arasında birinci sırada yer alıyor. Bu bebeklerin yüzde 25'i bir girişim veya ameliyata ihtiyaç duyuyor. Doğumsal kalp hastalığı ile dünyaya gelen bebeklerin yaklaşık yüzde 15'i, çoğu kez zamanında teşhis veya tedaviye ulaşamadığı için 18 yaşına ulaşamadan kaybediliyor.
'TARAMALARDAN YÜZLERCE VAKA ÇIKTI'
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü’nden Robotik Kalp Cerrahisi Uzmanı Prof.Dr. İhsan Bakır çok önemli açıklamalarda bulundu:
"Bu çocuklar arasından takibe alınmazsa hayati risk oluşacak, kalp nakline kadar gidebilecek vakalar çıkabiliyor. Biz, Sağlık Bakanlığı ile Bakırköy ve Çekmece Bölgesi Genel Sekreterliği yaptığım sırada 2013-2016 yılları arasında okul çağı çocukları için online bir tarama programı gerçekleştirmiştik. İstanbul ve Edirne bölgesinde 19 ilçede 637 bin çocuk hedeflendi ve yaklaşık 375 bin çocuk tarandı. Yaklaşık 47 bininde şüpheli bulgular saptandı ve muayeneye yönlendirildi.
Bunların da bin 500’ünde yapısal, iletimsel veya her ikisinin bir arada görüldüğü kalp problemleri saptandı ve tedavilerine başlandı. Bu çocukların hepsi aileleri tarafından sağlıklı olduğu düşünülen çocuklardı. Bu da şu anlama geliyor: Doğum öncesi taramalarda doğumsal kalp anomalileri atlanabiliyor.
'BÖYLE BİR ÇOCUĞUN GREYFURT YEMESİ BİLE RİSKLİ'
Kalbinde iletimsel sorun olan bir çocuğun bazı antibiyotikleri kullanması, greyfurt gibi bazı meyveleri yemesi, kola gibi kafeinli içecekler tüketmesi bile hayati risk taşıyor. Peki çocukta herhangi bir hastalık belirtisi yoksa aile bunu nereden bilecek?
İstatistiklere göre her 100 öğrenciden 2’sinde anomali beklenir. Bu çocuklar için ameliyat da gerekebilir, ilaçla da takip edilebilirler. Yeter ki taramadan geçip kontrol altında tutulsunlar. Anne babalara tavsiyem, çocukları ilkokula başlarken mutlaka bir kez EKG çektirsin. Doğar doğmaz EKO yapılmadığı için hiç değilse okula başlarken tarama yaptırılsın ki bir sorun varsa erkenden kontrol altına alınsın. Kalp anomalileri en çok 10-15 yaşlarında ortaya çıkmaya başlıyor. Çünkü organ yoruluyor o yaşa kadar. O aşamaya gelmeden erkenden önlem alınması çok daha iyi.
AİLE ÖYKÜSÜ DE ÇOK ÖNEMLİ
Ani kardiyak ölüm genellikle daha önceden sağlıklı olan bir çocukta semptomların başlangıcından sonraki 1 saat içinde gelişen beklenmedik kalp damar nedenli ölümlerdir. En sık nedenleri, kalpteki yapısal ve fonksiyonel hastalıklar, aritmiler ve doğumsal kalp hastalıkları içinde ise özellikle aort darlıkları, yırtıkları ve Marfan sendromu ile doğumsal koroner anomalilerdir.
Aile öyküsünde ise kalp hastalığı hikayesi veya 40 yaş öncesi ani kardiyak ölüm, bazı doğumsal kalp hastalığı hikayelerinin olması, ailede açıklanamayan bayılma veya nöbet geçiren bireylerin olması, ani bebek ölüm sendromu öyküsü varlığı, çocuk açısından göze çarpan ailesel risk faktörleridir.
GEBELİK TARAMALARINDA GÖZDEN KAÇABİLİR!
Ani kalp ölümleri bebeklerde ani beşik ölümünden ergenlikte spor sırasındaki ani ölümlere kadar birçok yaş grubunda görülebiliyor. Ama özellikle genç ergenler ve erişkinlerde sıklık daha fazla. Gebelik sırasında yapılan detaylı ultrason taramalarında doğumsal kalp hastalıklarının ağır formları dışındaki birçok hastalık gözden kaçabiliyor. Çünkü bu hastalıkların ortaya çıkış zamanı, genellikle daha ileri yaşlardır. Bu nedenle her çocuğun en azından okula başlamadan bir kez kalp taramasından geçmesi riskleri azaltacaktır.
BAYILMA EN ÖNEMLİ BULGULARDAN
Ani kalp ölümlerinin çoğunda bayılma, alarm bulgudur. Ancak hangi bayılmada kalp damar kaynaklı bir neden düşünmek gerekir, bunu çok iyi bilmek lazım.
Elazığ'da yaşayan 16 yaşındaki Muhammed Furkan Gündüz geçirdiği ani kalp krizi sonucu hayatını kaybetmişti.