Çin'de düşen uçakla ilgili dehşete düşüren şüphe

Çin’de önceki gün Kunming-Guangzhou seferini yapan China Eastern Havayolları’na ait Boeing 737-800 tipi uçak, inişe 1 saat kala Guagshi bölgesinde dağa çakılmıştı. Uçaktaki 9’u mürettebat 132 kişiden kurtulan olmadığı açıklandı. Olay yerine ulaşan kurtarma ekipleri, uçaktakilerin çarpma anında yaşanan patlamayla tamamen yandığını bildirdi. 19 saniyede 1900 metre irtifa kaybeden uçak, bölgedeki güvenlik kamerası kayıtlarına göre burun üstü çakılmıştı. Uçağın hızla irtifa kaybetmesi ve burun üstü çakılması, pilotların olay sırasında baygın olduğu ihtimalini kuvvetlendirdi. Uzmanlar, ‘g kuvveti’nin (bir nesnenin maruz kaldığı ağırlık hissi) pilotların hatta uçaktaki herkesin bayılmasına yol açmış olabileceğini söyledi. Pilotlardan birinin kazadan 10-20 saniye önce ayılıp uçağı kurtarmaya çalışmış olabileceği belirtildi. Uçak çarpmadan hemen önce bir miktar irtifa kazanmış, sonra düşüşe devam etmişti. Kaza sebebi olarak gösterilen diğer olasılıklar arasında kuyruk arızası, hava durumu, kablolarda çıkan yangın, yüksek irtifada uçuşu engelleyen hava akımı, kontrol arızası, buz koruma sistemi arızası hatta düşük ihtimal de olsa sabotaj da yer alıyor. Kabin ekibindeki yardımcı pilotun 30 bin saat uçuş deneyimi varken pilotun sadece 7 bin saatlik deneyiminin olması da uçuş ile ilgili tartışmalara yol açan bir konu oldu. Uçakta bir de stajyer pilot bulunduğu açılandı. Ani hız değişimi ile yaşanabilecek manevralar karşısında, maruz kalınan ivmenin yerçekimi cinsinden ifadesine ‘g kuvveti’ denir. Uçaklarda yaşanan ani hızlanma ile beraber ortaya çıkan bu ivme, ciddi bir kuvvet yaratır. Bu baskı nedeniyle vücuttaki kanın ayaklara akın etmesiyle baygınlık hatta çok şiddetli g kuvvetinde ölüm meydana gelebilir. Amerikan Boeing şirketinin yeni üretime geçtiği ‘737 Max 8’ tipi uçaklardan biri 29 Ekim 2018’de Endonezya’da, biri de 10 Mart 2019’da Etiyopya’da düşmüştü. 5 ay arayla meydana gelen ve toplam 346 kişinin ölümüne yol açan kazalara uçuş kontrol sistemindeki hatanın neden olduğu ortaya çıkmıştı. 737 Max 8’lerin uçuşu dünya genelinde 20 ay durdurulmuş, hatanın giderilmesiyle uçuşlar yeniden başlamıştı. China Eastern Havayolu kazadan sonra elinde bulunan 109 adet 737-800’lerin tamamının uçuşunu durdurdu. Uzmanlar, elde kazaya yol açtığına dair kanıt olmadan bir uçak türünün uçuşunun durdurulmasının ‘sıradışı’ olduğunu belirtti. Bu kararın ardından Boeing’in hisseleri yüzde 4 değer kaybetti. Kazaya karışan Boeing 737-800 tipi uçaklar ilk olarak 1998’de üretilmişti. Bugüne kadar 5 bin 100 adet 737-800 satıldı. 737-800’lerin bugüne kadar karıştıkları 22 kazada 612 kişi öldü. Bunlardan biri 2009’da Holanda Amsterdam Schipol Havaalanı’na inerken kaza yapan ve 9 kişinin öldüğü THY uçağı, diğeri 2020’de İzmirİstanbul seferini yaparken Sabiha Gökçen Havalimanı’nda pistten çıkıp 3’e bölünen, 3 kişinin öldüğü Pegasus uçağıydı. Her ne kadar rakamlar korkutucu görünse de 5 bin 100 uçakta 22 kaza ile 737-800’ler en güvenli uçaklardan kabul ediliyor. Düşen uçağı kurtarma çalışmaları Çin televizyonuna böyle yansıdı. Uçağın enkazı geniş bir alana yayıldı. Uçağın enkazı geniş bir alana yayıldı. Askerler, enkaz arama çalışmalarına katıldı.