Giriş
İran'da olağanüstü gelişme: İlk kez böyle bir şey oluyor!
İran’ın Ortadoğu operasyonlarının komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani’nin öldürülmesi bölgedeki suları ısıttı. Sessiz bir gerilim devam ederken bütün gözler İran’dan gelecek karşı hamlede… Dr. Bilgehan Alagöz, Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü’nde İran uzmanı olarak çalışıyor. İran ve ABD arasındaki gerilimi yakından takip ediyor. Kendisine son süreci sorduk. Alagöz, İran’da halen devam eden Milli Güvenlik Kurulu toplantısına dikkat çekti. Dini liderin ilk kez böyle bir toplantıya başkanlık ettiğini belirten Alagöz, çıkacak kararların bütün dünyayı etkileyebilecek nitelikte olabileceğin görüşünde… // Musa KESLER
‘İran Milli Güvenlik Kurulu, olağanüstü toplandı. Normalde kurulun başkanlığını Cumhurbaşkanı yapar. İlk kez dini liderin bu toplantıya dahil olduğunu görüyoruz. Bu İran siyasetinde bir ilk. Durumun ne kadar nazik veya ciddi olduğunu gösterir. Bu toplantıdan çıkacak kararlar da o ölçüde ciddi ve bağlayıcı olacaktır. Şu anda bölge uzmanlarının gözü kulağı bu toplantıda…’
‘Çatışma iki ülke arasında kalmaz’
‘Kısa vadede gerilim yükselecektir. Ancak İran’ın kısa vadede doğrudan bir karşılık vereceğini zannetmiyorum. Çünkü onun sonuçları daha ağır olacaktır. Çünkü bu gerilim sadece iki ülke arasında kalacak bir çatışmaya sonuçlanmayacaktır. İsrail’in, Suudi Arabistan’ın ve diğer yandan da Türkiye’nin de taraf olmak zorunda kalacağı bir durum ortaya çıkacaktır. Ne bölge siyaseti ne de dünya siyaseti açısından tercih edilebilecek bir durum’
‘İran'daki seçimleri de etkiler'
‘İran’da şubatta parlemanto, 2021’de de Cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Bu süreçte dilin ve söylemlerin sertleşmesi kaçınılmaz. Daha muhafazakâr bir siyaset devreye girecektir. İran’da Ruhani’nin temsil ettiği ‘ılımlı dış politika’ eğilimi devre dışı kalacaktır. Eski Cumhurbaşkanı Ahmedinejad eğiliminde bir siyasi aktör ortaya çıkacaktır. Ahmedinejad’ın Hamaney ile sorunlar var, o yüzden aday olması muhtemel değil. Ancak geçmişte temsil ettiği çizgide bir aday çıkabilir. ‘
‘İran politikası değişmez'
'İran’ın bölge politikası değişmeyecektir. Kasım Süleymani öldü diye İran’ın Lübnan, Irak, Suriye, Yemen politikası değişmez. Çünkü İran’ın bölge politikası şahıslara dayalı değil. İran devriminden beri kurumsal olarak yürütülen bir politika…’
‘Trump faktörü’
‘Bu konuya dair öngörüler yaparken Trump faktörünü unutmamak gerek. Devrim Muhafızları, ABD’nin ‘terörist örgütü’ olarak kabul ettiği bir yapı… ABD’nin resmi siyasetinde Kasım Süleymani ‘terörist’ olarak algılanıyordu. İran’ın iki ordusu var. Biri ‘Arteş’ diğeri de Devrim Muhafızları yani ‘SEPAH’… Amerika, Devrim Muhafızları’nı hedef almış oldu. Kendisi açısından kamuoyuna açıklayabileceği bir durum…’
‘İran kontrolü dışında bir şey olmaz'
‘Aynı zamanda psikolojik bir savaş. Süleymani çok önemli bir nişanın, madalyanın sahibi. Bu madalya onu yaşarken İran’ın milli kahramanı yapmıştı. Herhangi bir askerin öldürülmesi gibi algılanmayacağı kesin… Hem Irak hem İran’da büyük tepkiler olacaktır halktan. Ama İran’ın kontrolü dışında bir durumun da gelişebileceğini beklemiyoruz.’
