Giriş
Uzman isim uyardı: Ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit edebilir! Dezenformasyon altın çağını yaşıyor
Dünya günlerdir İsrail ve Gazze'den gelen haberleri konuşuyor. Bölgedeki çatışmalar hız kesmeden devam ederken, gözler sosyal medyada paylaşılan görüntülere çevrildi. Milyonlarca kez izlenen birçok görüntünün aslında bölgeden değil, dünyanın başka yerlerinden olduğu ortaya çıktı. Tam da bu noktada sosyal medyada gündem olan haberlerin dezenformasyon boyutu konuşulmaya başlandı. İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. Burcu Zeybek, “Sosyal medyada hızla yayılan bu içerikler ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit edebilir ve siber güvenlik sorunlarını da gündeme getirir” diyerek önemli açıklamalarda bulundu.
Elif Bayram / Posta.com.tr - İsrail ve Hamas arasında patlak veren savaşın tüm Ortadoğu'ya sıçramasından endişe edilirken, aynı zamanda sosyal medyada dezenformasyon da altın çağını yaşıyor. Çatışmanın ekonomik ve politik yönleri üzerinde günlerdir konuşulurken, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Zeybek, sosyal medyada hızla yayılan yanıltıcı içeriklere de dikkat edilmesi gerektiği konusunda uyardı. "İnsanlar, karşılaştıkları içeriklerin gerçek mi yoksa sahte mi olduğu konusunda kararsız hale geliyor" diyen Doç. Dr. Zeybek, sosyal medyada yayılan yanıltıcı içeriklerle mücadele için çözüm önerilerini tek tek anlattı.
İsrail uçaklarının gece gündüz devam eden bombardımanları sonucunda, Gazze'de durum her geçen dakika daha da zorlaşıyor. 7 Ekim'de sabahın erken saatlerinde başlayan çatışmaların ardından bölgeyi ablukaya alan İsrail'in saldırıları hız kesmeden devam ediyor.
Gelinen noktada, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, ülkesinin İsrail-Filistin çatışmasına müdahale edeceğine yönelik iddiaları reddetti. Çatışmanın tüm Ortadoğu'ya sıçrama ihtimali ise konuşulmaya devam ediyor. İsrail - Gazze çatışması sırasında sosyal medya, dezenformasyonun hızla yayıldığı bir platform haline geldi. Sosyal medyada gündem olan haberlerin dezenformasyon boyutu ve sonuçları da konuşulmaya başlandı.
SİBER GÜVENLİK SORUNLARI DA GÜNDEMDE
Yalan haberlerin sosyal medyada yayılmasının ciddi sonuçlarının olduğunu belirten İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Zeybek, sosyal medyada dolaşan yalan haberlere karşı vatandaşları uyardı.
Doç. Dr. Burcu Zeybek
Yalan haberlerin sosyal medyada yayılmasının birçok olumsuzluğa yol açabileceğini belirten Doç. Dr. Burcu Zeybek, “Sahte haberlerin yayılması vatandaşın bilgiye olan güvenine de zarar verir. Ayrıca ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit edebilir. Sadece propaganda yaymayıp, insanlar ve kuruluşlar için siber güvenlik sorunlarını da gündeme getirir. Böyle bir ortamda söz konusu haberlerle mücadele noktasında kamu bilincinin iyileştirilmesi, dijital okuryazarlık eğitiminin yaygınlaştırılması ve ilgili içeriklerin üretimine dair yasal yaptırımların getirilmesi, başlıca dikkat edilmesi gerekenler arasındadır” dedi.
HANGİ HABER DOĞRU, HANGİSİ YANLIŞ?
Vatandaşların sosyal medyada gerçek ve yanıltıcı haberler arasındaki farkı anlamalarının önemli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Burcu Zeybek, “Mutlak bir çözüm olmamakla beraber en sık başvurulan önlemler doğrulama siteleridir. Sosyal medyanın gündemine oturan şüpheli bilgilere, şehir efsanelerine birçok alanda doğrulama yaparak internet kullanıcılarının doğru bilgiye ulaşması son derece önemlidir. Birincil haber kaynağı olarak interneti kullanan vatandaşların çevrimiçi platformlarda hangi bilginin doğru, hangisinin yanlış olduğunu öğrenmesini sağlamak eleştirel düşünme alışkanlığı kazandırmayı ve yeni medya okuryazarlığını artırmayı da amaçlıyor” diye konuştu.
DEZENFORMASYONLA MÜCADELE MERKEZİ
Çatışma ve savaş dönemlerinde yayılan dezenformasyonun hakikat algısında ciddi tahribatlara neden olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Burcu Zeybek, sözlerine şöyle devam etti:
Tüm bunların yanı sıra İletişim Başkanlığı bünyesinde Dezenformasyonla Mücadele Merkezi mevcuttur. Söz konusu merkez tarafından düzenli olarak yayımlanan Dezenformasyon Bültenleri ile haberlerin doğruluğunu takip etmek mümkün.
FACEBOOK’TAN SAHTE HABER ÜRETENLERE SINIRLAMA
Google, Facebook ve X gibi platformların dezenformasyon sorununa yönelik birtakım önlemler almaya başladığını belirten Doç. Dr. Burcu Zeybek, “Arama motoru Google, 2017 yılında konunun önemini fark ederek aldatıcı içerik paylaşan web sitelerin reklamlarını yasaklamıştı. Facebook sahte haber üretenlerin reklamlarına sınırlama getirme kararı almıştı. Sosyal medyada yayılan içeriğin önemli kaynakları olan bu platformlar dezenformasyonun yaratabileceği zarara yönelik, sahte haber sitelerinin gelir kaynaklarını hedef almaktadırlar. Bu tür yanlış bilgileri tolere etmeyeceklerini belirtmişlerdi” ifadelerini kullandı.
ÇÖZÜM İÇİN FARKLI YAZILIM PROJELERİ
Sosyal medyada dezenformasyonla mücadelede farklı stratejilerin etkili olabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Burcu Zeybek, “Ayrıca X’te aktif olmadığı tespit edilen sahte hesapları askıya alarak bunun önüne geçmeye çalışmıştır. Ancak sistematiğe uygun, takipçi sayısı fazla hesaplara engel olunamamaktadır. Ayrıca bilgi paylaşımının engellenmesi de X’in asli amacına ters düşmektedir. Çözüm için farklı yazılım projeleri de geliştirilmiştir” dedi.
BU GÖRÜNTÜ GERÇEK Mİ YOKSA SAHTE Mİ?
Gelinen noktada vatandaşların gerçeklik ile sahtelik arasında karasız hale geldiğine dikkat çeken Doç. Dr. Burcu Zeybek, sözlerine şöyle devam etti:
Dezenformasyonun oluşturduğu en önemli sorun, hakikat algısında yaratacağı olası tahribatlardır. Bu sorun doğrultusunda insanlar karşılaştıkları içeriklerin gerçek mi yoksa sahte mi? olduğu konusunda kararsız hale gelir. Bireylerin, birbiriyle çelişen görüşlere sahip oldukları bir seçimle karşı karşıya kaldıklarında ortaya çıkan kararsızlık gibi belirsizlik de yine dezenformasyonun itici güçleri arasında sayılabilir. Kararsızlıktan farklı olarak belirsizlik, bir seçim yapmak için yeterli bilgi olmadığında deneyimlenir ve dolayısıyla yeni bilgilerin sunulması ile belirsizliğin üstesinden gelinebilir.
