Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) düzenleme geldi mi? Açıklama yapıldı mı?

Seçime iki aydan az bir süre kaldı. Son yasayla birlikte emeklilikte yaşa takılan vatandaşlar, seslerini duyurmak için sosyal medyayaı etkin bir şekilde kullanıyorlar. Yıllardır çözüme kavuşturulması beklenen EYT için talepler günbegün artıyor. Herkes bir düzenleme yapılması konusunda hemfikir...

HÜKÜMETTEN AÇIKLAMA VAR MI?

Geçen ay meclise sunulması beklenen EYT düzenlemesi hala gündeme gelmiş değil. Sosyal medyada dile getirilen EYT ile ilgili hükümetten henüz resmi bir açıklama da yapılmış değil.

ERKEN EMEKLİLİK NEDİR?

En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur' dur bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için birçok düzenlemeye imza atar. SSK'lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekir. Primler düzenli bir şekilde ödenen çalışan bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir. Bağ-Kur ise kişi öncelikle bir kurum ya da kuruluş açmalıdır. Ve burada hizmet vermeye başladıktan sonra kendi adına yatırdığı primlerle emekli olabilme imkanı kazanır.

Bu kurulardan erken emekli olabilmek için ise ortak bir kriterleri vardır. Bu kriter ise kişinin bir an önce sigortasının başlatılmış olması gerekmektedir. İş hayatına ne kadar erken atılırsa kişi o kadar erken emekli olabilme imkanına sahip olabilir. Son kararlara göre, belirlenen prim günlerini doldursa dahi kişinin emeklilikte yaş akdini doldurması gerekmektedir. Uzun yıllar çalışan ve prim günlerini dolduran vatandaşların yaş şartını yerine getirmeden emekli olmak istemeleri de erken emeklilik anlamına gelir. Erken emeklilik için bazı formüller vardır.

DOĞUM BORÇLANMASI İLE ERKEN EMEKLİLİK

Doğum borçlanması ile kadınlar eksik primlerini ödeyerek erken emekli olabiliyor. Yıl ve yaş şartını tamamlamış bir annenin eğer primi eksikse bunları tamamlamak için beklemesi gerekmiyor. 3 çocuğa kadar borçlanma yaparak, 6 yıl kazanılabiliyor. Evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Ancak evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor. Doğum borçlanması ile erken emekli olmak isteyenleri için şartlar şu şekildedir;

- Doğumdan önce SSK tescili,

- Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.),

- Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması.

MALUL ÇOCUĞU OLAN VE EVLATLIK EDİNEN ANNELER

Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların, 2008'den sonra prim ödeme gün sayılarının 4'te 1'i, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler yaştan düşüyor.

Evlat edinilen kadınlar, evlat edindikleri çocuğun 2 yaşından küçük olması şartıyla doğum borçlanması seçeneğinden yararlanabiliyorlar. Borçlanma tarihi çocuğun evlat edinildiği tarihten itibaren başlıyor. Ayrıca çocuğunu evlat olarak başka ailelere veren anne de 6 aylık doğum borçlanması hakkını kullanabiliyor.

ASKERLİK BORÇLANMASI İLE ERKEN EMEKLİLİK

Erkeklerde erken emekliliğin yolu askerlik borçlanmasından geçiyor. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, borçlanma ile hem prim şartını azaltıyor hem de 1-2 yıl kazanabiliyor. Yaşı erkene çekmek için askerliği işe girmeden önce yapmış olmak gerekiyor. İşe girilen tarih borçlanma süresini belirliyor.

BORÇLANMA YAPILABİLECEK SÜRELER NELERDİR?

- Tıpta uzmanlık ve doktora öğreniminde geçen süreler.

- Tıp doktorlarının asistanlıkta geçen süreleri.

- Yevmiyeli, geçici, kadrolu, sözleşmeli, saat ücretli geçen hizmetler.

- Avukatlık stajında geçen süreler.

- Serbest avukatlık ve noterlikte geçen süreler.

- Muvazzaf ve ihtiyati askerlikte er olarak geçen süreler.

- Askerliğini yedek subay olarak yapanların 1 Ocak 1950’den sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçirdiği süreler.

- Sağlık Bakanlığı teşkilatında çalışan, sağlık personelinin mesleklerini serbest olarak icra ettikleri süreler.

- Seçim Kanunu nedeniyle istifa edenlerin açıkta geçirdikleri süreler.

- Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler.

- Çarşı ve mahalle bekçiliğinde geçen süreler.

- Astsubayların 1 Ağustos 1978’den önce astsubay sınıf okullarında geçen öğrenim süreleri.

BAZI MESLEK GRUPLARI ERKEN EMEKLİ OLUYOR

Bazı meslekler için erken emeklilik imkanı sunuluyor. 'Yıpranma', 'Fiili Hizmet Süresi Zammı' denilen bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor.

Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan işçi ve memura ilave prim hakkı veriliyor. Böylece, prim sayısı artarken emeklilik yaşı öne çekilmiş oluyor. Örneğin, 20 yıl çalışan bir kişi yıpranmayla 25 yıl çalışmış sayılarak 5 yıl erken emekli olma hakkı elde edebiliyor. Çalışılan işin bu kapsamda değerlendirilip değerlendirilmediğini SGK’ya sorup öğrenmek gerekiyor.

10 YIL ÜZERİNDEN EMEKLİ OLMAK NEDİR?

10 yıl üzerinden emekli olabilmek için belirli şartları sağlamak gerekiyor. Öncelikle 3600 gün prim ödemesi tamamlanmış olmalı. Ayrıca yaş sınırının yanı sıra çalışanın sigortasının başladığı gün bu konuda diğer şartlar olarak öne çıkıyor. 15 yıl içerisinde 3600 prim gününü tamamlamış sigortalılar, bu seçenekten yararlanabilirler. Bir örnek vermek gerekirse 2018 yılında 3600 prim günü ödemesini tamamlamış olanlar için sigortaya giriş tarihinin 1999 Eylül ayı öncesinde başlamış olması gerekiyor. Bu tarihin öncesinde sigortaya giriş yapanlar için prim günü 4500 olarak belirlenmiş durumda.

YAŞTAN EMEKLİ OLMAK NEDİR?

Yaştan emekli olabilmek için belirli bir prim gününün, sigortalılık süresinin ve yaşın doldurulması gerekmektedir. 3600, 4500 ve 5400 prim günü ile yaştan emekli olabilirsiniz.

İlk sigorta başlangıç tarihinden itibaren 15 yıl ve 3600 günü tamamlamış olanlar için yaş şartları şöyledir;

- 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında,
- 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 57 yaşında,
- 3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 58 yaşında,
- 24.05.2011-23.05.2014 tarihleri arasında yerine getirenler 59 yaşında,
- 24.05.2014 tarihinden sonra yerine getirenler 60 yaşında.

Kadınlarda ise;

- 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 52 yaşında,
- 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 54 yaşında,
- 3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında,
- 24.05.2011 tarihinden sonra yerine getirenler 58 yaşında emekli olabiliyor.