Giriş
Epilepsi nöbeti geçiren çocuklara nasıl davranılmalı?
Başkent Üniversitesi Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Nöroloji Bilim Dalı Uzmanı Dr. Leman Tekin Orgun, epilepsi nöbeti esnasında su içirmek, alkol ve kolonyalı pamuk ile ağzı kapamak, soğan koklatmak, kaşık veya tahta ile ağzı açmaya çalışmanın tehlikeli olduğunu belirterek, “Dilin geri kaçmasını engellemek için çocuğu yan çevirmeniz yeterli olur” dedi. Peki epilepsi nöbeti geçiren bir çocuğa nasıl davranılmalı? Epilepsi hastaları corona virüste risk altında mı?
Çocuk Nöroloji Bilim Dalı Uzmanı Dr. Leman Tekin Orgun, corona virüsün bulaştırıcılığı çok yüksek olduğu için toplumun büyük bir kısmının virüs ile enfekte olmasının beklendiğini belirterek, "Hastalık çoğu kişide özel bir tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşebilse de bir kısım hastada ağır seyredebilir ve hatta ölümcül olmaktadır. Özellikle 65 yaş üstü insanlarda ya da başka sağlık sorunları olan kişilerin corona virüs hastalığını ağır geçirme ihtimali daha yüksek olabilir" şeklinde konuştu.
Yeni corona virüs enfeksiyonlarının çocuklarda erişkinlere göre çok daha az sıklıkla görüldüğünü ve klinik olarak çok daha hafif seyrettiğinin bildirildiğini vurgulayan Dr. Orgun, "Corona virüsün etkilediği çocukların büyük kısmının hiçbir belirti göstermeden, bir şekilde hastalığı geçirebildiği ya da çoğunlukla hastaneye yatırılmayı gerektirmeyecek şekilde hafif ya da orta şiddette üst ya da alt solunum yolu enfeksiyonu bulguları olduğunu görmekteyiz. Ancak zaman ilerledikçe biriken klinik tecrübemiz bize göstermiştir ki kronik bir hastalığı olan çocuklarda da Covid-19 hastalığı ağır seyredebilir" diye konuştu.
Corona, epilepsi tanılı çocuk hastaları nasıl etkiler?
Son zamanlarda corona virüs enfeksiyonları seyrinde sinir sistemi etkilenmesine bağlı olarak nörolojik belirtilerin de olduğunun bildirilmesi üzerine özellikle epilepsili çocukların aileleri başta olmak üzere nörolojik hastalığa sahip çocuklar ve ailelerinin kaygılanmasına yol açtığına dikkat çeken Dr. Orgun şöyle devam etti:
Pandemi döneminde birçok hastamız bize ulaşıp epilepsi hastalığının corona virüs enfeksiyonları için bir risk faktörü olup olmadığını ya da corona virüsün çocuklarının epilepsilerini kötü yönde etkileyip etkilemeyeceğini sormaktadırlar. Şimdiye kadar Covid-19’un epilepsi nöbetlerini arttırması ile ilgili kesin bir etkisi bildirilmemiştir. Epilepsiye eşlik eden serebral palsi (beyin felci) metabolik hastalıklar kalp, akciğer hastalıkları, savunma sistemi hastalıkları ya da kas hastalıkları gibi kronik bir hastalığı olmayan bir yerlerde epilepsi hastalığına sahip olmanın Covid-19’a yakalanma açısından risk oluşturduğu ya da Covid-19’un klinik şiddetini arttırdığına dair de bir kanıt görülmemiştir. Ancak epilepsili hastalarında enfeksiyon hastalıklarının seyri sırasında ortaya çıkan yüksek ateşle ya da yorgunluk, uykusuzluk ile nöbetlerinin tetiklenebileceği bilinmeli ve dikkatli olunmalıdır. Günlük pratiğimizden epilepsi tedavisinde kullandığımız klasik ilaçların bağışıklık sistemi üzerinde belirgin bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak dirençli epilepsi olan bazı hastalarımızda kullandığımız kortizon gibi ya da tuberosklerozlu hastalarımızda kullandığımız everolimus gibi bazı ilaçlar bağışıklık sistemini kötü yönde etkileyebilmektedir. Bu anlamda her hastalığın bireysel olarak değerlendirilerek tedavisinin düzenlenmesi hasta-aile hekim uyumuna dikkat edilmesi hastalarımızın izolasyon önlemlerine büyük bir dikkatle uymaları gerektiği anlatılmaktadır.
Önlemler epilepsi hastaları için de geçerli
Toplumdaki bütün bireyler için corona virüs enfeksiyonlarından korunmada önerilen sosyal mesafenin korunması, temizliğe dikkat edilmesi, ellerini sık sık yıkaması, dengeli beslenmek gibi önerilen tüm önlemler epilepsili çocuk hastaları için de geçerli olduğunu ifade eden Dr. Leman Tekin Orgun, "Bunun yanında epilepsi hastalarımızın normal koşullarda da dikkat ettiği gibi ilaçların kullanım saati ve şekline dikkat edilmesi, düzenli ve yaşına göre yeterli sürelerde uykunun sağlanması, online alınan okul dersleri dışında ekran maruziyetinin azalması; karbonhidrat, kafein ve katkı maddeleri içeren gıdalardan kaçınarak ve öğün atlanmadan beslenmelerinin dengeli bir şekilde yapılması oldukça önemlidir. Bizim hastalarımız 18 yaşın altındaki çocuk ve ergenler olduğu için uzun bir süredir evde kalmaktadırlar. Bu dönemde çocuklarımızın canlarının sıkılmaması, stres ile daha iyi mücadele edebilmelerinin sağlanması epilepsi hastalıklarının yönetimi adına da oldukça önemlidir. İzolasyon döneminde çocukların aileleri ile oyunlar oynayarak, hafif egzersizler yaparak ya da gündelik yaşamlarındaki hoşuna giden kitap okuma, müzik dinleme, resim yapma gibi aktiviteleri var olan koşullara uyarlayarak yapmalarının sağlanması, zamanlarının daha kaliteli ve mutlu geçmesini sağlayacaktır" dedi.
