Giriş
AFP yılın fotoğraflarını seçti: Türkiye'den 2 fotoğraf var
Uluslararası haber ajansı Agence France-Presse (AFP), 2022 sona ererken yılın fotoğraflarını seçti. 106 karelik albümde beklendiği gibi Rusya'nın Ukrayna'yı işgali geniş yer buldu. Ukrayna'yı hedef alan Rus bombardımanından işgalden kurtarılan şehirlerdeki kutlamalara, toplu mezarlardan Buça'da sokaklara saçılan cesetlere 2022 albümüne savaştan onlarca fotoğraf girdi. AFP'nin yılın fotoğrafları albümüne Türkiye'den de iki fotoğraf seçildi.
Rus lider Vladimir Putin'in Ukrayna'ya saldırı emri vermesine günler var, bütün dünya diken üstünde Moskova'nın nasıl bir adım atacağını merak ederken Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron Moskova'ya uçtu. Kremlin'deki görüşme liderlerin ele aldıkları konulardan çok upuzun masayla gündemin en tepesine yerleşti. Moskova, henüz koronavirüsün etkisini yitirmediği günlerde Putin'in önlem olarak söz konusu masayı tercih ettiğini savundu. Rus lider, başka konuklarıyla da benzer fotoğraflar verdi.
Moskova'daki uzun masada dünyanın geleceği konuşulurken, Ukraynalılar ise ellerinde tahta silahlarla muhtemel bir işgale hazırlanıyordu. Başkent Kiev'deki siviller, bir askerden tahta kalaşnikoflarla eğitim alıyor. Ki, beklenen saldırının gerçekleşmesi fazla da uzun sürmedi.
Vladimir Putin 24 Eylül sabahı yeryüzünün kaderini değiştiren adımı attı, Rus tankları Ukrayna'ya girdi. Moskova'nın hedefi, birkaç günde Kiev'i işgal edip mevcut yönetimi devirmek ve kukla bir rejimi işbaşına getirmekti.
Rus orduları kuzey, doğu ve güney cephelerinden Ukrayna'ya saldırdı. Başkent Kiev yakınlarındaki askeri üsse inen Rus birliklerinin kolayca şehri kontrol altına alacağı tahmin ediliyordu. Ancak Ukraynalıların Putin'e unutamayacağı bir sürprizi vardı. Rusya, Ukrayna'daki ilk hezimetini Kiev'de yaşadı. Ukrayna ordusu kurduğu tuzaklarla Rusları paramparça etti, işgalin ilk oyu dolarken Kiev çevresi artık bir Rus tank mezarlığıydı.
Rus birlikleri Nisan ayının başında Kiev'den çekildi, Moskova utanç verici tabloyu kendi kamuoyuna 'Donbas'a odaklanılacak' diyerek sundu. Geride, karların üstünü örttüğü öldürülmüş Rus askerleri vardı.
Başkent Kiev'in hemen kuzeybatısında yer alan Bucha'yı terk eden Rus askerlerinin ilçede bir katliama giriştiği, kısa sürede ortaya çıktı. Bucha'ya ulaşan uluslararası haber ajanslarının foto muhabirlerinin objektiflerine yansıyanlar, tüm dünyada şok etkisi yarattı.
Savaştan önce 36 bin insanın yaşadığı Bucha ilçesinde neredeyse tüm sokaklar cesetle doluydu, cesetlerin elleri arkadan bağlanmıştı. Bucha çevresinde birden fazla toplu mezar da bulundu.
Dünyayı ayağa kaldıran işgal, özellikle Doğu Avrupa ülkelerinde Rusya'ya karşı bir öfke patlamasını tetikledi. Polonya'daki göstericiler, Rusya Büyükelçisi Sergey Andreev'in yüzüne kırmızı boya boca etti.
Güney cephesindeki liman kenti Mariupol'ü neredeyse haritadan silerek işgal eden Rus ordusu, ilkbahar sona ererken üstünlüğü Ukrayna'ya kaptırdı. ABD'nin gönderdiği HIMARS füzeleri savaşın seyrini alt üst etti. Rusya'nın elinde artık tek bir alternatif vardı, füze saldırıları.
Karadeniz'de sıkışıp kalan Rusya'nın Karadeniz Filosu'na ait en büyük savaş gemisini Nisan ayında batıran Ukraynalılar, yaz mevsimi sonunda karşı taarruza geçti. Ancak hiçbir saldırı, Ekim ayı başındaki Kerç Köprüsü kadar ses getirmedi. Rusya ile Putin'in 2014 yılında el koyduğu Kırım'ı birbirine bağlayan devasa köprü, bir patlamayla havaya uçuruldu.
Kerç Köprüsü'ndeki patlamaya Putin'in yanıtı Ukrayna'ya füze yağdırmak oldu. Askeri hiçbir başarı elde edemeyen Ruslar, artık Ukrayna'nın kilit altyapı tesislerini hedef alıyordu. Füze stoğunun azalmasıyla, devreye İran'dan satın alınan kamikaze drone'lar girdi.
Ukraynalılar karşı taarruzda ilk olarak doğudaki Harkov'u birkaç günde Ruslardan geri aldı. En büyük ikinci şehrin kurtarılmasının ardından, sıra güneydeki Herson'a geldi. Rusların henüz işgalin başında ele geçirdiği güneydeki Herson adım adım kuşatıldı ve Moskova savaştaki en utanç verici hamlesini yapmak zorunda kaldı, Herson'dan çekildi. Sekiz ay sonra özgürlüğüne kavuşan şehirde, bayram havası vardı.
ABD, New York. Bir ihbarın gelmesiyle olay yerine giden polis memuru Wilbert Mora ve arkadaşı, olay yerinde öldürüldü. New York polis teşkilatı, arkadaşlarına veda ediyor.
Koronavirüsün dünyaya yayıldığı Çin, 2022 yılını rejim karşıtı protestolarla kapatıyor. 'Sıfır vaka' politikası uygulayan Pekin yönetimi, yıl boyunca birçok şehri karantinaya aldı. Koronavirüs önlemlerinden bıkan Çinliler, son olarak karantina altında tutulan bir apartmandaki yangının 10 kişiyi öldürmesiyle sokaklara döküldü. Hong Kong'da bir hastanenin önünde, gece yarısı yüksek ateşle tedavi olmayı bekleyen insanlar.
Çin lideri Şi Jinping, Mao Zedong’dan sonraki en güçlü lideri olarak üçüncü dönemine resmen başlıyor. İki dönem kuralını kaldıran Şi, isterse ömrünün sonuna dek ülkenin lideri olarak kalabilir. Komünist Partisi'nin kapanış töreninde, Çin’in eski lideri Hu Jintao salondan zorla çıkarıldı. Hu’nun giderken Şi’nin omzuna dokunduğu, gitmemesi için harekete geçmesini beklediği görüldü. Ancak Şi’nin bu yönde bir adım atmadığı gözlendi.
94. Oscar töreni, gelecek yıllarda muhtemelen kazanan filmden daha çok bir tokatla hatırlanacak. ABD'li oyuncu Will Smith, milyonlarca insanın televizyondan izlediği törende eşi hakkında şaka yapan meslektaşı Chris Rock'a tokat attı.
TÜRKİYE'DEN KARE
İran'da 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınması ve karakolda komaya girip hayatını kaybetmesi, aylarca süren protestoların fitilini ateşledi. Özellikle kadınların sokağa çıktığı ülkede polis protestoculara gerçek mermilerle ateş açtı, yüzlerce insan hayatını kaybetti. İran'daki kadınlara destek için birçok ülkede gösteriler düzenlendi, İstanbul'daki İran Başkonsolosluğu önündeki protesto da onlardan biriydi.
İSTİKLAL CADDESİ
1979 yılından bu yana rejimin karşılaştığı en büyük meydan okuma niteliği taşıyan İran'daki gösterilere katılanlar, ölüm cezasıyla yargılanıyor. Lastik yaktığı için ölüm cezasıyla yüzleşenlerin yanı sıra protestoları destekleyen rap şarkıcısı Toomoj Salehi de idam edilebilir. Dünya Kupası'na katılan İran milli takım oyuncuları ise ilk maçta protestolara destek için milli marşı okumadı. İstanbul İstiklal Caddesi'ndeki protestodan bir kare.
Güney Kore'nin başkenti Seul'de kalabalıklar, Cadılar Bayramı'nı kutlamak için akşam saatlerinde sokağa çıktı. Koronavirüs salgını sonrasında düzenlenen ilk Cadılar Bayramı, eğlence hayatının kalbinin attığı Itaewon'da bir faciaya dönüştü. Dar bir sokakta sıkışan kalabalık birbirini ezdi, izdihamda 150'den fazla insan feci şekilde can verdi. Seul polisi ilk telefonu olaydan saatler önce; yerel saatle 18.34’te aldı. Sonraki üç-buçuk saat içinde 10 kişinin daha polisi aradı. Polisin tepkisizliği beklendiği gibi Güney Kore'de günlerce gündemden düşmedi, İçişleri Bakanı Lee Sang-min halktan özür diledi ve hükümetin sorumluluğunu kabul etti.
Meslektaşları, İsrail askerlerinin haber peşinde koşarken vurduğu Al Jazeera muhabiri Şirin Ebu Akile'nin cesedinin başında gözyaşı döküyor. Cenin mülteci kampında kameralar önünde hedef alınan 51 yaşındaki Akile, aynı zamanda ABD vatandaşıydı ve Filistin dosyasını takip eden herkesin yakından tanıdığı bir isimdi. İsrail önce Filistinlileri suçlasa da daha sonra geri adım attı, Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI) 'Kudüs'ün Kızı' lakabıyla bilinen Akile cinayetini soruşturacak.
Pasifik Ateş Çemberi'nde yer alan Endonezya, 5.6 büyüklüğündeki bir depremle sarsıldı. Binaların yıkıldığı, evlerin heyelan altında kaldığı felakette 320'den fazla insan hayatını kaybetti.
Britanya Kraliçesi II. Elizabeth, Liz Truss'a hükümeti kurma görevi verdikten iki gün sonra hayatını kaybetti. 96 yaşında ölen Kraliçe Elizabeth, 15 başbakan gördü ve İngiltere'nin en uzun süre tahtta kalan hükümdarı unvanını taşıyordu. Kraliçe'nin oğlu Charles, İngiltere'nin yeni kralı oldu.
Afrika ülkesi Kenya'nın başkenti Nairobi. Seçim Komisyonu yetkilileri, genel seçimlerde kullanılan oyları bir oy verme merkezinde sayıyor.
Güney Asya'daki ada ülkesi Sri Lanka'yı alt üst eden ekonomik darboğaz, özellikle petrol istasyonlarında akaryakıt bulunamamasıyla kendini gösterdi. Yaz mevsiminin ortasında birçok şehirden başkent Kolombo'ya seyahat eden göstericiler, Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın sarayını bastı, Başbakan Ranil Wickremesinghe'nin de evini basıp ateşe verdi. Rajapaksa Sri Lanka'dan kaçtı, Wickremesinghe istifa etti. Baskınlar, özellikle protestocuların sarayın havuzunda yüzdüğü görüntülerle dünya gündeminde yer aldı. Resmi konutunda göstericilerin kart oynadığı Başbakan Ranil Wickremesinghe, parlamento tarafından yeni devlet başkanı seçildi.
Yeryüzü, iklim değişikliğinin kendisini iyiden iyiye hissettirdiği bir yıl yaşadı. Kanada'nın kuzeyindeki Hudson Körfezi. Churchill yakınlarında bir kutup ayısı, gecenin sonunda kıyıda uykuya dalmış.
Avrupa ülkeleri, yaz mevsiminde haftalarca sönmeyen orman yangınlarıyla yüzleşti. Portekiz'de tabiat parkı Serra da Estrela'dan yükselen alevlerin önüne günlerce geçilemedi. Binlere hektarlık alan kül olurken, Manteigas yakınlarında bir itfaiye görevlisi alevlerin üstüne yürüyordu.
Doğu Akdeniz ülkesi Lübnan açıklarında bir serbest dalışçı devasa bir deniz anasının yanında yüzüyor. Fotoğraf, Lübnan'ın kuzeyindeki Batroun kıyısında çekildi.
The Batman, 2022'de en çok gişe hasılatına ulaşan filmlerden biriydi. Film, yapımcılarına yaklaşık 1 milyar dolar kazandırdı. Batman kostümü giyen Dom Charland, fotoğrafçılara ABD New York'un en yüksek noktalarından birinde poz veriyor.