Giriş
Amber rengi ülke: Hindistan
Hindistan'a neden gidilir? Doğal güzelliklerini görmeye mi ya da sadece alışverişe mi? Her ikisi de değil. Hindistan'a şükretmeye, muazzam bir kültürle tanışmaya, inancın ne kadar kuvvetli bir afyon olduğunu görmeye gidilir
DERYA COŞKUNDENİZ deryacoskundeniz@gmail.com twitter.com/Deryacskndnz Hindistan'a neden gidilir? Doğal güzelliklerini görmeye mi ya da sadece alışverişe mi? Her ikisi de değil. Hindistan'a madalyonun diğer tarafından bakmaya, içinde bulunduğun duruma şükretmeye, muazzam bir kültürle tanışmaya, inancın ne kadar kuvvetli bir afyon olduğunu görmeye gidilir. Görecekleriniz sizi çok şaşırtacak. Yaşadığınız kültürün normlarıyla değerlendirme gafletinde bulunursanız bu ülkeden asla keyifle ve şükürle dönemezsiniz. Bakış açınızı değiştirmeye hazır mısınız? İşte baharat ülkesinden öte, gü&c
HİNDUİZMİN ANAVATANI Hinduizm, günümüzde yaklaşık 900 milyon inananıyla Hristiyanlık ve İslam'dan sonra en büyük üçüncü din. çok derin bir felsefeye sahip olan Hinduizmi anlamak için gördüklerinizin ötesinde bir bilinçle bakmak gerekiyor. Hindistan'daki kast sisteminin belki de bu kadar keskin olması ve en alt seviyede olan Dalitlerin isyan etmemesinin en temel sebebi, bir sonraki hayatlarında çok daha farklı ve güzel bir hayat yaşayacaklarına inanmaları. Yaşadıkları hayatın, bir önceki hayatlarının karması olduğuna inandıkları için minnetle kabul ediyorlar.
Yaşadıkları hayatın, bir önceki hayatlarının karması olduğuna inandıkları için minnetle kabul ediyorlar. ölülerini yakarak ruhu bedenden kurtardıklarına ve ateşle ruhu arındırdıklarına inanıyorlar. Her günün akşamını bir şükür ayiniyle bitirip sabah güneşini yine bir duayla ve ayinle selamlıyorlar. Tamamen tevekküle dayanan bir inanç sistemi aslında. Fazlaca tanrılarının olması bizde biraz kafa karışıklığına sebep olsa da aslında yaratıcı tek bir gücün olduğunu kabul ediyorlar: Brahma.
JAİPUR Yolculuğumuz Jaipur'da başlıyor. Yol boyunca irili ufaklı küçük tapınaklar, sunaklar görüyoruz. Yollarda sürekli korna çalmak bu ülkenin geleneklerinden biri. Hatta arabaların arkasında kocaman 'Blow Horn' yazıyor; yani 'Kornaya bas'. Sinyal ya da ayna kullanmıyorlar, bu yüzden kornaya basıyorlar. Şehir tam bir korna cehennemi. üç tekerlekli triportörler, bisikletli rikşalar burada çok fazla kullanılıyor. Bindiğimiz bir tripotörle 2, rikşalarla tam 4 kez kaza yaptık. Bizim dışımızda kimse panik olmadı. Sadece gülüp geçiyorlar. Biz de bir süre sonra gülmeye başladık; çünkü zaten hız sınırımız 30'u geçmiyordu.
Havada sürekli tütsü dumanı ve hava kirliliği mevcut. İneklerin Hindistan'da kutsal olduğunu bilmeyen yoktur. Enteresan hikayeler bizi gülümsetiyor. Mesela sürekli aynı ineğin bir dükkana girmesi ve dükkan sahibinin ineği kovmamasının tek sebebi ineğin kutsal olması değil, dükkanın eski sahibi olabileceğini düşündüğü için saygı duymasıymış.
Yollarda yatanlar, tuvaletini yapanlar, ısrarcı satıcılar, dilenciler, inekler, maymunlar, köpekler, filler, ibadet edenler, yemek yapanlar, sizi şaşkına çeviriyor. Yollarda yatıp kalkan ve hatta ufak çadırlarda yaşayan insanlar, buradaki kast sisteminin en alt seviyesindeki Dalitler. İlk durağımız Birla ailesi tarafından Tanrı Vişnu ve eşi Lakşmi'ye adanmış BirlaMandir Tapınağı. Tapınağın dışından fotoğraf çekmek serbest; fakat içeride izin verilmiyor. Tapınağa çıplak ayakla girmek mecburi. Ayakkabılarımızı çıkarıyoruz ve içeri giriyoruz. Tanrı Vişnu ve eşi Lakşmi için kadife çiçekleri bırakıp çıkıyoruz.
Jaipur'daki ikinci günümüzde Amber Kalesi'ni görmek için yollara dökülüyoruz. Yolda kobra yılanlarını oynatan adamları görüp otobüsten iniyoruz. Bu adamlara 'snake charmer' deniyormuş. 'Yılan büyüleyen' anlamına geliyor. Ormanda yakaladığı yılanı tapınağa götürerek yılanla 1 yıl sürecek bir anlaşma yapıyorlar. 1 yıl boyunca yılan, snake charmer'ın dediğini yapıyor ve 1 yılın sonunda adam onu tekrar ormana bırakıyor. Bir kobra yılanına dokunmak çok heyecan vericiydi doğrusu.
Amber Kalesi'ne fillerle çıkıyoruz. Burada filleri nazardan korumak için rengarenk boyuyorlar. Masallardaki gibi hissediyor insan kendini. Kale çok gösterişli. Kum taşından yapılan kalenin rengi, amber taşına benzediği için buraya Amber Kalesi denmiş. Yapışkan satıcılardan kurtulmak için göz temasından kaçınmamızı tembihliyorlar. öyle yapsak da bir türlü kurtulamıyoruz onlardan. Ara sıra sert çıkışlar yapmak zorunda bile kalabiliyoruz. Pazarlık burada çok önemli. Yapılan pazarlık sonucu 1000 rupilik şeyi 300 rupiye alabiliyorsunuz. Bu arada 100 rupi, 3 Türk lirasına denk geliyor. Yani bizim için çok ucuz bir ülke.
1853 yılında Prens Albert'in şehri ziyareti sırasında, tüm şehri geleneksel olarak 'hoş geldin' anlamına gelen pembe renge boyamışlar. O gün bugündür şehre 'Pink City'; yani 'Pembe Şehir' deniyor. Jaipur'da City Palace, Jantar Mantar Gözlemevi, Hawa Mahal (Rüzgarlar Sarayı) ve Albert Hall Şehir Müzesi görülmesi gereken önemli yerler.
AGRA Agra deyince aklımıza elbette ilk olarak ölümsüz aşkın mabedi Taj Mahal geliyor. Hint-Moğol İmparatoru Şah Cihan'ın 40 yaşında 14. çocuğunu doğrurken ölen çok sevdiği eşi Mümtaz Begüm'ün hatırası için inşaa ettirdiği Taj Mahal, olağanüstü mimari yapısıyla gelenleri büyülüyor. Şah Cihan, oğlu Alemgir tarafından tahttan indirilerek tutsak edildiği Agra Kalesi'nden Taj Mahal'i izleyerek ölür. öldükten sonra çok sevdiği eşi Mümtaz Begüm'ün yanına gömülür. Agra Kalesi ve Şah Cihan'ın tutuklu kaldığı odası da mutlaka görülmeli. İnsan Taj Mahal'i görüp Şah Cihan'ın Mümtaz'a olan aşkını dinledikten sonra yaşadığı
Agra'da her yıl 2 büyük festival yapılıyormuş. Şubat ayında el sanatları ve hediyelik eşya fuarı olan Taj Mahotsav Festivali ve diğeri Ekim ayı başında dans ve müzik festivali olan Shardotsav Festivali. Bu festival boyunca tarihi mekanlarda ünlü dans ve müzik topluluklarının gösterileri yapılır, yoga-meditasyon dersleri verilirmiş.
VARANASİ Varanasi, Hindistan'ın hem en eski hem de en kutsal 7 şehrinden biri. Benim Hindistan'da en etkilendiğim şehir de Varanasi oldu. Ganj Nehri boyunca yıkanan insanları, dua edenleri, meditasyon yapanları, ölülerini yakanları, çamaşır yıkayanları, kahkaha yogası yapanları, cüzzamlı dilencileri, bilge saduları (derviş) gördükçe hayatınızda bambaşka bir pencerenin açıldığını da fark ediyorsunuz. Kendi normlarımıza hapsedildiğimiz sürece, burada yaşananları anlayabilmek mümkün değil.
çemberin dışına çıkma cesareti gösterenlerin gelmesi gereken bir yer Varanasi. Her akşam Ganj'ın kıyısında güne şükür duası yapılıyor. Şahane bir ritüel. Gün içinde kazanılan ya da kaybedilenler için kaçımız şükrediyoruz? Her sabah güneş doğarken yapılan güneşi selamlama, yeni günü tüm getirecekleriyle kabul etme duası da bir başka güzel. Evet burası temiz bir yer değil, üstelik hava kirliliği de cabası; ama Hindistan'ı pislik ve hava kirliliği ile değerlendirmek, bu koskoca kültüre haksızlık olur.
Ganj Nehri boyunca ölülerin yakıldığı Ghatları geziyoruz. Havadaki ağır koku ve is burun deliklerimizi yaksa da bu deneyimi yaşamak istiyoruz. Ağlayan ölü yakınları yok burada; çünkü ölüm onlar için bir son değil, başlangıç. Bu şehirde ölmek de bir Hindu için onur ve kurtuluş olarak kabul ediliyor.
YENİ DELHİ Tıpkı bir İzmirlinin Ankara'da her yokuşun başından denizi görme beklentisi gibi biz de Hindistan'da düzenli, bakımlı ve büyük bir şehri ne zaman göreceğiz diye bekleyip durduk. O alışkın olduğumuz şehir görüntüsüne nihayet Yeni Delhi'de kavuşuyoruz. Yeni Delhi adından da anlaşılacağı üzere yeni kurulmuş bir şehir. Sir Edwin Lutyens tarafından planlanıp hayata geçirilmiş, geniş caddeleri ve bağlantı yollarıyla içinizi ferahlatan bir şehir görüntüsüne kavuşmuş. Şehir “Lutyens'in Delhi'si” olarak da anılıyor.
Hindistan Kapısı, cumhurbaşkanlığı ve parlamento binalarını gördükten sonra Delhi'nin sembol anıtlarından biri olan Kutup Minar'ı görmeye gidiyoruz. 1190'larda yapılmış taş işçiliğini gördüğünüzde adeta büyüleniyorsunuz. Bir sonraki durağımız Sih ibadethanesi olan Bangla Sahip Grudwara. Sihler mutlaka ayrı bir yazı konusu olmalı. İnanışları Hinduizmden farklı ve 1500'lü yıllarda doğmuş çok daha yeni bir inanç. Jain Tapınağı Jama Masjid, Eski Delhi'nin alışveriş merkezi olan Chandni Chowk'un dar sokakları ve Mahatma Gandhi'nin bedeninin yakıldığı parkı da mutlaka görün.
ALIŞVERİŞ Hindistan'da alınabilecek çok fazla şey var. Bu yüzden Hindistan'a boş valizle gelmenizi tavsiye ederim. Giyecek olarak iç çamaşırı ve yürüyüş ayakkabısı almanız kafi. Geri kalan her şeyi buradan alabilirsiniz. Tabii geleceğiniz mevsimi iyi tayin etmelisiniz. Kasım sonu, Aralık başı Kuzey Hindistan için uygun aylar. Burada kadınların giydiği 'Sari'lerden mutlaka bir tane alın. Bu kadar renkli giyinmelerinin sebebi, tanrıların dikkatini çekmekmiş. Belki de hayatınızın en renkli kıyafetlerini burada gönül rahatlığıyla giyeceksiniz. Kadınların göbekleri açıkta bırakan sarileri ne kadar şişman olurlarsa olsunlar gönül rahatlığıyla giymelerinin sebebi, göbeğin kutsal olmasıymış. Yaşamın g&o
Saf ipekten el dokuma örtüler, kumaşlar burada çok ucuz. İyi bir terziniz varsa buradan metrelerce kumaş alıp dönebilirsiniz. Doğal taşlardan yapılma mücevherleri de uygun fiyata bulabilirsiniz. Jaipur'daki Hawa Mahal Sarayı'ndan, dönemin Maharacaları ve eşlerinin giydikleri kıyafetlerin birebir replikalarını alabilirsiniz. Buradan başka yerde bu replikalar yapılmadığı için mutlaka bir tane kıyafet edinin derim. Hediyelik için 'Dönüşte alırım' demeyin. Gezecek o kadar çok yer var ki bir daha o mekana geri dönmeyebilirsiniz. Alacağınız her şey için mutlaka pazarlık yapın.
YEME- İçME Hindistan deyince akla gelen ilk şey elbette baharat oluyor. Baharatlı yemekler yapmayı ve yemeyi seviyorsanız zengin baharat seçeneklerinden sevdiğiniz baharatları satın alabilirsiniz; ama orada yiyecekleriniz çok alışkın olmadığınız baharatlardan yapıldığı için midenizi yorabilir. Siz yine de bilmediğiniz yemekleri çok tüketmeyin.
Kuzu eti ve tavuk dışında yiyebileceğiniz tek et bufalo eti. Tadı bizim dana eti gibi olduğu için afiyetle protein krizinizi bastırabilirsiniz. Maalesef peynir ve zeytin yok; ama çeşitli tropik meyveler keyfinizi yerine getirebilir. Dışarıdan açık su içmenizi pek tavsiye etmem. Sürekli şişe su taşımalısınız. öğle yemeğiniz için de yanınızda mutlaka atıştırmalık bulundurun, zira otelde yemeyecekseniz dışarıda bir şeyler yemeyi pek canınız istemeyebilir. Zencefil ve sütle yapılan Masala çayları çok meşhur. Süte alerjiniz yoksa ve sütlü çay sevenlerdenseniz mutlaka dönüşte bu çaylardan alın.
Hintliler sigara içmiyor; bu yüzden sigara içen biriyseniz orada sigara bulmanız biraz zor. Sigara yerine en belirgin alışkanlıkları Pan denilen bir ot çiğnemek. Pan ağacının yaprağı içine biraz tütün, macun kıvamında bir madde, biraz hindistan cevizi kurusu, değişik kuru yemiş kuruları, mentollü bir baharat konup bohça kıvamına getiriliyor. Bu karışıma bazen afyon gibi uyuşturucu etkisi yapan maddeler de konuyor. Pan yaprağından yapılan bu bohçayı tüm gün ağız içinde tutuyorlar.