BAĞIRSAK KANSERİNİ TETİKLEYEN ŞEYLER NELERDİR?
Kimse bağırsak kanserine tam olarak neyin sebep olduğundan emin değil. Ancak kanserin gelişimini daha olası hale getirebilecek bazı şeyler var:
- Yaşlandıkça, kanser olma olasılığı artar. Bağırsakta da durum farklı değil.
- Çoğu vaka 50 yaş üstü yetişkinlerde görülür.
- Bol miktarda kırmızı et ve sosis, pastırma, salam gibi işlenmiş etleri tüketmek.
- Sigara içmek birçok kanser riskini artırmakta.
- Çok fazla içki içmek.
- Fazla kilolu ya da obez olmak.
- Bağırsağınızda tümöre dönüşebilen poliplerin olması.
- Bağırsak kanseri kolonda (kalın bağırsak) veya rektumda başlayabilir ve kolorektal kanser olarak da bilinir.
KALITSAL MIDIR?
Pek çok vakada bağırsak kanseri kalıtsal değil. Ancak 50 yaşından önce teşhis konmuş herhangi bir yakın akrabanız varsa doktorunuza söylemelisiniz.
Lynch sendromu gibi bazı genetik durumlar, insanların bağırsak kanseri geliştirme riskinin çok daha yüksek olduğu anlamına gelebilir. Ancak doktorlar bu durumu bilirse bunlar da önlenebilir.
RİSKİ NASIL AZALTILIR?
Bilim insanları, bağırsak kanserlerinin yarısından fazlasının daha sağlıklı bir yaşam tarzına sahip insanlar tarafından önlenebileceğini söylüyor.
Bu da daha fazla egzersiz yapmak, daha fazla lif ve daha az yağ tüketmek ve günde yaklaşık altı ila sekiz bardak su içmek anlamına geliyor.
Ama aynı zamanda, herhangi bir semptomla aile hekiminize gitmeniz ve önerilmesi durumunda kanser taramasını da kabul etmek önemlidir.
TESTİ NASIL YAPILIR?
Türkiye'de kalın bağırsak kanser taramaları; 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) iki yılda bir ücretsiz olarak yapılıyor.
Sağlık Bakanlığı, 50-70 yaş arasında kişilere, her 10 yılda bir de kolonoskopi ile tarama öneriyor.
Ailede kalın bağırsak polipleri, kalın bağırsak kanseri, ülseratif kolit, Crohn Hastalığı ya da kalıtsal polipozis veya polipozis dışı sendrom öyküsü olan bireylerde ise 40 yaşından itibaren tarama yapılabiliyor.
Daha genç bir yaş grubundaysanız ve semptomlarınız varsa da aile hekiminize başvurmalısınız. Tek başınıza yapabileceğiniz test kitleri satın almamalısınız. Çünkü buradan çıkan sonuçlar kafa karıştırıcı olabilir.
TEDAVİ TÜRLERİ NELER?
Bağırsak kanseri, özellikle erken teşhis edilirse tedavi edilebilir.
Tedaviler kişilere göre uyarlanabiliyor. Genetik testler, bireylerde uygulanacak tedavide değişiklik sağlayabilir.
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'nın aktardığına göre bağırsak kanserinde cerrahi, ilaç tedavisi (kemoterapi) ve ışın tedavisi (radyoterapi) gibi farklı tedavi seçenekleri uygulanmakta.
KANSERİN FARKLI EVRELERİ NELERDİR?
Birinci evre kanser - Küçüktür ve başka dokulara yayılmamıştır.
İkinci evre kanser - daha büyüktür, ancak hala yayılmamıştır.
Üçüncü evre kanser - lenf düğümleri gibi bazı çevre dokulara yayılmıştır.
Dördüncü evre kanser - vücutta başka bir organa yayılarak ikincil bir tümör oluşturur.