Giriş
Bu kan grubu dünyada sadece 43 kişide var! İşte nadir bulunan altın kan!
Birçok kişi kan grubu olarak sadece 6 tanesini biliyor. Ancak aslında bilinmeyen bazı kan grupları da var. Bunlardan bir tanesi ise altın tam olarak nitelendirilen Rh-null isimli kan grubu. Bu kan grubundan dünyada sadece 43 kişide olduğu biliniyor. İşte Rh-null yani altın kan ile ilgili bilgiler.
Birçoğumuz genellikle A, B, AB ve 0 olan kan gruplarıyla birlikte bunların negatif ve pozitif olarak ayrılan dallarını biliyoruz. Bu gruplandırma, kırmızı kan hücresinin uyumlu olmayan birine verilmesi durumunda bir bağışıklık tepkisini tetikleyecek olan A ve B antijenlerinin ile belirlenir. A kan grubunda A antijeni bulunur, B kan grubunda B antijeni bulunur, AB kan grubunda her iki antijen de bulunur ve O kan grubunun hiçbir antijen yer almaz.
A ve B antijenlerine ek olarak, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve varlığı veya yokluğu bir kan grubunun pozitif (+) veya negatif (-) olup olmadığını belirleyen, Rh faktörü denilen başka proteinler de vardır. Esasında 61 kan grubu antijeni (Rh antijenleri) olmasına rağmen, negatif/pozitif ayrımı, bir Rh antijeni olan Rh(D) antijeninin yokluğunu veya varlığını ortaya çıkarır.
Hangi grup, kimlere kan verebilir?
Bir kişi sadece uyumlu kan antijenleri olan birine kan verebilir. Yani, Rh− kanı olan kişiler, Rh− proteini bulunmadığı için hem Rh− hem de Rh+ alıcılarına kan verebilir. Fakat Rh+ kanı olanlar Rh− alıcılarına kan veremez. Farklı popülasyonlar arasında bazı farklılıklar olmasına rağmen Rh pozitif, Rh negatiften daha fazla yaygındır.
0 (sıfır) tipi negatif kan, burada bahsedilen antijenlerin hiçbirine sahip değildir, bu sebeple verildiği kimseden bir bağışıklık tepkisi tetiklemez ve evrensel kan grubu (genel verici) olarak nitelendirilir.
Var olan yüzlerce antijen çeşidinden dolayı durum bundan çok daha karmaşık gelebilir. Fakat altın kanın sebep bu kadar sıra dışı olduğunu anlamak için bu temel bilgiler yeterli olacaktır.
Altın kan (Rhnull kan) nedir?
Altın kan herhangi bir Rh antijeninden yoksun olarak bilir. Bu kan grubuna sahip kişilerin genlerinde bu proteinlere veya proteinleri oluşturacak mutasyonlara rastlanmaz. Bu sebeple her birinden yoksundurlar.
Cleveland Clinic bir makalesinde altın kan için şu bilgiyi paylaşıyor:
Dünyanın en nadir kan gruplarından biri Rh-null adlı bir kan grubudur. Bu kan grubu, Rh antijenlerinin hiçbirine sahip olmadığı için Rh negatifinden farklıdır. Bu kan grubuna sahip 50'den az insan var. Bazen “altın kan” olarak da adlandırılır.
İlk vaka 1961'de
İlk altın kan vakası 1961'de yerli bir Avustralyalı kadında fark edildi. O zamandan bu yana düzinelerce nadir vaka tespit edildi ve bilim insanları dünya çapında 6 milyon insanda 1 civarında olduğunu düşünüyor. Net olarak kimse bilmiyor, fakat yalnızca 43 doğrulanmış vaka var.
Kan grubu kalıtsaldır ve Rhnull kan grubu da aynı kalıtsal özelliği olduğunu gösterir. Her ebeveynden miras kalan RHCE geninde bir mutasyon olduğunda, otozomal resesif kalıtım olarak bilinen nadir bir olayın gerçekleşmesiyle, başka bir deyişle bir kişinin her bir ebeveynden bir adet olmak üzere mutasyona uğramış genin iki kopyasını aldığında ortaya çıkar.
Rhnull kan, bağışıklık sistemi için alarm oluşturabilecek herhangi bir antijenden yoksun olduğundan dolayı, Rh sistemi içinde nadir kan gruplarına sahip herkes için "evrensel" kan (gerçek genel verici) olarak kabul edilir. Bu, Rhnull'un kan nakli için büyük bir potansiyele sahip olduğu anlamına gelir.
Aynı zamanda, hamile bir kişinin kanındaki antikorların bebeğin kan hücrelerine saldırdığı bir durum olan Rhesus hastalığını önlemek için kullanılan immünoglobulin bazlı ilaçların geliştirilmesi gibi biyomedikal çalışmalarda da kullanılmıştır.
Fakat, Rhnull kanına sahip olmak bazı ciddi problemlere sebep olabilir. Bir Rhnull taşıyıcısının kan nakline ihtiyacı varsa, Rhnull kanı ile uyumlu bir donör bulmak son derece zor olacaktır. Altın kan sahibinin vücudunun alışık olmadığı bir grup Rh antijeni içereceğinden dolayı başka herhangi bir kan grubu ile uyumsuzdur.
Bunun yanı sıra bazı sağlık komplikasyonları ile de bağlantılıdır. Rh proteinlerinden yoksun kırmızı kan hücreleri, rahatlıkla yırtılmalarına veya "sızmalarına" sebep olabilecek yapısal anormalliklere sahiptir.