Cemreler ne zaman düşecek? 2024 havaya, suya, toprağa cemre düşme tarihleri

Halk takvimine göre 100 günlük kışın ardından gelen cemrelerin havaya, suya ve toprağa düşmesi ile bahara da adım atılmış oluyor. Şehir merkezlerinde bu tarihler sadece yeni bir mevsim için duyulan sevinci ifade ederken, kırsal kesimde cemreler, tarım ve üretim faaliyetleri için oldukça önemseniyor. Tarlaların hazırlanması, tohumların toprak ile buluşması gibi çiftçilik işleri için cemrelerle birlikte halk takvimleri oldukça işlevsel bir veri olarak kullanılıyor… 2024 yılının ilk cemresi hava düşecek. Bu önemli günün tarihi ise 19-20 Şubat.İlk cemrenin havaya düşmesiyle birlikte hava sıcaklıklarında belirgin bir değişiklik yaşanacak. Bu tarihten bir hafta sonra yani 26-27 Şubat’ta ise ikinci cemre suya düşecek.Üçüncü ve sonuncu cemre ise 5-6 Mart tarihlerinde toprağa düşerken, halk takviminin önemli bir bölümü olan cemreler de tamamlanmış olacak. Arapça’dan gelen, “Cemre”‘nin sözlük anlamı kor, yani ateştir. Halk arasında da sıcaklığın artmasını haber eder. Cemreler, ilkbahar başlamadan önce 7 gün arayla havaya, suya ve sonrasında toprağa düşer. Bu düşen cemreler nedeniyle hava, su ve toprağın ısındığına inanılır.Cemre düşmesiyle beraber Hıdırellez ve nevruz kutlamaları başlar. Cemre düşmesinin Türk kültüründe de önemli bir yeri vardır. Kültür ve edebiyatta da kendine yer bulmuştur. Osmanlı döneminde Divan şairleri cemre zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazmıştır. Bu şiirlere ‘cemreviye' adı verilmektedir. İlkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Ardından buzların üzerine düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bundan sonra ısınmış topraktan buhar yükselir. Cemre baharın gelişini simgeler. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme Cemre sözcüğünün aslında bu adın benzetme yoluyla değişmiş hali olduğu söylenebilir. Zemre’nin de Kumuk Türkçesinde nem, buhar gibi anlamları bulunur. Temizlenmeyi ve tekrardan doğuşu simgeleyen ateş, aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından alakalıdır.Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan boz ayın 4 çarşambası, uygulamasını belirten, Cemle sözcüğü de, Cemre ile aynı kelimedir.Buradaki Cemle de köken olarak İmir, İmere, Emire sözcükleriyle ilintilidir. Türklerin cemreyi Arap halk takviminden ne zaman aldığına dair bir kayıt bulunmadığını fakat Anadolu ve Kafkasya coğrafyasına geldikten sonra buna kültürlerinde yer verdiğini ifade eden Halk Bilimci ve Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici, özellikle hayvancılıkla ilgilenen toplumlar için hava olaylarının çok önemli olduğunu kaydetti.Göçebe, kışa hazırlık olarak hayvanlar için sonbahardan biriktirdiği ot yığınlarının bitmeye yakın olduğu dönemlerin ciddi bir risk taşıdığını kaydeden Ekici, bu sebeple halk takvimini oluşturmada, gözlemlemede eski Türklerin diğer toplumlara göre çok daha fazla bilgi birikimine sahip olduğunu vurgulayarak, Türklerin cemreyi bin yıldır takip ettiğini söyledi.Cemrenin bahar bayramına hazırlanmak için de bir işaret olarak görüldüğünü anlatan Ekici, Türklerin bunu çok sevdiğini, yazılı bir kültür oluşturulmamasına rağmen cemreyi gözlemenin devam ettiğini aktardı.Ekici, ‘’Birinci cemre düştü, ikincisini bekliyoruz', 'İkinci cemre düştü üçüncüsünü bekliyoruz' ve 'Üçüncü cemre sonunda bayram yapacağız' gibi ifadelerin hâlâ halk arasında kullanıldığına dikkati çekerek, Azerbaycan’da nevruz öncesinde 'ahır çarşamba' kutlamaları olduğunu, bununla cemre arasında bir örtüşme olduğunu belirterek, ‘'Bu da gösteriyor ki nevruzla cemre arasında bir ilişki kurulmuş.’’ dedi.