Giriş
Çocuklarda el ayak ağız hastalığına dikkat!
El ayak hastalığı ya da daha sık tercih edilen adıyla el ayak ağız hastalığı, bir virüsün neden olduğu enfeksiyon sonucu ortaya çıkan, oldukça bulaşıcı, döküntülü bir hastalıktır. Belirtiler ağızda veya ağız çevresinde yaralar; ellerde, ayaklarda, bacaklarda ya da kalçalarda döküntü ve kabarcıklar şeklinde kendini gösterir. El ayak ağız hastalığının belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir?
El-ağız-ayak hastalığına neden olan virüsler, tükürük yoluyla çok hızlı yayılan Enterovirüs ailesine aittir. Okullar ve anaokulları bu hastalığın en fazla yayıldığı yerlerdir.
Hastalığın bulaşması için tükürük damlacıklarının hapşırma ve öksürük gibi nedenlerle geçmesi yeterlidir. Çocuk hastalığa yakalandıktan sonra 7 gün boyunca bulaşıcı kalır, ancak 1 aydan fazla bir süre boyunca virüsü dışkısından atmaya devam eder.
Döküntü ve kabarcık ve kızarıklığa neden olan bir durumdur. Hastalığın adından da anlaşılacağı gibi döküntüler ağız boşluğu, avuç içi ve ayak tabanlarında yoğunlaşır. Ciltteki bu sorunlara ek olarak genellikle yüksek ateş de görülür.
Hastalık genellikle iyi huylu bir seyir gösterir ve 1-2 hafta içinde belirli komplikasyonlar olmaksızın kendiliğinden iyileşme iyileşir. Elleri sık sık yıkamak ve genel hijyen kurallarına uymak enfeksiyon riskini azaltmak için yeterlidir.
El-ağız-ayak hastalığı nasıl bulaşır?
Enfekte kişilerde el-ayak-ağız hastalığına neden olan virüsler, burun ve boğazdan gelen akıntı (tükürük, balgam veya mukus) ve dışkıda bulunur.
Virüs bulaşmış bir kişi, virüsleri aşağıdaki yollarla başkalarına yayabilir:
- Yakın kişisel temas,
- Hava (öksürme veya hapşırma),
- Dışkı ile temas,
- Kontamine nesneler ve yüzeylerle temas.
Örneğin, enfekte bir kişiyi öperek veya önce kirlenmiş bir kapı koluna, sonra gözlerinize, ağzınıza veya burnunuza dokunarak enfekte olabilirsiniz.
Tipik olarak bulaşıcılığın zirvesi hastalığın ilk haftasında ortaya çıkar, ancak bazen belirtiler geçtikten günler veya haftalar sonra bile kişi bulaşıcı kalabilir. Bazı insanlar, özellikle yetişkinler belirti geliştirmeyebilir, ancak yine de virüsü başkalarına yayabilir.
Belirtiler
Çoğu durumda bu hastalık yaklaşık 10 gün sürer ve çeşitli belirtilere neden olur.
İlk belirtiler ortalama kuluçka dönemi olan 1 hafta sonra ortaya çıkar:
- Genel halsizlik,
- Boğaz ağrısı,
- Ağızda rahatsızlıklar.
Ateş her zaman ortaya çıkmayabilir ve varlığında bile genellikle 24 saatten fazla sürmez.
İlerleyen günlerde, hastalığın en belirgin göstergesi olan eller, ayaklar ve ağızda yer alan ve vücut şeklini değiştiren bir dizi kırmızı leke ortaya çıkar. Ağrı ve yanmaya neden olan küçük kabarcıklar haline gelene kadar günden güne ortaya çıkarlar.
İstisnalar dışında bu lekeler genellikle kaşınmazlar.
Hastalık genellikle birkaç hafta içinde herhangi bir iz bırakmadan geçer. Akut faz genellikle 10 ila 14 gün sürer ve enfeksiyon nadiren tekrarlar veya devam eder.
Hastalığın tehlikeleri
Vakaların büyük çoğunluğunda tam iyileşme kendiliğinden gerçekleşir. Yetişkinlerde seyir daha şiddetli ve güçten düşürücü olabilir, ancak bu durumda bile komplikasyonların başlaması çok nadirdir.
En sık görülen komplikasyon dehidratasyon, yani sıvı kaybıdır. Hastalık ağızda ve boğazda ağrıya ve yutma güçlüğüne neden olan kabarcıklara neden olabilir.
Hastalık genellikle birkaç gün ateşe ve hafif semptomlara neden oluyorsa, nadir görülen bir coxsackievirus türü beyni etkileyebilir ve daha endişe verici ve potansiyel olarak ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların (meninksler) ve beyin omurilik sıvısının enfeksiyonu ve iltihabı olan viral menenjit ortaya çıkabilir. Viral menenjit genellikle hafiftir ve kendiliğinden iyileşir. Bununla birlikte, ortaya çıkabilecek olan diğer durum ensefalit beynin ciddi ve yaşamı tehdit eden bir iltihabıdır, ancak çok nadirdir.
El ayak ağız hastalığı nasıl tedavi edilir?
Bu viral bir hastalık olduğu için etkili bir ilaç yoktur. Çocuğun sağlıklı beslenmesi, kabarcıkların neden olduğu tahribatı yatıştırabilir. Ağrının devam etmesi durumunda özellikle hastalığın ilk seyrinde sadece ağrı kesiciler önerilir.
Ateş için ve ağrıyı hafifletmek ve yutmayı kolaylaştırmak için çeşitli ilaçlar uygulamak mümkündür. Kaşıntı durumunda antihistaminikler, krem ve jel kullanılabilir.