Giriş
Corona virüs aşısıyla ilgili merak edilen her şey
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Arman, Türkiye’de uygulanan corona virüs aşısıyla ilgili cevabı merak edilen soruları yanıtladı. İşte o sorular ve cevapları...
Koronavirüsü fark etmeden geçirirken aşı olursam hastalığım ağırlaşır mı?
Kişi hastalığı belirtisiz atlatıyorsa, aşı olması hastalığı hafif geçirmesine katkı sağlar. Bu durumda aşının kötü bir etkisi olması beklenmez.
Koronavirüs enfeksiyonu geçirdikten sonra aşı olmak için ne kadar beklenmeli?
Koronavirüs geçiren kişilerin yüzde 5-10’unda antikor oluşmuyor. Antikor oluşmayan kişiler, hastalığın hemen arkasından aşılanabilir. Antikorlar ortalama üç ay civarı vücutta kalıyor. Hastalığı atlatan kişi kanında antikor oluşumunu kontrol ettirmeli, ettiremiyorsa 3 ay sonra aşı yaptırabilir.
Aşı yapıldıktan sonra beslenme alışkanlıkları ve uyku düzeni nasıl olmalı?
Uykuya dikkat edilmeli, dengeli beslenilmeli ve yeterli protein alınmalı.
Aşı olduktan sonra maske takmak ve diğer tedbirlere uymak gerekir mi?
Aşı olduktan sonra da maske takmaya ve diğer tedbirlere uymaya devam edilmeli. Koronavirüse karşı antikor üç haftada oluşuyor. Bu sürede daha titiz davranılmalı.
Aşı sonrası vücudumuzda alerjik reaksiyon oluşursa nasıl davranmalıyız?
Bildiğimiz kadarıyla inaktif aşılarda alerji riski yok. Ancak hastalığı gerçirmiş, antikor oluşturmuş kişilerde bir çalışma yapılmadı. İnaktif aşılar yan etkileri açısından oldukça güvenilirdir. Birinci doz aşı alerjik reaksiyon yaratırsa ikinci dozun yaptırılmaması önerilir.
Hamileler ve kanser hastaları koronavirüs aşısı olmalı mı?
İnaktif aşılar herkese güvenle uygulanabilir kategoridedir. Ancak inaktif koronavirüs aşısı için yapılan çalışmalarda bu gruplar yer almadı. Bu kişiler risk grubundaysa, mesela sağlık çalışanıysalar aşılanabilirler.
Ölü virüs içeren bu aşıyı yaptıranlar virüsü başkasına bulaştırabilir mi?
Koronavirüs normalde solunum yoluyla bulaşıyor. Kastan enjeksiyonla (iğne yapılarak) verilen virüsün solunum yolundan dışarı çıkıp bulaşma olasılığı yok. O yüzden aşı yapılan kişinin etrafına temas yoluyla da virüsü bulaştırma olasılığı yok.
Aşı yapılan kişiler koronavirüse tekrar yakalanabilir mi?
Aşı olduktan sonra koronavirüse yakalanmayacağımızın garantisi yok. Hiçbir aşı yüzde 100 korumaz. Aşı, enfeksiyonun ağır geçirilmesine karşı çok daha yüksek oranda koruyucu oluyor.
Grip ya da zatürre aşısı olanlar koronavirüs aşısını yaptırmak için ne kadar beklemeli?
Aslında bunların hepsi inaktif aşı ve aralarında süre bırakmaya gerek yok. Ama bu yeni bir aşı olduğu için grip ve zatürre gibi inaktif aşılarla arada 15 gün bırakılması öneriliyor. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği gibi canlı aşılar yaptırıldı ise aradaki süre 1 ay olmalı.
Başka bir hastalık geçirirken koronavirüs aşısı yaptırılabilir mi?
Akut ateşli hastalık sırasında hiçbir zaman aşı yapmak istemeyiz. Hastalık geçtikten sonra aşı yapılmalı ki bağışıklık yanıtı iyi olsun.
Aşı olduğumuz gün banyo yapmak herhangi bir sorun yaratır mı?
Aşı sonrasında aşırı sıcak duş almak, sadece lokal reaksiyon riskini artırabilir. Ancak “Herhangi bir aşı sonrası duş alınmaz” diye bilimsel bir bilgi yok.
Türkiye’de uygulanan SinoVac aşısı üretildiği yer Çin’de neden uygulanmıyor?
Çünkü Çin’de bizdeki gibi büyük bir salgın yok. Çin’de ülke dışından gelenlerle birlikte 100’lü sayılarla ifade edilen vakalar görülüyor.
Aşının içinde aylar veya yıllar sonra vücudumuzu olumsuz etkileyecek bir madde var mı?
Bu aşı nedeniyle başımıza gelecek kötü bir durum yok. Bazı yan etkiler görülebilir ancak insanlar aşılanmamaları halinde koronavirüs enfeksiyonuna yakalandıkları zaman daha kötü sonuçlarla karşılaşacaklardır.
DHA