Diyabet ve kalp hastaları oruç tutabilir mi? Uzmanlar açıkladı...

Ramazanda sağlık problemi veya farklı nedenler dolayısı ile oruç tutması zor olan kişilerde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği konusunda açıklamalarda bukunan Kardiyoloji uzmanı Doç. Dr. Süha Çetin, diyabet ve kalp hastalığı olanları uyardı. Doç. Dr. Çetin, Tip 2 diyabeti olan kişilerde kan şekeri değerleri kontrol altında ve insülin kullanmıyorlar ise, şeker ilaçlarının dozajı ramazan süresi içerisinde yeniden (hekim tarafından) ayarlanarak oruç tutulmasında tıbbi açıdan bir engel yoktur. Tip 1 diyabeti olan hastalarda ise oruç tutmak genelde önerilmiyor. Kalp problemi olan hastalarda da yine oruç tutmak tıbbi açıdan önerilmiyor. Kanseri olan hastalarımızın tedavi süreci vücutsal ve zihinsel olarak çok stresli geçebilir. Dolayısı ile bu tür hastalıklarda orucun tutulması sağlık açısından öngörülmüyor dedi.İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal'ın yaptığı açıklamalara göre, tip 2 diyabetli hastaların %67’sinin her gün, %94.2’sinin en az 15 gün oruç tuttuğu belirlenmiş.ORUÇ SÜRESİNİN UZADIĞI YAZ AYLARINA DİKKATÖzellikle yaz aylarında sahur-iftar arası süre uzuyor. Dolayısıyla bu ayda yeme-içme ve uyku düzeni bozuluyor. Bu düzensizlikten en çok etkilenen hasta gruplarının başında diyabetikler geliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, iki ana öğünlü beslenme düzenine geçilmesi, uzun açlık süreleri ve ilaç kullanımı/yan etkileri nedeniyle diyabetik hastaların sağlıklı kişilere göre ramazan ayında çok daha dikkatli olması gerektiğini belirtiyor.İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, üç aylık şeker ortalaması %8’in altında olanların, hipoglisemiye neden olmayacak şeker hapları kullanan ya da günde bir kez insülin kullanan hastaların tıbbi olarak isteği doğrultusunda oruç tutmasına izin verilebildiğini belirtiyor. Ancak her halükarda diyabetli hastaların oruç tutarken hipoglisemi durumunun oluşma riskine karşı yanlarında mutlaka şeker ya da meyve suyu gibi bir gıda bulundurması öneriliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, diyabetik her hastanın oruç tutamayacağını belirtiyor. Bu nedenle diyabet hastalarının ramazandan en az 1-2 ay önce doktoruna başvurarak, bu konuyu danışması gerekiyor. Çünkü oruç tutmada hastanın diyabetinin türü, kullandığı ilaçlar/insülin, ek hastalıkları, hipoglisemi durumu, sosyal ve iş yaşamlarının değerlendirilmesi ve hasta oruç tutmak istiyorsa, kişiselleştirilmiş bir plan oluşturulması gerkiyor. Ayrıca hastalarında daha önceki ramazan aylarında oruç performansları, oruç tuttukları dönemde sağlık durumları da oruç tutup tutamayacakları konusunda belirleyici oluyor. SON ÜÇ AYDA HİPOGLİSEMİ ATAĞI YAŞAYAN HASTALAR, DİKKAT!Bazı hasta gruplarının ise oruç tutması yüksek riskli kabul ediliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal bu hasta gruplarını şu şekilde sıralıyor:Son üç ay içerisinde üçüncü bir kişiden yardım almayı gerektirecek düzeyde hipoglisemi (şeker düşüklüğü) yaşayan hastalarDiyabete bağlı koma nedeniyle hastane yatışı olanlarSık sık hipoglisemi atağı geçirenlerKötü kontrollü diyabeti olanlar (üç aylık şeker ortalaması %8’in üzerinde olan hastalar)GebelerBöbrek yetmezliği olan hastalarÇoklu insülin kullanan hastalarDiyabete bağlı kalp-damar, göz, böbrek ya da sinir hasarı olan hastalarBu tür kişiler tıbben yüksek riskli olarak tanımlanıyor ve bu hastaların ramazan boyunca oruç tutması önerilmiyor. Üç aylık şeker ortalaması %8’in altında olanlar, hipoglisemiye neden olmayacak şeker hapları kullanan ya da günde bir kez insülin kullanan hastaların isteği doğrultusunda oruç tutmasına izin verilebiliyor.RAMAZAN AYINDA ORUÇ TUTMAK İSTEYEN HASTALARIN TEDAVİSİ NASIL DÜZENLENİR?İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, hasta, ramazan ayında oruç tutmak istiyorsa, tetkiklerinin ramazan ayından önce yapılması gerektiğini belirtiyor. Hastanın beslenme planı için diyetisyen görüşünün alınması, ilaç dozlarının ayarlanması, ilaçların alınacağı öğünlerin belirlenmesi ve ramazan ayı boyunca sürekli kan şekeri takibi yapılması gerekiyor. Çünkü ramazan boyunca oluşabilecek hipoglisemi ve hiperglisemi ataklarından korunmada sıkı kan şekeri takibi çok büyük önem arz ediyor.ORUÇ TUTULAN DÖNEMDE KAN ŞEKERİ ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILIR?Hastaların özellikle oruç tuttukları ilk dönemde sıkı bir şeker takibi yapması gerekiyor. Bazı yanlış inanışların aksine, kan vermek veya kan şekeri ölçümü oruç bozmuyor. Ayrıca iftarda, oruç açmadan önce kan şekerinin ölçülmesi ve açlık kan şekeri olarak kaydedilmesi; hiperglisemi riskine karşı da iftardan iki saat sonra tokluk kan şekerine bakılması gerekiyor.Ayrıca sahura kalkıldığında, sabah uyandıktan sonra, gün ortasında ve ikindi vaktinde de ölçülebilen kan şekeri, hipoglisemi ataklarını yakalamak için çok önemli. Bu nedenle oruç tutulan ilk birkaç gün şeker takibinin sıkı tutulması gerekiyor. Kan şekerinin günler ilerledikçe düzenli seyrettiği görülürse, ölçüm sayısı azaltılabiliyor. Şeker ölçümeri sırasında hastanın kan şekerinin 70 mg/dl’nin altında ya da 300 mg/dl’nin üstünde çıkarsa, orucun hemen sonlandırılması gerekiyor. Çünkü bu değerlerle oruca devam edilirse, hastada hayati tehlike oluşabiliyor.Ayrıca oruç sonlandırıldıktan sonra 1 saat sonra tekrar kan şekerinin ölçülmesi gerekiyor.İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, diyabetik hastaların çoğunun hipoglisemiyi deneyimlediklerini belirtiyor. Bu nedenle hastaların yanında o sırada kan şekeri ölçüm cihazı yoksa bile hipoglisemi atağı geldiğini fark edebiliyorlar. Bu nedenle hipoglisemi belirtileri yaşayan hastaların o anda yanında cihazı olmasa dahi oruçlarını sonlandırmayı düşünmeleri gerekiyor.HİPOGLİSEMİ BELİRTİLERİ (KAN ŞEKERİNİN ANİDEN DÜŞMESİ)Ellerde titremeSoğuk terlemeHuzursuzlukBulantıÇarpıntıAcıkmaBaş dönmesiBaş ağrısıKonuşmada güçlük ya da bilinç bulanıklığıAyrıca, diyabetli hastaların oruç tutarken hipoglisemi durumunun oluşma riskine karşı yanlarında mutlaka şeker ya da meyve suyu gibi bir gıda bulundurması öneriliyor. Oruç tutan hastaların, iftarda yemeğe bir kase çorba ve salata ile başlaması, ardından yemeğe 15 dakika ara verilmesi öneriliyor.15 dakikanın ardından bir porsiyon et veya sebze yemeği yenmesi gerekiyor.Öğünlerin %45-50'si karbonhidrat, %20-30'u protein ve %35’inden azının ise yağlardan oluşmasına dikkat edilmesi önemli.Bu dönemde lifli gıda tüketimine ağırlık verilmesi, şekerli tatlılardan ise uzak durulması gerekiyor.Ayrıca sahur ve iftardan oluşan iki ana öğün arasında en az 1-2 ara öğün eklenmesi de uzman tavsiyeleri arasında yer alıyor.BU HABER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:Ramazan ayı boyunca lif tüketimi kabızlığı önlüyor. Bu besinlere dikkat! Sahur mümkün olduğunca geç saatte, imsak vaktine yakın zamanda yapılırsa, sahur-iftar arasında aç kalınacak süre mümkün olduğunca kısaltılması mümkün hale geliyor.ÖRNEK SAHUR MENÜSÜSahurda alınacak öğünün kahvaltı şeklinde planlanması gerekiyor. Sahurda az yağlı peynir, haşlanmış yumurta, birkaç zeytin, çavdar/tam buğday ekmeği, bol yeşillik, süt ve ceviz tüketilebilir.İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, diyabetin en çok hasar verdiği organların başında böbreklerin geldiğini belirtiyor. Bu nedenle ramazan ayı boyunca böbrekleri korumak için en az 2-2.5 litre sıvı tüketilmesi; ayrıca bu dönemde kafeinli ve şekerli sıvılardan uzak durulması gerekiyor diyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Özportakal, Ramazanda yoğun egzersiz ve spor programlarının uygulanmaması gerektiğini belirtiyor.Eğer kişi ramazan öncesinde düzenli spor yapıyorsa egzersizlerin süresi ve şiddeti bir miktar azaltılabilir. Ramazan öncesinde egzersiz yapmayan kişilerinde iftardan 1-2 saat sonra düzenli hafif tempolu yürüyüş yapması öneriliyor. Hipoglisemi riskinden dolayı ise oruçlu iken egzersiz yapılması kesinlikle önerilmiyor.