Giriş
Durup düşünmenize neden olacak 8 Mevlana öğretisi
Mevlana'nın öğretileri evrensel mesajlarıyla tüm dünyaya yayılmıştır. Onun acılara, kedere bakış açısı, cehaletin karşısında duruşu ve tecrübelere verdiği önemden çıkarılacak çok ders var.
Mevlana Celaleddin Muhammed Mevlevi de başta dünyaca ün yapan Mesnevi Manevi adlı eseri olmak üzere tüm eserlerinde insanın iç sorunları ve kökleri meseleleri ve karşı karşıya bulunduğu engelleri gözlemlemiştir.
Her zorluğun sonunda doğan bir ışık vardır. Eğer elleriniz diken yaralarıyla kan revan içinde kaldıysa güle dokunmanıza çok az kalmış demektir.
Mevlana’ya göre dert, insanların yaşam çarkının dönme imkanı gerçekleştiği ve işlerin yürütülebildiği işaretidir. Mevlana Fih Mafih adlı eserinde şöyle diyor: İnsana yaptığı her işte önderlik eden derttir; insanda o işi yapma derdi ve o işi yapma aşkı içinden yükselmezse, o işi yapmaya kalkışmaz ve o iş, insan dert çekmeden gerçekleşmez, o iş ister dünya işi, ister ahiret işi, ister ticaret olsun, fark etmez.
Nefsin ejderhadır. Öldü sanma, uykuya dalar o. Dertten eline fırsat düşmediği için uyur. Derdin bitince çıkar hemen. Hüner; dertsizken de nefsi uykuda tutmadadır.
Mevlana’ya göre, varlıkla ilgili görecede birbirine benzeyen olaylar farklı insanların gözünde farklı görünür ve farklı duygular uyandırır. Mevlana’ya göre her şeyin doğru algısı insan o şeye karşı tanım elde ettiği zaman oluşur.
Bu yüzden acıyı idrak etmek ve tanımak için de acının içinde yer almak ve böylece onu idrak etmek şarttır.
Mevlana bu görüşünü şöyle anlatıyor:
O zaman kıyamet ol, kıyameti gör! Bu, her şeyi görebilmenin şartıdır
Mevlana’ya göre kim eğri yola saparsa, eğrilikten başka nasibi olmaz ve eğer doğruluğu seçerse, saadete kavuşur.
İyiyim desem yalan olur, kötüyüm desem inancıma dokunur. En iyisi şükre vurayım dilimi, belki o zaman kalbim kurtulur.
Mevlana’ya göre yaratılış aleminde hiç bir şey sebepsiz ve hikmetsiz değildir ve bu yüzden insanlara yaptığı uyarıda, eğer bir gün bir acıya maruz kaldıysanız, bunun sebeplerini ve köklerini araştırmalarını ve eli kolu bağlı teslim olmamalarını tavsiye ediyor.
Yaşadığın dünyaya bak; yüce tanrı, hangi eserini sevginin kucağında büyütmemiş? Neden okşamak ve kucaklamakla gidilecek yere, tekme ve tokatla erişmeyi tercih edesin?
Mevlana’ya göre bazı insani acıların kökü insanların iç istekleri ve kişiliği ile düğümlenmiştir. İnsanlar acılarının sebeplerinden başkalarını sorumlu tutmamalı veya sorumluluğu üzerinden atarak kader ve şansı suçlamamalı ve böylece ilahi adaleti zedelememelidir.
Kalbimi ve ruhumu vermemin bir yararı yok, sen zaten bunlara sahipsin. O yüzden sana bir ayna getirdim. Kendine bak beni hatırla.
Mevlana’ya göre hayallere ve kuruntulara aşırı derecede kapılmak insanların hakikati görmelerini engelleyerek yolu yanlış seçmeleri ve gaflete kapılmalarına sebebiyet veriyor ve bu da acıyı arttırır.
Bir şeyin hakikatini izhar etmek esasen kemaldir ve canları kuruntudan kurtarır
Ortada olmayan şeyin kuruntusu, büyüdükçe büyür. Fakat gaypta olana şey, meydana çıktı mı, kuruntu geçer.
Mevlana bakışında cahillik, beşeri acıların en köklü sebeplerinden biridir ve insan ruhunda ve içinde bir çok yara oluşturur.
Hamdım, piştim, yandım elhamdülillah!