Giriş
Gebelik oluşumunu engelleyen durumlar nelerdir?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Gürkan Bozdağ, gebelik oluşumunu engelleyen durumlar hakkında merak edilenleri tüm ayrıntılarıyla sizler için anlattı.
35 yaşın üzerinde bir kadınsanız, 6 aylık denemenizden sonra düzenli cinsel birlikteliğe rağmen hamile kalamadıysanız gebelik oluşumunu engelleyen bir durumunuz olabilir demektir. Hiç hamile kalamayan bir kadına birincil kısırlık teşhisi konur. Geçmişte en az bir başarılı hamileliği olan hastalara ise ikincil kısırlık teşhisi konur. Kısırlık asla sadece kadının sorunu değildir, kısırlık problemi erkekte de olabilir. Aslında, erkeklerin ve kadınların doğurganlık sorunları yaşama olasılıkları eşittir.
Erkeklerde gebelik oluşumunu engelleyen nedenler nelerdir?
· Sperm yapımında düşüklük
· Testislerde üretilen sperm hareketliliğinde düşüklük
· Hepsi olmasa da bazı sperm şekil bozuklukları
· Spermin testislerden üretiminden itibaren menide ortaya çıkıncaya kadar ki transferinde ortaya çıkabilecek doğumsal ya da sonradan ortaya çıkabilecek tıkayıcı nedenler
· Doğurganlığı da etkileyebilecek çeşitli risk faktörleri, tıbbi durumlar ve ilaçlar
Erkeklerde risk faktörleri:
· İleri erkek yaşı
· Sigara içmek
· Ağır alkol kullanımı
· Aşırı kilolu veya obez olmak
· İnmemiş testis
· Pestisitler, herbisitler ve ağır metaller gibi toksinlere maruz kalma
· Tıbbi durumlar ve bazı ilaçları kullanımı
Erkek kısırlığına neden olabilecek bazı tıbbi durum örnekleri şunlardır:
· Retrograd boşalma
· Varikosel veya testislerin etrafındaki damarların şişmesi
· Sperminize saldıran ve onları yok eden antikorlara sahip olmak
· Düşük testosteron üretimi gibi hormonal bir dengesizlik
· Kanser için kullanılan kemoterapi veya radyasyon tedavisi
· Bazı romatizmal ve otoimmün hastalıklarda kullanılan ilaçlar
Bunlardan herhangi biri, hatta bunların bir kombinasyonu, erkeklerde doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
Kadın kısırlığının nedenleri
· İleri kadın yaşı
· Sigara içmek
· Ağır alkol kullanımı
· Aşırı kilolu, obez veya önemli ölçüde zayıf olmak
· Üreme sistemine zarar verebilecek bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sahip olmak
Tıbbi durumlar:
· Polikistik over sendromu (PKOS) veya hormonal dengesizliklerin neden olabileceği yumurtlama bozuklukları
· Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
· Endometriozis
· Rahim fibroidleri
· Özellikle düşük riski açısından rahim perdesi (septat uterus)
· Erken yumurtalık yetmezliği
· Önceki bir ameliyattan dolayı tüplerde ya da yumurtalıklarda ortaya çıkan sekeller
· Kemoterapi veya radyasyon tedavisi
Çiftlerde görülen kısırlık sorunlarının yaklaşık dörtte birine yumurtlama sorunları neden olmaktadır. 35 günden daha seyrek adet olmak ya da adetin hiç olmaması, bir kadının yumurtlamadığının önemli işaretleridir.
Nasıl teşhis edilir?
Öncellikle çiftlerin tıbbi geçmişleri hakkında bilgi alınır. Ayrıca, herhangi bir yapısal anormallik için cinsel organlarınızı kontrol edecekleri bir fizik muayene yapılır.
Erkekler için uygulanan testler:
Fiziki muayenenin ardından erkekler için semen analizi yapılır. Doktorunuz sizden meni örneği vermenizi isteyecektir. Bu numune daha sonra laboratuvarda kaç tane sperm bulunduğu ve spermin normal şekillenip şekillenmediği ve düzgün hareket edip etmediği kontrol edilir.
İlk muayenenizin ve semen analizinizin sonuçlarına bağlı olarak ek testler yapılabilir:
· Hormon testi
· Genital ultrason
· Genetik test
Kadın hastalar için uygulanan testler:
Fiziki muayenenin ardından, miyom, fibroidler gibi anormallikler için veya endometriozis veya PID gibi durumları kontrol etmek için pelvik bölgeniz muayene edilir. Yumurtalıkları ve uterusu incelemek için bir ultrason da kullanılabilir. Doktorunuz her ay yumurtlayıp yumurtlamadığınızı görmek isteyebilir.
Kadın hastalar için diğer yapılabilecek testler şunları içerir:
· Rahim içine ve sonra tüplere dolan bir boya aracılığıyla yapılan histerosalpingografi (HSG)
· Ultrasonografi veya kanda bakılan AMH tespiti ile yapılan yumurtalık rezerv testleri
· HSG de anormallik bulunması durumunda karın içinin ve tüplerin ileri değerlendirmesi için uygulanabilen laparoskopi
Nasıl tedavi edilir?
Siz ve eşiniz hamile kalmaya çalışıyor ve başaramıyorsanız, detaylı muayene ve inceleme sonrası tedavi kapsamında yol haritası çizilebilir. Önerilen tedavi türü, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olabilir:
· Yaşlarınız
· Ne zamandır hamile kalmaya çalıştığınız
· Hem sizin hem de eşinizin genel sağlığı