On Gözlü Köprü
Diyarbakır-Silvan yolu üzeri, Mardin Kapı’nın 3 km batısında yer alan On Gözlü Köprü Kırklar Dağı eteğinde Dicle Nehri üzerine kurulmuştur. On Gözlü Köprü, namı diğer Dicle Köprüsü olarak da bilinen köprünün ilk yapım tarihi ile ilgili çeşitli görüşler ve rivayetler vardır. Fransız mimar ve arkeolog Albert Gabriel’e göre köprü Antik Çağ eseridir. Kaynaklarda 515 yılında 1. Anastasias döneminde yapılan köprünün, 742-743 yıllarında Emevi Halifesi Hişam’ın onarıldığı, 947 yılında savaş esnasında Roma İmparatorluğu tarafından yıkıldığı göze çarpar. Aslında köprü ile ilgili en sağlam bilgi üzerindeki kitabede yer alır. 1065-1067 yıllarında Mervanoğulları’ndan Nizamüddin Nasr döneminde yapılmış 10 gözden meydana gelen köprünün kitabesinde, kesme bazalt ve moloz taşından inşa edildiği yazılıdır.178 metre uzunluğunda 5.6 metre genişliğindeki köprünün, en büyük kemer açıklığı 14.7 metredir. Köprünün ortasındaki üç gözün üstü dar, batı tarafındaki 5 gözün döşemesinin ise daha geniş olduğu görülür. Köprü ayağındaki kemerler sivil formdadır. Köprünün korkuluklarının ise yan yana dizilerek bağlanmış, üçgen çatı şekilli taşlar ile örüldüğü dikkati çeker.