Giriş
Hangi yöne doğru uyumak daha sağlıklı?
Günün yorgunluğunu atmak için birçok kişi yatağa girer girmez uyku pozisyonuna dikkat etmeden bir şekilde uyuyakalıyor. Fakat uzmanlar bu konuda ciddi uyarılarda bulunuyor. Sağlık problemlerine göre uyku pozisyonları da değişiklik gösterir ve önem taşır. Peki, uyurken hangi yöne yatmalıyız? Uyurken sağ tarafa yatılır mı? Uyurken sol tarafa yatılır mı? İşte, uzmanlara göre yatma pozisyonları...
Günün temposunu ayak uydurmak için iyi bir uyku önemli olduğu gibi, sağlıklı bir uyku da kaliteli yaşam için oldukça önemli. Ortopedi Bölümünden Doç. Dr. Neslihan Aksu, sağlıklı yaşam için en uygun uyku pozisyonlarına dikkat çekiyor.
SIRTÜSTÜ YATIŞ İLE REFLÜYÜ ENGELLEYİN
Sırtüstü yatmak, boyun ve bel ağrılarını engellediği gibi asit reflüyü azaltır, Astım, KOAH gibi solunum yolları hastalığı, kalp yetmezliği olanlar yüksek yastıkla sırtüstü yatarak daha rahat ederler. Omurgasında kireçlenmesi olanlar sırtüstü, dizlerini ve bel kavislerini ufak bir yastıkla destekleyerek yatmalıdır.
Ayrıca beyin damar tıkanıklığı olanlar sırtüstü pozisyonu tercih etmelidir.
Uyku apne sendromu, horlaması olanlar ve obez hastalar için sırtüstü yatmak tehlikelidir! Ani solunum durmasına neden olabildiği gibi sarkan yumuşak damağın nefes yolunu tıkayarak solunumun ve uykunun kalitesinin düşmesine sebep olur.
EN SAĞLIKLI YATIŞ POZİSYONU: SOL TARAF ÜZERİNE YAN YATIŞ
En sağlıklı uyku pozisyonudur. Vücudun kalbe giden ana toplardamarı baksı altında kalmayacağı için, vücuttan kalbe kan dönüşü kolay olur. Yüksek tansiyonlu hastalar için uygun bir pozisyondur. Bu pozisyon ayrıca daha az horlamayı sağlar, reflüyü de azaltır. Reflünüz varsa bu pozisyon en uygun yatma pozisyonudur. Horlayanlar, uyku apne sendromu olanlar için de uygun bir pozisyondur.
Gebelerin sol taraf üzerinde yatmaları önerilir çünkü bu pozisyonda kan akışı daha iyidir. Cenin pozisyonunda hafif bacaklar karna doğru çekilip iki bacak arasına yastık, ayrıca baş boyun altına da orta yükseklikte bir yastık konulması uygundur. Bunu yaparken vücudunuzu fazladan kıvrılması için zorlamayın. Kronik kalp rahatsızlığı bulunanlar için önerilmez. Kronik kalp hastalıklarında sol yana yatmak kalp atışını hızlandırabilir ve bunun olumsuz etkileri olabilir.
SAĞ TARAF ÜZERİNE YAN YATIŞ DENEDİNİZ Mİ?
Reflüsü olanlar için sağ tarafa dönüp uyumak uygun değildir. Kalp rahatsızlığı bulunan biri için sol yerine sağ tarafa yatılmasını önerebilir. Sonuç olarak hamile değilseniz veya kalp rahatsızlığınız yoksa kendinizi rahat hissettiğiniz tarafa yatabilirsiniz. Ayrıca uyurken aldığınız pozisyonu tüm uyku süresi boyunca koruyacağınızın bir garantisi de yoktur.
YÜZÜSTÜ YATIK HORLAMAYI KESİYOR
Horlayan için bu pozisyon uygun olabilir. Horluyorsanız, bel ve boyun ağrısından muztarip değilseniz, yüzüstü yatmak sizin için faydalı olabilir. Bu pozisyonda uyumanın kötü tarafı boyun ve bel ağrısına neden olma ihtimalidir. Omurgada kireçlenmesi olanlar için tavsiye edilmez. Eklemlere baskı uygulayarak ve sinirlerin geçtiği kanalları daraltarak sinirlerin sıkışmasına; ağrı, uyuşma ve karıncalanma oluşmasına yol açar.
Yüzüstü pozisyonda da başınız saatlerce bir tarafa dönük kalır ve boynunuzda ağrı hissetmeniz kaçınılmaz olur. Yüzüstü yatanlar kollarını açarak yastığın altına sokmayı tercih ederler. Oysa saatlerce bu pozisyonda uyumak omuzda sıkışma sendromuna ve omuz ağrılarına neden olabilir. Omuz sorunları olanlar, kollarında sinir sıkışması olanlar için bu pozisyon uygun değildir. Bebeklerin bu pozisyonda uyuması asla önerilmez. Bu pozisyonda uyumanın ani bebek ölümleriyle ilişkisi gösterilmiştir.
YATAKTAN KALKARKEN NEYE DİKKAT EDİLMELİ?
Uyanınca yataktan hızlı bir şekilde kalmayın. Yataktan ani kalkışınız belinizin tutulmasına neden olabilir. Çünkü tüm gece istirahat döneminde olan kaslar uykuda gevşer, aniden harekete reaksiyon gösteremez bu durumda omurgada ve eklemlerle ciddi ağrılara, zedelenmelere neden olur.
Uyandıktan sonra yatak içerisinde beş dakika gerinerek, kaslarınızı ve eklemlerinizi esnetin. Böylece gevşeyen kaslarınızı yavaşça harekete geçirmiş olursunuz.
Yataktan kalkarken, önce blok olarak yana dönün ve bacaklarınızı yatak kenarından aşağıya sarkıtın, sonra kollarınızın yardımıyla vücudunuzu yatak kenarında, dik bir konuma getirin.
Bir müddet yatak kenarında oturarak tansiyonunuzun dengelenmesine izin verin sona ayağa kalkın. Vücudunuzun içine gömüleceği değil, ortopedik yataklar tecih edin. Vücudunuz yatağa değil yatak vucudunuza adapte olmalıdır.
Doğuştan bel ve boyun bölgemizde eğriliklerimiz vardır. Çok sert veya çok yumuşak yataklar doğal eğriliklerimizin artmasına ya da azalmasına neden olur.
YATIŞ BOZUKLUKLARI BEL VE SIRT AĞRISINA YOL AÇAR
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Muzaffer Kahraman, yatış bozukluklarına bağlı olarak bel ve sırt ağrılarında oluşan ağrıların nedenlerini ve alınmasını gereken tedbirleri anlattı.
Önceleri sert mukavva, tahta üzerine serilen battaniye, yorgan ile yapılan sert yataklar, yerini artık "ortopedik yataklar" denilen vücudun formunu alıp omurgayı her pozisyonda destekleyen yataklara bıraksa da uyurken dikkat etmemiz gereken şeyler var.
Özellikle belinde rahatsızlığı olan hastalar genelde sırtustü yatmalı, dizlerinin altına küçük bir yastık koyarak dizleri kıvrık pozisyona getirecek şekilde bacakları kalçalara yaklaştırmalı ve ince bir yastık tercih etmelidir. Bu pozisyon, syatik denilen ve bel ağrılarında başrol oynayan bu sinirin gevşemesine imkan vermektedir.
Yan yatmak isteyenler ise yine bacakları hafif karna doğru çekerek bacakları gevşetmeli ve bacak arasına konacak bir yastık ile bu yatış pozisyonunu desteklemelidir. Yataktan kalkarken öncelikle yan yatar pozisyona geçilip ayaklar yataktan sarkıtılılıp, vücut yataktan kollar ile destek alınarak doğrultulmalıdır.
"GEBELER SOLA DÖNÜP UYUMALI"
Gebeler, yüzüstü yatmaktan kaçınmalı, sağ yandan ziyade sol yana yatmaya tercih etmelidirler ki; bacakların toplayıcı ana damarının üzerine baskı yapıp ödem oluşumuna neden olmasınlar. Bu pozisyonun korunması için sol yana yatar iken sırt bölgesine yastık desteği konması uygun olacaktır.