Huzursuz bağırsak sendromuna özel diyet: FODMAP diyeti

Huzursuz bağırsak sendromu yaşayan bireylerde “Fermente Edilebilen Oligo-, Di-, Mono-sakkaritler ve Polioller”i kısıtlayan bir diyet olan FODMAP diyetinde karbonhidratların diyette olabildiğince az kullanılması hedefleniyor. Beslenme uzmanı takibinde uygulanan bu diyette hangi gıdaların IBS semptomlarınızı tetiklediği saptanıyor. Böylece, belirlenen gıdalar diyetinizden çıkartılıyor ve böylece semptomlar azalıyor. Huzursuz Bağırsak Sendromu olarak da bilinen İrritable Bağırsak Sendromu (IBS), çağımızın sıkça karşılaşılan kronik sağlık sorunlarından biri. Ülkemizde 32 farklı ilde yapılan araştırmaya göre IBS yayılma hızı yüzde 33,5 oranında seyrediyor. Huzursuz Bağırsak Sendromu (IBS), kalın bağırsağı etkileyen fakat genellikle inflamasyon veya kalıcı hasara sebep olmayan bir gastrointestinal bozukluk.IBS’de bağırsak daha hassas hale gelir ve sindirim sistemi kaslarında anormal kasılmalar görülebilir.IBS, kişilerin bağırsak alışkanlıklarında (ishal, kabızlık veya her ikisi gibi) değişikliklere sebep olurken bu duruma karın ağrısı eşlik edebilir. Bunların dışında şişkinlik, gaz, eksik bağırsak hareketleri gibi semptomlar da gözlemlenebilir. IBS, semptomları zaman içerisinde azalıp çoğalabilir ve semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebiliyor.Bazı dönemlerde kişilerin IBS kaynaklı karın ağrısı çok şiddetli olabiliyor. Bu durum kişiye ciddi acılar çektirebiliyor, ağrıların şiddeti günlük rutin işlerin yapılmasını engelleyebiliyor.Halen tam olarak nedenleri bilinmeyen ve kesin bir tedavisi bulunmayan İrritabl bağırsak sendromunda hastalığa bağlı semptomatik ilaç tedavisi ve bireye uygun düzenli diyet uygulaması tavsiye ediliyor. Sabri Ülker Vakfı'nın verdiği bilgilere göre yapılan araştırmalarda;Amerikalıların yüzde 20’sinin IBS sorunu yaşadığı gösteriliyor.Türkiye’de 32 farklı ilde yapılan araştırmaya göre IBS yayılım hızı yüzde 33,5 olarak rapor ediliyor. İrritabl bağırsak sendromu genellikle 45 yaş altı bireylerde daha yaygın olarak görülüyor. Hastaların semptomları ilk olarak 20’li yaşların sonunda ortaya çıkıyor. Aile bireylerinde veya geçmişinde irritabl bağırsak hastalığı olan bireylerin bu sendromu geliştirmesi daha olası olarak görülüyor.Huzursuz bağırsak sendromlu bireylerde depresyon, anksiyete ve diğer psikolojik problemlerin de yaygın olduğu biliniyor. Karbonhidratların ve bazı poliollerin Huzursuz Bağırsak Sendromunu tetiklemesi hakkında araştırmalar bulunuyor. Huzursuz bağırsak semptomları ve besin tüketimi arasındaki ilişkiden yola çıkarak irritabl bağırsak sendromu tedavisi için çeşitli diyet yaklaşımları öneriliyor. Süt ürünleri, buğday ve ürünleri, acı, baharatlı, kızartılmış yiyecekler, füme gibi bazı yiyecekler huzursuz bağırsak sendromu yaşayan hastaların semptomlarını artırabilen besinler olabiliyor. Ancak kişiye özgü farklılıkların çok önemli olduğunun hatırlanması gerekiyor.Huzursuz bağırsak sendromlu bireylerin kendilerine hangi besinlerin zorluk oluşturduğunu ve semptomları ağırlaştırdığını bir diyetisyen yardımıyla öğrenmeleri gerekiyor.Dolayısıyla, irritabl bağırsak sendromu semptomlarını arttırabilen besinlerin saptanması ve diyetten çıkarılması öneriliyor. IBS diyet tedavisinde son zamanlarda ismi sıkça geçen diyetlerden birisi de FODMAP diyeti. Huzursuz bağırsak sendromu yaşayan bireylerde “Fermente Edilebilen Oligo-, Di-, Mono-sakkaritler ve Polioller”i kısıtlayan bir diyet olan FODMAP diyetinde karbonhidratların diyette olabildiğince az kullanılması hedefleniyor.Karbonhidratların emilimlerinde zaman zaman ciddi sorunlar yaşanmakta olup zayıf emilen bu yapılar, emilimi takiben ince ve kalın bağırsak fermente olmaları sonucunda ishal, şişkinlik, karın ağrısı ve gaz gibi irritabl bağırsak sendromu semptomlarına neden olabiliyor.Düşük FODMAP diyetinde yukarıda belirtilen bileşenlerin tüketimi sınırlandırılıyor.Bu diyetin birden fazla uygulama şekli bulunuyor.Beslenme uzmanı takibinde bu diyet uyguladığında hangi gıdaların IBS semptomlarınızı tetiklediği saptanabiliyor.Böylece, belirlenen gıdaları diyetinizden çıkarılıyor ve semptomların azaltılması amaçlanıyor. Araştırmalar huzursuz bağırsak sendromu olan bireylerin ortalama yüzde 70’inin düşük FODMAP diyetine olumlu yanıt verdiğini gösteriyor. Ayrıca düşük FODMAP diyeti uygulanan huzursuz bağırsak sendromu olan bireylerin, normal bir diyet uygulayanlara kıyasla yaşam kalitesi ve kaygı üzerinde olumlu etkilere yol açabildiği de görülüyor. FODMAP diyetinde; buğday, soğan, sarımsak, bezelye, mercimek ve bazı kurubaklagiller, süt ve süt ürünleri, bal, arı ürünleri ve bazı meyveleri öğünlerden çıkarmak gerekiyor. Ancak yine bireysel farklılıklar tespit edilmesi tedaviye büyük kolaylık sunuyor.